Voor we ons naar 013 begeven, hebben we echter nog even gelegenheid om van een zonnetje te genieten dat wel gul zijn stralen over ons uitstort, in de rij voor Wreckmeister Harmonies, de dagopener in het Patronaat. We krijgen uiteindelijk net de kans een glimp op te vangen van de groep die anderhalf jaar terug op Incubate een grote indruk op ons wist te maken, om dan vlug de Veemarktstraat over te steken om een goed plekje op het balkon te bemachtigen. Bij de trap krijgen we zowaar een heus ‘programmaboekje’ in handen gedrukt, een heel aardige geste, hoewel in het blaadje in wezen niets anders te lezen valt dan dat het stuk uit elf delen zal bestaan. Ach ja, een gratis souvenir is nooit weg. Dat de evocatie van een onbarmhartige kosmos die we nu voor onze kiezen krijgen ons ook zonder dit geheugensteuntje wel zou zijn bijgebleven, wordt ons alras duidelijk. Tegen de achtergrond van een grote zon, die door zijn unheimliche kleuren (azuurblauw, zwavelgeel, gifgroen) inderdaad de indruk geeft van een in zichzelf gekeerde kolos, bouwt Vánagandr traag zijn compositie op, die zich van een angstaanjagend loodzware doomblacksfeer langzaam ontwikkelt naar een niet zozeer hoopvolle, maar toch meer menselijk aanvoelende finale. Een epische start van deze dag, die definitief duidelijk maakt dat compositieopdrachten ook voor een festival als Roadburn een grote toegevoegde waarde kunnen hebben. Wat ons betreft zeer zeker voor herhaling vatbaar.
De laatste Roadburndag, met haar licht uitgedunde sfeer qua bezoekers en aantal podia, stemt ons altijd wat weemoedig. Gelukkig hebben we deze zondag nog veel om naar uit te kijken – het tweede optreden van GY!BE bijvoorbeeld, maar ook de vermaarde Japanse feestbeesten achter de bands Vampillia en VMO, die de dag in het Patronaat mogen afsluiten. En dan hebben we nog niet eens de Chinese (!) blackmetalband Zuriaake genoemd, die als laatste op het hoofdpodium mag aantreden. Het meest benieuwd zijn we echter naar de IJslandse gelegenheidssupergroep Vánagandr, die met de speciaal voor dit festival gemaakte compositie ‘Sól án Varma’ (zoiets als ‘zon zonder hitte’) de dag in 013 mag openen.
We krijgen een kwartiertje om onze indrukken te verwerken, maar dan drijft onze nieuwsgierigheid ons naar de Green Room, waar Watter op het punt staat aan haar set te beginnen. Het drietal uit Louisville, Kentucky doet ons door zijn indie-uitstraling en visuele voorkeur voor blauwe luchten onwillekeurig terugdenken aan het optreden van Trans Am vorig jaar, en eigenlijk heeft ook de futuristische krautrockvibe die men neerzet best wat van die band weg. De insteek van deze band is echter een stuk minder melig, maar eerder dromerig melancholiek. Een in deze context zeldzaam mild concert, dat hier door zijn hypnotische kwaliteit desondanks prima op zijn plek is. Een sterker contrast met de opgefokte technische veelsnarenmetal met vrouwenschreeuwzang van Syk in een gezellig druk Cul de Sac is nauwelijks denkbaar, maar geeft ons wel de gelegenheid de laatste sluimerresten van ons af te werpen. Enkele blikken energiedrank hadden de klus niet beter kunnen klaren. Om een voor de hand liggende woordspeling niet uit de weg te gaan: de muziek van Syk is inderdaad sick.
De meest opvallende, in de zin van afwijkende act op het programma van vandaag is ongetwijfeld Zonal ft. Moor Mother, een combinatie van duistere diep doordreunende beats en boze, vertwijfelde zang, uit de keel van een vrouw die waarschijnlijk alleen al door de combinatie van haar geslacht, huidskleur en geboorteplaats geen gemakkelijk leven achter de rug zal hebben – een leven dat duidelijk als inspiratie heeft gediend voor de teksten die ze het publiek nu welhaast in het gezicht spuwt. Aanvankelijk is het voor het immense podium bijna akelig leeg (wat de desolate klanklandschappen op zich wel een extra dimensie geeft), maar gaandeweg stromen meer mensen de zaal binnen, en het gejoel en de aansporingen van het publiek maken duidelijk dat ook deze ‘left-field’-boeking bij de toehoorders in de smaak valt. We kunnen dus met een gerust hart 013 verlaten om zonder wachttijd binnen te lopen bij Big Brave, een Canadese band die een andere getinte vrouw de gelegenheid geeft om, ditmaal met een stuk hogere stem, de frustraties van het bestaan van zich af te schreeuwen. De band komt net als Godspeed You! uit Montreal, en hoewel de groep met een veel kleinere bezetting werkt en een zekere noiserockinvloed bespeurbaar is, doen de lange composities hier en daar zeker enigszins aan deze spil van de muziekscene in de grote Franstalige stad denken, wat het optreden dus meteen heel geschikt maakt als opmaat voor de tweede set van het cathartische postrockcombo, waar we na de set van dit vriendelijke drietal meteen naartoe kunnen lopen. Ook nu duurt het even voor de zaal zich vult, maar tegen het einde van het optreden dat oud en nieuw werk op een knappe wijze met elkaar verbindt, is de ruimte vrijwel geheel bezet. Een optreden van Godspeed You! Black Emperor is altijd een ervaring, en meestal nemen we de tijd om even bij te komen, maar dat is er nu niet bij, omdat we ook wel eens met eigen ogen willen zien wat de grond is van de buzz rond het Japanse Vampillia. Dat wordt ons al snel duidelijk, hoewel de band wat andere muziek maakt dan we ons op basis van de (flarden van) omschrijvingen die we hier en daar oppikten hadden voorgesteld. Dat blijkt meteen al aan het begin, wanneer we worden vergast op een gevoelig piano-intro, dat (in elk geval voor ons gevoel) in westerse handen sentimenteel of zelfs cheesy zou kunnen klinken, maar hier volledig oprecht en ontroerend overkomt. Daarop worden we alsnog met tussenpozen overspoeld door de oceaan van frenetieke geluidsgolven die we al direct hadden verwacht, en ook de crowdsurfende frontman, die op een gegeven moment zelfs een ladder midden in de zaal neerzet om ons ook eens vanuit de hoogte (onversterkt) toe te kunnen brullen, stemt ons innig tevreden. Eén van de beste liveacts van de afgelopen vier dagen.
Terug bij het hoofdpodium van 013 wacht ons een niet minder intrigerend, hoewel veel minder beweeglijk schouwspel bij het met prachtige natuurbeelden en (soms in het Engels vertaalde) Chinese karakters verluchte optreden van Zuriaake. Het is altijd interessant om te zien hoe mensen die tot voor kort weinig contact hadden met westerse muziekstijlen invulling geven aan de voor ons bekende kaders; sowieso is het opvallend om te zien hoe goed de oorspronkelijk zo noordse black metal over de hele wereld aanslaat (onze gedachten gaan bijvoorbeeld uit naar een docu over de Indonesische scene, die we hier een aantal jaar geleden zagen). Aan de andere kant: Het is niet helemaal onbegrijpelijk dat ook personen op andere plekken van deze aardbol zekere gevoelens hebben bij bossen, diepe meren, de wisseling der seizoenen en mysterieuze maannachten. De donkere natuuraanbidding van de Chinezen kent verder zeker wat uitheems aandoende accenten, maar volgt voor een groot deel de lijn die we al kennen van veel westerse bands. Opmerkelijk is wel de manier waarop de frontman met het publiek communiceert – de wat clichématige hoorns gebruikt hij vrijwel niet, maar hij beheerst wel een heel scala aan andere occulte handgebaren. Ook naar zijn bedoelingen met het natgooien van een deel van het publiek met vloeistof uit een vaasje dat hij daarvoor plechtig in de hoogte had gehouden blijft het gissen; een poging tot humor leek het in elk geval niet. Een enigmatische ervaring voor de echte volhouders van deze editie, want traditiegetrouw is een groot deel van de bezoekers op dit uur reeds verdwenen. Hopelijk hebben de bandleden, die blijkens de videobeelden die we vooraf hebben gezien een veel groter en luidruchtiger publiek gewend zijn, dit net zo’n boeiende ervaring gevonden. We gaan nog even terug naar het Patronaat om ons ervan te vergewissen dat het meer elektronisch georiënteerde VMO zijn best doet de strapatsen van Vampillia even daarvoor nog te overtreffen, en dan zit Roadburn er voor ons echt op dit jaar. De artistieke visie van dit schitterende undergroundtreffen lijkt zich bij elke editie te verbreden, dus we zijn uiterst benieuwd wat ons volgend jaar te wachten staat.