Alles Draait Om Willis Earl Beal in EKKO

Soulzanger bespeelt publiek met intense en absurde performance

Tekst: Geneviève Smans / Foto’s: Dorien Hein ,

Willis Earl Beal was in 2012 eerder in Utrecht toen Le Guess Who? May Day en Festival aan de Werf samen een programma presenteerden op de Neude. Tijdens dat optreden schopte de zanger een dronken bezoeker in zijn gezicht. Later liet Beal weten in een interview dat die man op dat moment het gezicht werd van elke vorm van afwijzing die hij in zijn leven heeft meegemaakt. Nu, vier jaar later, is de zanger terug in Utrecht voor zijn enige show in Nederland deze tour.

Het duo Lo-fi Terrorist opent de avond. De een zit achter de knoppen en de ander met een berenmasker op gitaar en zang - als je gekreun en geschreeuw zang kan noemen dan. Lo-fi Terrorist maakt van je grootste nachtmerrie werkelijkheid: valse gitaren, dramatische samples en een man met een masker die op onverwachtse momenten oorverdovend hard gilt in de microfoon.

Oogcontact of enige andere vorm van interactie met het publiek is er niet. De nummers worden aan een stuk aan elkaar gebreid als een lange plaat met elektronisch geweld die zo nu en dan blijft hangen. Lo-fi Terrorist maakt veel gebruik van loops en probeert met verschillende geluidseffecten dynamiek te creëren. Het publiek zit op de verhogingen in de zaal of staat bij de bar te wachten op Willis Earl Beal. Lo-fi Terrorist is misschien iets té vaag voor de hoofdact van vanavond.

Dan is het tijd voor de man van de avond: Willis Earl Beal. Twintig minuten later dan gepland baant de Amerikaan een weg naar het podium. Gekleed in een lange bruine jas, hoed, zwart masker en een zwarte vlag met zijn eigen logo erop begint hij zijn act. Met grote gebaren trekt hij zijn jas uit en begint hij stretch-oefeningen te doen, vervolgens drukt hij zich een keer of twintig op. Het publiek lacht om het abnormale beeld. Dan instrueert hij de zaal met twee regels: niet klappen (“I want to keep things as awkward as possible”) en ga zitten (“at least you can relax if you are really bored”). Het publiek doet braaf wat Beal zegt en neemt plaats op de grond. “Alright, that’s great. We’re gonna have a sad time.”

Willis Earl Beal treedt in zijn eentje op. De enige muzikale ondersteuning die hij bij zich heeft is zijn telefoon die een playlist met instrumentale backing tracks afspeelt - “Steve Jobs will be providing the musical entertainment tonight”. Waar de muziek en stem van Beal op zijn platen soms off key klinkt, lijkt live alles op zijn plaats te vallen. Met zijn indrukwekkende stembeheersing en grote bereik betovert hij het publiek. Elke snik en elke uithaal komt uit zijn tenen en komt oprecht over, alsof hij zijn verhaal voor het eerst vertelt. Bij ‘Flying So Low’ van zijn album ‘Noctunes’ en de a capella Frank Sinatra cover ‘Why Try To Change Me Now’ komt de prachtig diepe soulstem van Beal echt naar boven. Ook die cover past weer helemaal in de lijn van zijn persoon en zijn performance.

Het lijkt vaak alsof de zanger tegen zichzelf praat als hij iets tegen het publiek vertelt over zijn ervaringen in de muziekindustrie. Hij is erg gefrustreerd en dit uit hij door zijn kruk weg te schoppen of met zijn riem in de rondte te slaan. Op andere momenten trekt hij zijn grapjas aan en doet hij alsof zijn kruk een paard is, gebruikt hij zijn microfoonstandaard als vlaggenstok voor zijn zwarte doek of danst hij overdreven over het podium. Ondanks de vele intermezzo’s blijft de show toch erg afstandelijk en mysterieus. Dit komt mede door zijn zwarte masker en het blauwe tegenlicht dat ervoor zorgt dat eigenlijk alleen de silhouet van Beal te zien is. De zanger streeft naar zo veel mogelijk anonimiteit. Die anonimiteit is erg tegenstrijdig met het grote ego dat de zanger toch wel duidelijk heeft. Zijn houding neigt naar arrogantie. Het draait om Willis Earl Beal en niemand zal de spotlight stelen.

Tegen het einde van de set vraagt hij of mensen nog verzoekjes hebben. “There is one rule: no other people’s songs!” In het publiek roept iemand ‘Cosmic Queries’ van Beal’s eerste album ‘Acousmatic Sourcery’. Beals reactie: “Oh man, I don’t know the fucking lyrics to that song. It’s a good choice though, it’s a very obscure song.” Willis Earl Beal lijkt aan de ene kant precies te weten wat hij wil, maar aan de andere kant erg zoekende naar wie hij wil zijn en wat hij wil uitstralen. Maar ook deze tegenstrijdigheid kan precies uitgedacht zijn door de zanger. Het lijkt alsof hij het publiek graag met vragen achter wil laten. Hij zegt aan het einde van de show: “I wear a mask because I’m a stranger. I wear black because I don’t want be seen.”

Gezien: Lo-Fi Terrorist en Willis Earl Beal, 8 april 2016 @ EKKO Utrecht.