Column Brulboeij: Zijn wij nou zo slim? Of zijn zij nou zo dom?

Een persoonlijk pleidooi voor meer zelfkritiek bij de Nederlandse popjournalistiek.

Volgens Helmut Boeijen is het hoog tijd dat de Nederlandse popjournalistiek eens de hand in eigen boezem steekt en zichzelf en de popbusiness kritisch tegen het licht houdt.

Een persoonlijk pleidooi voor meer zelfkritiek bij de Nederlandse popjournalistiek.

Laten we de natte vinger weer eens zijn werk laten doen. Een bescheiden voorspelling: de later dit jaar te verschijnen CD van de nieuwe Excelsior-signing Supersub oogst louter lovende kritieken en staat een maand na release in de top drie van de Moordlijst, waarschijnlijk op nummer één. Op basis van de statistieken is dat bepaald geen gewaagde voorspelling. Johan, Daryll-Ann en Spinvis, drie recente releases van het vaderlandse Excelsior Recordings, haalden net als het leeuwendeel van hun voorgangers moeiteloos de toppositie. Vreemd genoeg ligt buiten de landsgrenzen (eigenlijk: buiten de driehoek VPRO-OOR-Serieuze Krant) nauwelijks iemand wakker van de spectaculaire verrichtingen van de Excelsior-bandjes. Tot een uitgebreide special in de Engelse bladen, volgelopen arena’s in de Verenigde Staten of zelfs een grootschalige doorbraak in eigen land is het nog niet gekomen. Zijn wij nou zo slim? Of zijn zij nou zo dom? Even voor de duidelijkheid: het Excelsior-label, zijn medewerkers en natuurlijk de bijbehorende artiesten (die ook volgens mij meestentijds bovenmaatse platen afleveren) valt natuurlijk helemaal niks te verwijten. Sterker: Ferry Roseboom en zijn medewerkers lijken me een prima voorbeeld van een gedreven, door oprechte liefde voor muziek geregeerde platenmaatschappij. Het is hun taak om de media zo te beïnvloeden dat er veel exemplaren worden verkocht van de door hen zo geliefde artiesten. Enig zelfreinigend vermogen bij de media lijkt me ondertussen wel op zijn plaats. Want hoe lang blijft het berijden van steeds weer hetzelfde stokpaardje eigenlijk geloofwaardig? Sommige, veelal in de hoofdstad woonachtige scribenten brengen met die stortvloed aan clichématige loftuitingen voor elke nieuwe Excelsior-release zo langzamerhand hun eigen geloofwaardigheid in gevaar. Dat fenomeen beperkt zich overigens beslist niet alleen tot Excelsior-plaatjes. Ook elke alt.countryplaat, Engelse sensááátie of belegen songsmid mag ogenschijnlijk blindelings de goedkeuring van de -laten we ’t woord weer eens gebruiken- Muziekpolitie wegdragen. Een andere, afwijkende mening kan eigenlijk alleen van spelbrekers komen. Soms komt voor een popcriticus gewoon de tijd om afstand te nemen van een persoonlijke favoriet, collegae het volgende album of concert te laten bespreken en dat jaarlijkse interview ook eens aan een ander over te laten. Kijken wat er zonder die onvoorwaardelijke steun gebeurt. Springen ook anderen een gat in de lucht bij de verrichtingen van die superband? Of grijpen ze in de lucht? Een second opinion van een (relatieve) buitenstaander lijkt me noodzakelijk om te komen tot een objectief journalistiek oordeel. Zeker als de artiesten in kwestie zich in de directe omgeving van de journalist bevinden of zelfs tot zijn vriendenkring mogen worden gerekend. Een hand in eigen boezem en de popbusiness in het algemeen misstaat de muziekjournalistiek sowieso niet. Talloze vragen schreeuwen nu onderhand om een antwoord. Een wilde gooi: Wie kraakt het fenomeen Marlboro Flashbacks, een veredelde Soundmixshow-finale? Wie buigt zich over het slaafse volgen van de Britse popmedia door de Nederlandse journalistiek? Wie beziet de de tijdschriftengroep NTG, broodheer van onder anderen OOR, Aloha en Live.XS, met een kritische blik? Wie durft openlijk de verdeel- en heerstactiek van Mojo aan te pakken? Wie protesteert tegen de teloorgang van serieuze poptelevisie bij de publieke omroep? Wie stelt de marketingtruc genaamd Essent Awards (en de media en festivals die zich daarvoor lenen) aan de kaak? Wie weigert vanaf NU telefonische interviews (waarbij het ook de buurman van de artiest kan zijn die aan de lijn komt)? Wie richt zich op het conglomeraat van platenmaatschappijen, boekingskantoren en managements dat op dit moment de programmering van zowat elk belangwekkend festival bepaalt? En, vooral, wie doet deze column af als het bewijs van: a) een provinciaalse geest b) het tegendraadse karakter van een eeuwige puber c) gewoon een totaal gebrek aan smaak? Wie? Ik effe niet. Helmut Boeijen Een stuk zoals dit vraagt om een kijkje in de spiegel, gevolgd door een concrete daad: ik zal een jaarlang geen letter besteden aan persoonlijke favorieten als Motorpsycho, Gorki en The Hives en me ook in mijn Moordlijstjes ver houden van deze geweldige bands. Reacties? Graag: 3voor12@vpro.nl REACTIES: ----- Subject: zalig zijn de van inspiratie verstokenen L.S.! Zo net kwamen deze twee mailtjes binnen ***** Subject: Feedback Afzender = hunk Notes = bedankt voor spinvis, op alle manieren en aan iedereen. passende woorden laat ik bij gebrek achterwege. dankuwel voor de juwelen. xxx ***** From: Norbert Pek < Subject: gezien? http://3voor12.vpro.nl/6514186 (Verwijzing naar column Helmut Boeijen, red.) ***** Van de eerste krijg ik kippevel. De link-txt naar 3VOOR12 doet me schouderophalen. Way to go Helmut! Gr, frrr (Ferry Roseboom, Excelsior Recordings) --------- Volgens mij haalt Helmut uit naar journalistiek Nederland, Ferry, niet naar Excelsior. En daar heeft hij volgens mij wel degelijk een punt: Excelsior heeft een streepje voor in vergelijking met anderen. Maar zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar: connecties helpen zeer zeker. Of is Excelsior gewoon beter in p.r. dan de rest? Zou ook weleens kunnen. Had de prachtpop van Damer bij Excelsior onder contract gestaan, dan was de groep een stuk populairder geweest dan ze nu is ... Een vreemd argument dat Helmut aanhaalt is dat van de verkoopcijfers en uitverkochte stadions. Alsof dat een doorslaggevend argument moet zijn bij het beoordelen van muziek. Soms gaan artistieke kwaliteit en verkoopsucces samen, veel vaker niet. En verder verdient Excelsior natuurlijk alle aandacht die het label krijgt! Overigens: wat is er met Scram C Baby gebeurd? Erwin Blom --------- Op zijn site www.rogerteeling.nl reageert popjournalist Roger Teeling onder de kop 'De Toestand In De Wereld' op deze column. Een fragment uit zijn betoog: …. Daft Punk, Zoot Woman, Basement Jaxx, Garbage, etc. De grote bands die overal bejubeld worden. Die kopen we natuurlijk allemaal. En dan kom je thuis en volgt er een teleurstelling. En dan lekker de popbladen daar de schuld van geven. Van voornoemde bands heb ik niets in de kast staan. Volgens Boeijen zou ik daardoor de aangewezen persoon zijn om ze te bespreken. Want ook al ben ik popjournalist, bij deze acts en hun muziekgenres ben ik een absolute buitenstaander. Leidt dat tot objectiviteit? Misschien wel. Maar of het een mening is waar je als lezer iets aan hebt durf ik zeer te betwijfelen. Ook ik kwam er op een gegeven moment achter dat ik niet meer hetzelfde enthousiasme kon opbrengen als de popbladen voor nieuwe ontdekkingen. En dus ben ik verder gaan kijken en zo onder andere bij de wereldmuziek uitgekomen. Wie weet raak ik daar ook wel eens op uitgekeken. Vast. En wellicht is dan de tijd daar om eens naar klassiek of jazz te gaan luisteren. OOR, 3voor12, MUSIC Minded, al die journalistieke organen lees ik dan allang niet meer natuurlijk. Omdat ik er dan achter ben hoe slecht ze zijn? Nee. Omdat ik dan besef dat ze niet langer meer voor mij geschreven worden ... Roger Teeling --------- Ook op subjectivisten.blogspot.com wordt op het onderwerp ingegaan. Zoals door Bas: Heel goed van Helmut. Respect dat hij de dingen noemt zoals ze al veel te lang zijn. Een goed geschreven stuk van een heel goede journalist, want dat mag ook wel eens gezegd worden. En nu maar hopen dat er veel goede dingen hierop gaan volgen. Bas --------- Tot slot popjournalist Guido Saladillo (voor o.a. Free, Live XS, Music Minded, Rock Tribune): Het lijkt me zelfs voer voor een onderzoek: waarom is de ene hype wel een succes (cijfermatig en financieel) en een andere collectieve smaakuiting van een groep schrijvende muziekliefhebbers? Ik vrees dat er geen spelregels voor zijn en komen. En dat al helemaal geen recept over geschreven kan worden. Het valt anders wel op dat bepaalde muziekproducten wel door die Muziekpolitie, waarvan jij ook onderdeel bent, hoezeer ik jou artikels erg bewonder (ik roep al twee jaar na elkaar dat jij de popprijs voor schrijvende popjournalist moet krijgen - en heb getuigen die jij ook kent), goed bevonden wordt en andere niet (terwijl...). Begrijpbaar, want zoiets als de Moordlijst is voor velen de lijst van goede smaak. Ik ken mensen die zo'n album blindelings aanschaffen. Gelukkig zijn dat lui van middelbare leeftijd met een dito ontwikkelde smaak. En al vinden zij een plaatje slecht, dan halen ze hun schouder op. Ze verdienen tenslotte genoeg. Wat ik in Nederland mis, en volkomen logisch (kostentechnisch), is het bestaan van een 'submedia' (undergroundpers met budget). Daar ik mijn informatie voornamelijk uit de Duitse gedrukte media haal - tijdschriften als Spex, Intro, Rolling Stone (Duitse versie) en Visions [op redelijk hoog niveau] - waar albums soms maanden eerder verschijnen en men gerust vijf pagina's vult over The Promise Ring, weet ik dat zoiets kan bestaan. Het heeft even ook hier bestaan. Als oud-medewerker van Opscene, Senzor en in mindere maten exotische Rock Sound probeer ik mijn ontdekte ei in andere bladen te krijgen. En ik ben wat blij met een Music Minded, Live XS, Rock Tribune, Up, Fake en zelfs Free Magazine als ze een suggestie van mij plaatsen. Dat vergt soms veel enthousiasme en speurzin. Ik ben het overigens ook eens - zoals de meeste punten en stellingen in jouw column - dat vele gerenommeerde journalisten op een soort automatische piloot werken (mede door de desbetreffende redactie). Want, als redactie weet je dat Neil Young, U2 of ome Ozzy nog steeds albums uitbrengen en waarom zou je de expert niet aan het woord laten ipv een jonge hond die het misschien wel bout zal vinden? Dat laatste wil je als advertentiemedium toch het liefst voorkomen. Ik ben sowieso voorstander van de pro/contra recensies en de rectificatierecensie: hoe vaak heb je niet het gevoel gehad dat je iets de grond in schrijft terwijl later blijkt dat het een parel is of vice versa? Voor de rest: ik hoop weldra antwoorden op jouw vragen te lezen... als ze bestaan. Met groet, Guido Saladillo