Saskia Lankhoorn geeft sublieme uitvoering van Kate Moores 'Dances & Canons'

Concertserie 'Fluisterzacht' opent met intense pianoperformance

Maarten de Waal ,

In het kader van Fluisterzacht, het samenwerkingsverband tussen Theaters Tilburg en Incubate dat zich ten doel stelt nieuwe klassieke muziek aan een fris publiek te presenteren, zijn ook dit jaar weer vijf optredens in de Concertzaal te zien. Later dit seizoen vinden we onder meer A Winged Victory For The Sullen en de onvolprezen James Blackshaw, maar vandaag staat de ons nog onbekende pianiste Saskia Lankhoorn op het programma, die de 'Dances & Canons' van de ook aanwezige Kate Moore vertolkt. De gelijknamige cd is een jaar geleden uitgebracht op het befaamde ECM-label, dat zich specialiseert in verstilde klanken. Ideaal dus voor een concertserie die refereert aan het nauwelijks hoorbare, zo zou je denken, maar de meditatieve composities van Moore blijken ook qua volume soms behoorlijk overweldigend.

De in Engeland geboren en in Australië getogen componiste, die voor het onderricht van Louis Andriessen naar Nederland afreisde, heeft veel aandacht voor de setting waarin haar muziek ten gehore wordt gebracht, en ook hier in de Concertzaal blijkt ze in dat opzicht een verrassing voor ons in petto te hebben: Het publiek hoeft niet in de zaal plaats te nemen, maar mag het podium op klauteren (bij het trapje staat een kerel, waarschijnlijk om mensen die slecht ter been zijn een handje te helpen) en naast de pianiste gaan zitten, die op dat moment al op haar instrument in de weer is. Op deze manier kunnen de aanwezigen alvast in de sfeer komen en zich later maximaal in de muziek onderdompelen, een effect dat nog versterkt wordt doordat aan het begin van het eigenlijke optreden alle lichten gedoofd worden, uitgezonderd één lamp die niet alleen de uitvoerende verlicht, maar ook haar spookachtige silhouet op de tegenoverliggende wand projecteert. Het grillige schaduwspel dat zich zo gedurende het optreden ontvouwt, past uitstekend bij de vloeiende, voortdurend van sfeer en stemming veranderende composities van Moore. Het concert kent zeker zijn meer ingetogen momenten en behoudt immer een dromerig karakter, maar minstens zo typerend zijn de indrukwekkende notenwolken die Lankhoorn, een handje geholpen door de moderne techniek, op haar piano creëert, waarin melodieën opkomen en ondergaan zoals de golven in de zee. Titels als 'Zomer' en 'Joy' ten spijt, overheerst naar ons gevoel eerder een wat duistere, magische stemming, waarin een onheilspellende ondertoon doorklinkt. Het geheel voelt aan als een reis naar een donker sprookjesachtig parallel universum, of, wat ook kan, als een ontmaskering van onze alledaagse werkelijkheid die zich nu toont als een sinister beeldenspel, even illusoir als de projecties van een toverlantaarn.

Het publiek laat zich moeiteloos in deze wereld meeslepen, maar het meest ontroerende stuk wordt voor het laatst bewaard: 'Sensitive Spot', een uitermate percussief werk dat hoge eisen stelt aan de vingervlugheid en het uithoudingsvermogen van de pianiste, die de luisteraars in een tijdspanne van nog geen tien minuten hoog boven de wereld en haar beslommeringen uit tilt, en moeiteloos de meest verborgen plekken van het hart weet te raken. Uiteraard volgt daarop het welverdiende applaus, ook voor de kleine en onopvallende componiste die zich voor deze gelegenheid uit het midden van de toehoorders losmaakt. Een zeer geslaagd begin van deze reeks avonden voor hedendaags gecomponeerde muziek.