In het Patronaat begint rond de klok van drieën immers Yellow Eyes aan haar set, die ons niets minder dan ‘black metal as spiritual war’ in het vooruitzicht stelt. De band weet inderdaad bliksemsnel een toepasselijk razende, epische sfeer te creëren, en ook de ijselijke kreten van de zanger laten in dit opzicht niets aan de verbeelding over. Het gebodene blijkt echter niet alleen een aanslag op onze zinnen, maar ook op de elektriciteitsvoorziening, want na nog geen tien minuten slaan de stoppen door. Dit euvel zijn we helaas vaker tegengekomen op deze locatie, hoewel we er meteen bij moeten zeggen dat het meestal snel verholpen is. Dat men ook nu gezwind de zaak weer op poten heeft gezet, lijkt te worden bevestigd door het gerommel dat we achter ons waarnemen, terwijl we ons alweer spoeden naar Zvi, de artiestennaam van Ron Varod (die u kunt kennen van het onvolprezen Kayo Dot), die in Cul de Sac een intieme set gaat spelen. Tot onze verbazing (en opluchting) is het, wellicht voor het laatst deze vier dagen, erg rustig in de Cul, wat ons in de gelegenheid stelt op ons gemak een plaatsje op te zoeken in de nabijheid van het podium. Zonder de ruggensteun van een band ontpopt Ron zich (zoals zoveel rasmuzikanten) tot een onvervalste progliefhebber, wiens zuivere zangstem een betoverende indruk achterlaat op het kleine groepje toehoorders. Toch sluipen we in een korte pauze beschroomd weg; artistiek directeur Walter Hoeijmakers heeft nu eenmaal alle Roadburners op het hart gebonden vooral naar het Waste of Space Orchestra te gaan kijken. Dat welhaast iedereen braaf zijn instructies opvolgt, wordt ons al spoedig duidelijk, want voor de ingang van 013 staat een rij die zich om het Patronaat krult om pas bij café Extase te eindigen. Desondanks hoeven we niet lang te wachten, zodat we uiteindelijk toch precies binnenvallen op het moment dat de eerste voorzichtige klanken de in een aangenaam koele (ja, koele!) duisternis gehulde zaal doorsnijden. Het speciaal voor deze gelegenheid gesmede Finse mammoetgezelschap neemt ons vervolgens mee in een donkere psychedelische trip die volgens de klokkentijd slechts een ruim uur duurt, maar onze geest transporteert naar een tijdloze ruimte, die ondanks of juist door de suggestie van ontzagwekkende wreedheid een vreemd opwekkend effect bewerkstelligt – alsof de sluier die de werkelijkheid aan ons oog onttrekt even wordt weggenomen, om ons een glimp te gunnen in de kern van het bestaan, de oorsprong van het al (een sjamanistische kwaliteit die je overigens ook reeds in de samenstellende bands, Oranssi Pazuzu en Dark Buddha Rising, kunt terughoren). Het geven van een compositieopdracht blijft natuurlijk altijd een gok, een sprong in het duister voor zowel de opdrachtgever als de uitvoerenden, dus het valt goed te begrijpen dat Mr. Roadburn zo in zijn nopjes is met de manier waarop dit heeft uitgepakt. Een gruwelijk mooi optreden dat voor ons en waarschijnlijk vele anderen het hoogtepunt van de dag vormt.
In de aanloop naar deze editie van het Roadburnfestival was er veel te doen rond de zogenoemde ‘San Diego Takeover’. In onze naïviteit dachten wij dat het hier slechts handelde om een groep Californische muzikanten die de oversteek naar Tilburg ging maken, maar naar nu blijkt had het ook betrekking op de temperatuur, die op dit moment vast kan wedijveren met die van de plaats aan de Mexicaanse grens. Zo’n zomerse Roadburn heeft zeker zijn charme, al was het maar vanwege het zichtbaar positieve effect dat de zonneschijn op het gemoed van menig Roadburnganger heeft. Wanneer de eerste band op het punt staat aan te treden, scheuren wij ons echter zonder spijt los van de klaarlichte dag om ons onder te dompelen in meer sinistere sferen.
Van deze titanische ervaring moeten we wel even bijkomen, en dat kan nergens beter dan bij de laatste klanken van Toby Driver, dat andere lid van Kayo Dot, die zich net als zijn bandgenoot van een gevoelige, proggy kant laat zien, en en passant aantoont ook solo een begenadigd songsmid te zijn. Na een kort intermezzo vervoegen we ons dan weer in de grootste zaal, waar Earthless reeds aan zijn set begonnen is. Dit drietal uit San Diego vormt misschien wel de spil van de psychedelische rockscene aldaar, en weet ook nu weer zo schijnbaar moeiteloos te overtuigen, dat je bijna uit het oog zou verliezen wat een inspanning het zal hebben gekost om dit spelniveau te bereiken. De grondstructuur van de nummers is overigens vaak zeer eenvoudig, maar deze overzichtelijke basis geeft de bandleden precies het kleine houvast dat ze nodig hebben om zich te laten gaan in schier eindeloze jams, die de liefhebber van dit genre (waaronder we rustig het gros van de Roadburngangers mogen scharen) onvermijdelijk in een euforische toestand brengen. Ook na een lange speurtocht in ons geheugen moeten we bekennen eigenlijk geen hedendaagse rockband te kennen die de jamkunst beter beheerst dan dit van de aarde losgekomen trio. Feestje!
Tijd om even van het avondzonnetje te genieten en ons te beraden op het verdere programma. Het optreden van Converge onder aanvoering van gastcurator Jacob Bannon is natuurlijk een geheid succes, maar omdat ook de bands in de marge onze aandacht verdienen lopen we in plaats daarvan naar Cul de Sac waar het duo Insect Arc op de planken staat. Dat we niet de enigen zijn die door hun kersverse video op de Roadburnsite nieuwsgierig zijn geworden, blijkt wel uit de kleine rij voor de ingang van het ondertussen smoorhete etablissement. Eenmaal binnen kunnen de over ons lichaam sijpelende zweetstralen ons toch niet afleiden van de intense ambientdoomperformance van de twee dames, die hun natuurverering kracht bij zetten door groene projecties van organische vormen. Weer buiten hebben we nog net de kans om een beetje op te drogen, vooraleer we ons naar de Green Room begeven, die al een kwartier voor de performance van Ex Eye behoorlijk vol is gelopen. Niet gek, want deze band rond meestersaxofonist Colin Stetson musiceert zelfs voor de begrippen van dit festival op een bijzonder hoog niveau. We kenden Colin al als solosaxofonist en waren ook zeer onder de indruk van zijn collaboratie met violiste Sarah Neufeld; wat hij vanavond met behulp van zijn typerende ‘circular breathing’ techniek neerzet bewijst dat hij ook met metal prima uit de voeten kan. Mind-blowing.
De overgang naar de door het publiek zeer gesmaakte, volledig op emotie gebouwde show van Cult of Luna en Julie Christmas blijkt hierna voor ons wat te groot, waarop we besluiten dan maar alvast weer naar de kleinere zaal te gaan voor het optreden, of eigenlijk de drie optredens, van Jason Köhnen, die al decennia als Bong-Ra door het leven gaat. In die hoedanigheid genoot hij in binnen-en buitenland faam als breakcoreartiest, maar ouder, rustiger en wellicht, godbetert, wijzer geworden grijpt hij nu weer deels terug naar zijn stonerdoomroots uit de tijd dat hij in bands als Celestial Season speelde. Zijn alias heeft hij echter behouden, en dat geldt ook voor zijn fascinatie voor oude culturen in zijn algemeenheid en het oude Egypte in het bijzonder. Zijn klaarblijkelijke hang naar een meer matriarchale, vanuit het onderbewustzijn werkende beeldcultuur als tegenhanger van de dominante patriarchale bewustzijns- en schriftcultuur past heel goed bij de ‘underground’ mindset van Roadburn, dus het mag eigenlijk niet verbazen dat hetzelfde geldt voor de instrumentale drum&bas-doom die hij als eerste over het publiek uitstort. De begeleidende beelden, die (inderdaad) ontleend zijn aan het oude Egypte en een voortdurende metamorfose van mensen, dieren, goden en vruchtbaarheidssymbolen tegen een soms opduikende achtergrond van dansende sterren in ons blikveld toveren, zijn zeer sfeerbevorderend en behoren tot de mooiste die wij ooit op Roadburn gezien hebben. Alles stroomt en transformeert in het universum van Bong-Ra, zodat de overgang naar het tweede deel van deze triptiek, Servants of the Apocalyptic Goat Rave, een knipoog naar zijn elektronische verleden, helemaal niet geforceerd aanvoelt. In eerste instantie kost het enige moeite de twee gitaren boven al het door schrille zwart-witbeelden ondersteunde machinegeweld uit te doen komen, maar uiteindelijk valt alles op zijn plaats en krijgt het publiek een op dit uur van de avond/nacht zeer welkome energie-injectie. Dan volgt een wat langere ombouwpauze, waarna we terechtkomen in een archaïsch Tibetaanse setting, met drie mensen die in een kringetje zitten en communiceren via diepe keelzang, die soms wordt gelardeerd met slagen op een trom of klanken van een schelp en een mysterieus langwerpig blaasinstrument, dat een soort afgeknepen geluid voortbrengt. Dit concert van Phurpa is zeker één van de meest aparte die we op enig muziekfestival gezien hebben, maar op dit uur van de nacht valt het ons zwaar onze aandacht bij deze minimalistische seance te houden, waarin we blijkens de wat leeglopende zaal niet alleen staan. Misschien iets te uitgesponnen dus, dit slotakkoord, maar het verdient zeker lof dat een artiest op deze wijze de kans krijgt om in volledige vrijheid zijn diepere drijfveren aan het publiek te openbaren. Goed dat Roadburn hierin voorziet.