'Ik heb nooit de intentie gehad het zo professioneel te laten worden'

Interview met Walter Roadburn

Pieter Heijboer ,

Bijna wekelijks wordt de luisterpaal van 3voor12 nog aangevuld met liveregistraties van Roadburn 2015 in april. Walter Hoeijmakers, al enige tijd gedoopt tot Mr. Roadburn, is het gezicht van het festival. Na een paar maanden kijkt hij terug op de vorige editie en schuwt niet een blik te werpen op de toekomst.

Hoeijmakers is van oorsprong Limburgs en boekte op zijn zestiende al bandjes voor het lokale jongerencentrum in Venray. ,,Van oorsprong ben ik een underground jongen. Uit bevlogenheid wil ik laten merken, dit is gaaf en dit moeten jullie ook gaaf vinden. Roadburn begon vanuit dat idee.”

De opzet zal noodgedwongen moeten veranderen. 013 is bezig met verbouwen en gaat van drie naar twee zalen. De één voor 3000 man de ander voor 700. Op de afgelopen editie ging het gerucht dat het Midi-theater weer betrokken gaat worden bij het festival zodat er in totaal vijf podia blijven. Met de Stage01 in 013 verdwijnt er een podium in intieme setting.

,,Ik heb een heel slecht ruimtelijk inzicht. Het is voor mij moeilijk in te schatten hoe het eruit gaat zien. Ik kan het pas op me in laten werken als het klaar is. Ik moet gewoon even gaan kijken en er ook intern over gaan praten. Er gaat veel veranderen. Overigens niet in muzikale zin”, zegt Walter.

En het gerucht over de terugkeer van het Midi-theater?

,,Daar kan ik geen uitspraak over doen. Tuurlijk wil ik het wel terug hebben. Maar het heeft hoge productiekosten. Het Patronaat zit vast in het verhaal. Maar voor Midi zou ik een aparte financiële bron moeten vinden. De mooiste set up vind ik 013, Patronaat en Midi. Dat zou helemaal te gek zijn. Met Cul de Sac erbij. Het heeft een underground sfeer en dat moet erbij blijven. Een plek met die setting. Je merkt dat mensen daar echt heel blij mee waren. Roadburn heeft dat nodig.”

Afgelopen editie was het programma wederom breed. Van singer-songwriters als King Dude tot doom van Bongripper en avant-garde metal van Kayo Dot. Hoe kan je daar een publiek voor krijgen?

,,De reden dat ik zo breed ben gaan programmeren is dat de bezoekers graag het muzikale avontuur willen aangaan. Door de variatie blijft het spannend en het komt de sfeer ten goede. Het doet meer een appèl op emotie dan alleen maar hard gaan of wegzweven. Die muzikale achtbaan vind ik veel gaver. We hebben het idee dat heel veel mensen dat mooi vinden. Het geeft rust. Want alleen maar zes bands op 100 decibel. Dat pak je na de vierde band niet meer op. Door afwisseling blijven dingen hun impact houden. Er ontstaat minder muzikale vermoeidheid.”

Verschillende keren gingen alle kaarten binnen weken en zelfs minuten over de toonbank. Die jaren zijn voorbij. De afgelopen editie was het op de eerste festivaldag uitverkocht. De dagkaarten zijn ook in 2015 na lange afwezigheid weer geïntroduceerd. Iedere dag zijn er zo’n 3200 bezoekers.

Bizar
,,In 2008 was het in een uur uitverkocht. Tot de gekte toe van zeven minuten. Dat heeft ons altijd overvallen. Het werd te bizar. In 2013 werd dat drie weken, in 2014 anderhalve maand en in 2015 alles weg op de eerste festivaldag. Alleen deze keer hebben we meer kaarten verkocht door de dagkaarten. De drie jaren dat het zo snel ging, waren een luxepositie begrotingstechnisch gezien. Maar het werd wel een hype die niet meer te controleren was.”

,,Ik ben er supertrots op. Maar het creëerde ook een monster. Dan krijg je van die mechanismen waarin mensen zeggen: zie je wel, het festival is niet meer zoals het was. Tuurlijk is het fijn dat je uitverkoopt maar er is zoveel meer aan Roadburn dan een verkooprecord. Dat ging het in de weg staan. Het duurt wel wat langer, maar de echte muziekliefhebbers zijn er weer. Toen kwamen er ook wel mensen om er gewoon bij te zijn. Het is drie jaar heel hip geweest en dat zag je ook wel op sommige niveaus.”

De donkere Amerikaanse countryband Wovenhand was in 2015 hoofdact op donderdag. Vrijdag sloten twee Noorse bands af met een grootse opvoering van een stuk waarin de geschiedenis van hun land is verwerkt. Verschillende bands speelden live de soundtrack bij een film. Daarnaast was er de gebruikelijke dosis stoner en doom. Hoe kijk je terug op de afgelopen editie? 

 ,,Ik ben heel trots op deze editie op meerdere fronten. Artistiek gezien was het een hele grote uitdaging. We wilden een iets andere richting inslaan. Roadburn is teveel een lichtend voorbeeld geworden voor gelijksoortige festivals. Er kom er steeds meer bij die hetzelfde doen. We wilden ons weer onderscheidend kunnen presenteren. Dat is altijd het idee geweest. In het voortraject waren er heel veel mensen die hun bedenkingen hadden bij de line-up.”

Hoezo bedenkingen?

,,Dat er wat bands stonden die men niet in verband bracht met Roadburn. Artistiek is deze editie het grootste succes. De enorme verscheidenheid is wat mensen het meest waarderen.”

,,De andere kant was dat ik normaal wel betrokken ben bij het aansturen van 013. Dat kon dit jaar niet. Ik lag de vier weken voor het festival ziek op bed waardoor ik de hele productiekant moest loslaten. Maar hierdoor heeft het 013-team zich helemaal op de productie kunnen storten zonder mij. Dat heeft tot verbeteringen geleid. Het liep heel mooi. Daar ben ik ook heel trots op. Nu zie ik dat je niet overal de controle op moet willen houden. Zij kunnen het ook heel goed draaien. Dat was een eyeopener.“

,,Ik kon voor het eerst op een afstand kijken naar Roadburn. Waar de verbeterpunten zitten en waar het festival nog in kan groeien. Het is een geoliede machine geworden. Een derde pijler die zich ontwikkeld heeft is de industriekant. Het is een soort verzamelplek geworden voor professionals in de muziekindustrie die ook op Roadburn betrekking heeft. Platenmaatschappijen managers, boekers, promotors, journalisten. Iedereen is er. Iedereen die er toe doet. Dat waren er meer dan ooit tevoren. Terugkijkend kan ik alleen maar heel trots zijn hoe het festival gegroeid is.”

Hoeijmakers is zonder twijfel het gezicht van het festival, maar hij vindt dat er een andere groep mensen is die ook eer toekomt.

,,Het begon samen met Jurgen van den Brand. Hij komt net als ik van het tijdschrift The Watt. Samen zijn wij Roadburn. Daarnaast heb je een grote groep mensen die zich bezighoudt met de beeldtaal, posters en manier van communiceren. Er zijn ook muzikanten die zich heel nauw betrokken voelen bij het festival en dat geldt ook voor journalisten. Zij vertellen over wat ze tegenkomen en interessant kan zijn voor het festival. En natuurlijk 013. Die draagt financieel en productioneel zorg voor Roadburn. Waar het in het verleden productie deed en het festival financieel mogelijk maakte, is het nu een gelijkwaardige partner. 013 versterkt Roadburn op alle fronten met kennis en kunde." 

,,Bij die groep muzikanten horen onder andere Scott Kelly van Neurosis, leden van Eyehategod, Tom Warrior van Triptykon. Dat zijn wel mensen waar ik naartoe kan als ik vragen heb."

Ieder jaar mag een band of bandlid een deel van het programma van een dag samenstellen. Die ‘curated’-dag is vaak het meest gevarieerd. ,,Het is eigenlijk afgekeken van All Tommorows Parties, een festival voor experimentele popmuziek in Engeland. Op metalfestivals zag ik het niet gebeuren. In 2008 wilden we graag iets met Current 93 doen. We wisten dat bandleider David Tibet alleen uitstapjes naar andere dingen zou maken als hij de touwtjes in handen zou hebben. We vonden het heel spannend, maar het werkte en we dachten: dit is gaaf. Ik vind het persoonlijk het mooiste ding van Roadburn. Je krijgt een inkijk in het creatieve proces van de curator.” 

Op welke basis kies je de curatoren?

,,In de eerste instantie moeten het mensen zijn die artistiek vooruitstrevend zijn geweest. Die echt landmark albums hebben gemaakt. De curator moet ook mensen beïnvloed hebben en als muzikant er staan of je hem nou goed vindt of niet.”

Het lijstje met potentiële curatoren is rijk en gevarieerd. ,,Ik vind Steven Wilson van Porcupine Tree interessant. En ook Erik Daniellson van Watain. Phil Anselmo en Danko Jones. Maar ook een band als Godspeed You! Black Emperor en Ihsahn van Emperor. Dat zijn mensen die wel hun artistieke mannetje staan. Het is niet altijd even makkelijk want er komt veel bij kijken. Je moet je afvragen of zo iemand wel een festivaldag kan leiden.”

En ze moeten het ook maar net willen. ,,Sommigen hebben het niet nodig. en het moet ze uitkomen. Bij verschillenden duurde het jaren, maar dat betaalde zich wel uit. Het festival groeit doordat de curator de grens optrekt. Daar kan ik op voortborduren.”

Roadburn blijft in Nederland relatief onder de radar. Tussen de vijftig en tachtig procent van de bezoekers komt steeds uit het buitenland. Hoe komt dat?

,,Ik blijf het een apart ding vinden en heb er niet echt een verklaring voor. Het heeft misschien te maken met de muziek, de ontzettend fijne zalen en Tilburg als stad die het festival heeft omarmd. Mensen kunnen hier vrij rondlopen. Je staat niet direct op een terreintje rond de zaal, maar je kan gewoon naar de terrassen op de Korte Heuvel met cafés en restaurants. Daarnaast is de stad ook nog eens zeer open minded naar het publiek. Je staat niet in een wei met 40.000 man verstoken van enig comfort. Het merendeel heeft schijnbaar goeie banen waarmee ze dat kunnen betalen.”

,,Er zijn nu wel meer mensen uit Nederland. Daar ben ik blij mee. Het is voor het buitenland gewoon een veel groter ding dan hier. Soms neemt het mythische proporties aan. Er valt voor de nuchterheid van ons volk veel te zeggen, maar in Amerika vergelijken ze het soms met Woodstock en er is maar één Woodstock.”

,,In Nederland zijn we verwend. Wij kunnen veel meer bands zien dan bepaalde mensen uit het buitenland en in betere zalen. De meeste Amerikaanse bands, die op Roadburn staan, staan in eigen land gewoon in kroegen en moeten daar bij wijze van spreken met de pet rond.”

Wat doe jij als artistiek directeur?

,,Dat is heel moeilijk te omschrijven. Roadburn is een hobby, maar wel één die mijn leven bepaalt.” Hoeijmakers denkt even na. ,,Het is een gutfeeling-ding, zoals Amerikanen dat noemen. Ik hou enorm van de muziek. Ik ben vijftig en ben al vanaf mijn vijftiende heel actief in dit soort muziek. Boeken van bands voor het lokale jongerencentrum deed ik op mijn zestiende.“

Uitdaging
,,Ik voel mij geestelijk verwant met een aantal muzikanten uit deze scene en ook kunstenaars, maar heb zelf niet het vermogen om een instrument te bespelen of te tekenen. Wel heb ik de drang om die mensen bij elkaar te brengen. Er spelen zich wel creatieve processen af in mijn hoofd waarmee ik verbanden kan leggen tussen muziek, kunst en films. Daarin zit mijn grote uitdaging. Om al die mensen bij elkaar te brengen. Dat is wat ik doe. Zoveel is gebaseerd op gevoel, emotie, vertrouwen. Ik kan de verbindingen veel beter leggen tegenwoordig. Het waarom. Zonder emotie wat meer naar buiten brengen. In dat proces ontstaat ieder jaar een Roadburn. En veel mensen helpen me daarbij.”

Dat is niet altijd even leuk: ,,Soms moet ik bands erg teleurstellen. Dan is het te vroeg of de context klopt niet. Of ik moet ze vertellen dat ze beter kunnen wachten omdat ze anders in het niet vallen bij de andere bands. Dat is het meest moeilijke aspect. Het uiteindelijke invullen. Dat kost heel veel tijd en soms ook letterlijk tranen omdat je mensen teleurstelt. Ik kan ook bands wel eens niet krijgen. En naarmate het voortduurt, wordt het steeds moeilijker. Ook kijkend naar andere festivals die hetzelfde doen. Hoe kan ik iedereen voorblijven in wat we doen.“

In de begindagen was Roadburn het enige festival in zijn soort. Nu zijn er meer opties voor liefhebbers van doom, stoner en pyschedelica. Het concept Desertfest beslaat drie edities in London, Berlijn en Antwerpen en in onder andere Duitsland zijn vergelijkbare festivals opgezet. Wel blijven die achter qua brede programmering.

Dezelfde vijver
,,Iedereen vist nu uit dezelfde vijver. Dat is op zich prima, maar dat maakt het lastig. Soms kon ik een band niet hier laten spelen omdat ze al ergens anders stonden. Tien jaar geleden was dat niet. Ik kon freewheelen. Het was onschuldiger. De belangen zijn nu veel groter en het speelveld is veranderd. Ik heb nooit de intentie gehad om het zo professioneel te laten worden. Ik vind het moeilijk hoe dit allemaal werkt en soms denk ik er wel over na waar ik me begeef in dat verhaal.”

Hoeijmakers komt hiermee meteen op een breder probleem. ,,In de muziekwereld speelt zich iets af wat zorgelijk is. Vooral in metal in het algemeen. Bijna alle grote festivals leunen op grote bands: Iron Maiden, Black Sabbath, Korn, Limp Bizkit. Er is een groep bands waar heel veel festivals op draaien. Dat is ook in de stoner zo. Daar heb je Electric Wizard, Sleep en Neurosis. Daaronder groeien dingen niet genoeg meer door. Er is geen nieuwe generatie die opstaat en de headliners van morgen zijn. Dat merk ik op Roadburn ook. Er zijn genoeg fantastische dingen in de underground, maar die groeien niet door. Ik moet voorkomen dat het een roulerend feestje wordt. Er zit niets onder dat die plekken inneemt.”

Vooruitstrevend
,,Al die andere festivals zijn het rondje aan het draaien. Neem een aantal undergroundbands als Colour Haze en Ufomammut. Houd ik ook van, maar ze staan overal. Het speciale karakter dat ze kenmerkte is herkend. Heel erg fijn voor de bands, maar voor mij als artistiek directeur van een festival dat vooruitstrevend wil zijn ook heel moeilijk. Ik zou door willen groeien met nieuwe bands. Dat is waar heel veel festivals tegenaan lopen. Er wordt weinig over gepraat. Een deel van het publiek ziet het graag zo. En ja, je festival staat of valt bij je publiek.”

Is er na jaren van heerschappij van een Iron Maiden of Korn niemand anders opgestaan?

,,Volbeat is de enige die echt is doorgestoten en zich aan de top heeft genesteld. Niet helemaal mijn ding, maar petje af. Ik heb ze tien jaar geleden nog in kleine zaaltjes zien spelen.”

Wie zou je nog eens willen laten spelen op Roadburn?

,,ZZ Top met een mooie set. Golden Earring dat alleen werk van de periode 69-73 zou spelen, zou ik geweldig vinden. Scorpions dat alleen de eerste plaat zouden spelen. Als ik het iets dichter bij Roadburn hou, zou Queens of the Stone Age een aantal artistieke dingen kunnen doen. Het laatste wat zou moeten, is dat ik iets boek om het circus overeind te houden.”

Een week na Roadburn vond ook in Tilburg de laatste editie van Neurotic Deathfest plaats. Het was het grootste indoor deathmetal-festival van Europa en bijna iedere band uit het genre heeft er gespeeld. Dat was reden voor organisator Ruud Lemmen om ermee te stoppen. Hij vond dat hij alles bereikt had. Heeft Roadburn ook een einde?

,,Ja, dat komt er zeker. Wel hoop ik dat andere mensen Roadburn kunnen overnemen of dat het festival alles heeft gedaan en dat we op een prachtige manier kunnen stoppen. Dat moment gaat komen. Een nieuwe generatie mensen die het overneemt. Ik heb nu nog het idee dat ik mijn vinger aan de pols van de tijdsgeest heb. Als ik dat idee niet meer heb dan stop ik. Roadburn moet geen classic rock festival worden. Dan ga ik liever naar een festival toe waar dat heel goed gaat dan dat ik dat zelf doe.”

,,Of ik stop helemaal of er komt een nieuwe generatie. Dat is wat ik me voorstel. Het is nu nog niet aan de orde. Maar ik heb het wel in mijn achterhoofd. Het is eindig. Ik moet Roadburn niet tot mijn zestigste doen. Neem dat niet te letterlijk, maar het moet wel reëel blijven. Ik heb er nu nog heel veel plezier in en heb nog onvervulde dromen, maar ik besef dat ik ouder word. Er moet ook een andere generatie opstaan die het kan vertalen naar de tijdsgeest. Het zou heel triest zijn als ik op mijn zestigste nog bandjes sta te boeken die in Cul de Sac staan. Dan is er wel iets fout gegaan.”

Heb je na al die jaren één absoluut hoogtepunt?

,,Ik ben van oudsher van de metal en hardrock. Ik hou inmiddels van meer dingen, maar ben in mijn hart nog steeds dat 16-jarige metaljochie. In mijn jeugd was ik al heel groot fan van Voivod en Celtic Frost, dat soort dingen. Ik had nooit kunnen denken dat ik met mensen die ik zo hoog had zitten ooit zou samenwerken. Dat neemt niemand van me af. Daar ben ik het meest trots op. Dat is mijn hoogtepunt.”