Over anderhalve week, op twee oktober om precies te zijn, staan ze weer samen voor de rechter: Napster en de platenmaatschappijen, vertegenwoordigd door de Recording Industry Association of America (RIAA). Het zal vast niet het laatste gevecht zijn in de titanenstrijd om de muziekmarkt van de 21e eeuw. Desalniettemin wordt er hoog ingezet. En hoewel de RIAA op het eerste gezicht de beste kaarten, want de rechten van de muziek, in handen lijkt te hebben, kwam er afgelopen week uit onverwachte hoek versterking om de hoek kijken voor Napster. Aan beide kanten vechten bands mee, bewust of onbewust fungerend als kanonnenvoer voor het economische landje veroveren door de oude en nieuwe muziekindustrie. Tot voor kort wisten vooral de bands die op de bres sprongen voor hun rechtenhoeder de platenmaatschappij zich in de schijnwerpers van de media te werpen. Zo ging Metallica bijvoorbeeld zelf naar de rechter, gevolgd door Dr. Dré. En hoewel er ook al redelijk wat bands zich eerder al publiekelijk achter de downloadrage schaarden, was het wachten op een echt statement van een grote band in het voordeel van Napster. Dat kwam deze week, in drievoud nog wel. Eerst was daar de Smashing Pumpkins, die hun laatste muzikale publicatie MACHINA II/Friends And Enemies of Modern Music slechts in een oplage van 25 stuks uitdeelden aan bekenden en de ontvangers aanspoorden de muziek te verspreiden via internet. Vlak daarna kondigde The Offspring aan de in november te verschijnen cd Conspiracy Of One al een maand eerder (dus half oktober) via haar eigen website gratis te verspreiden. En alsof dat nog niet steun genoeg was, kwam vandaag ook Placebo daar nog eens bij; volgens muzieknieuwssite nme.com geeft de band haar nieuwe cd een week voor de eigenlijke release (2 oktober) gratis via internet weg. Sony heeft The Offspring inmiddels al met klem verzocht de actie af te blazen, vooralsnog zonder te dreigen met gerechtelijke stappen. Virgin heeft nog niet gereageerd op de actie van de Smashing Pumpkins maar zou de band in principe voor de rechter kunnen slepen voor piraterij. Datzelfde geldt voor Placebo, die ook uit de Virgin-stal komt. Maar zonder ons druk te maken over deze drie specifieke gevallen, die gezien hun status en omvang een eventuele confrontatie vast wel zullen overleven, laten we eens kijken wat deze acties betekenen voor de komende rechtszaak. De RIAA zegt op te komen voor de rechten van de artiesten en die worden met de gratis verspreiding van muziek via internet grof geschonden. Dat is het voornaamste speerpunt van het betoog dat de organisatie op 2 oktober zal houden. Maar hoe is dat standpunt te verdedigen als de bands zelf de muziek via internet verspreiden en het zien als een handig promotiemiddel? Inderdaad, bijna niet. En zeker niet als de platenmaatschappijen de bands ook nog eens voor het gerecht gaan slepen, wat naar alle waarschijnlijkheid dus ook niet zal gebeuren. Hiermee wordt heel pijnlijk duidelijk dat de platenmaatschappijen toch vooral hun eigen hachje proberen te redden. Dat doet Napster natuurlijk ook. Haar verdediging zal vooral leunen op de Home Recording Act en trekt de parallel met de videorecorder. Ook de videorecorder lag als technologische ontwikkeling zwaar onder vuur van de filmindustrie vanwege de mogelijkheid tot illegale handelingen (het kopieren van films red.). Maar zoals we nu weten heeft die het uiteindelijk overleefd, volgens de rechter omdat de mogelijkheid tot illegaal handelen niet in de aard van de techniek, maar in die van de mens lag. Wie deze strijd gaat winnen is niet te voorspellen. Zoals gezegd, het zal vast niet de laatste zijn voor de muziekindustrie van de 21e eeuw weer in een rustiger vaarwater komt. Maar wat het ook wordt en welke band zich ook mengt in deze titanenstrijd van de muziekindustrie, lachende derde blijft vooralsnog de 'illegale' downloader, die met de moraal van een Amsterdamse student op zoek naar een fiets, rustig elk gewenst nummer probleemloos van het net plukt en er zonder gewetensbezwaren met volle teugen van geniet. RON VAN DER STERREN