#RB15: Epische performances Afterburner krijgen energiek staartje

'Doomy Sunday' eindigt in enerverend rockcircus in Cul de Sac

Wouter & Maarten de Waal ,

Waar de eerste drie Roadburndagen de vorige jaren ruim van tevoren uitverkocht waren, terwijl je voor de Afterburner nog wel kaartjes kon krijgen, was de situatie ditmaal omgekeerd. Begrijpelijk, want het gebeurt niet iedere dag dat de Engelsmannen van Anathema zich met steun van enkele ex-leden uitgebreid verdiepen in hun doomverleden. Naast dit weids uitwaaierende concert kende de laatste dag van het festival echter nog een paar groots opgezette uitvoeringen – plus een fijne uitsmijter.

Onze dag begint meteen goed dankzij de stadsgenoten van Izah, die vandaag de kans krijgen hun alom gelauwerde eerste langspeler 'Sistere' voor een internationaal publiek te presenteren. In een uitstekend gevulde Cul geven de heren een heel overtuigende demonstratie van hun kunnen, waarbij de groep aantoont ook zonder hulp van de stemmige achtergrondprojecties, zoals die eerdere optredens opluisterden, een uitgesproken filmische sfeer te kunnen scheppen. De donkere en atmosferische instrumentale metal van het gezelschap sluit natuurlijk voorbeeldig aan bij de signatuur van dit festival, en met een fraaie opgebouwde, dynamische integrale uitvoering van de debuutschijf laat men deze zondagnamiddag horen klaar te zijn voor het grotere werk.

Na korte tijd van de zon te hebben genoten vervoegen we ons bij het eveneens instrumentale combo Bongripper, dat het hoofdpodium gevieren bezet houdt. Op de eerste dag lieten we de set van deze Roadburnveteranen nog even aan ons voorbijgaan, maar nu zijn we wel in voor een verpletterende pot auditief geweld vol dreunende bastonen. Aanvankelijk kan het de luisteraar enige moeite kosten iets in de massieve geluidsmodder die deze Amerikanen live uitspuwen te onderscheiden, maar wanneer je jezelf eenmaal overgeeft aan het doordringende gezoem is een Bongripperseance een heel meeslepende ervaring, uitmondend in een woeste catharsis met heftig op de instrumenten bonkende muzikanten. Bijzonder aangenaam.

Bij de ergens achterin de Cul verstopte, slechts zelden optredende obscure herrie-act Gnaw Their Tongues is het vervolgens verschrikkelijk druk, dus besluiten we tot een culinaire stop, om ons aansluitend wederom te positioneren op het balkon van de grootste 013-zaal, alwaar Claudio Simonetti's Goblin de soundtrack bij de op de achterwand vertoonde Italiaanse horrorklassieker 'Suspiria' verklankt. Cinema loopt dit jaar als een rode draad door het programma, dus mag dit veelzijdige ensemble deze editie maar liefst twee keer aantreden: de vertolking van 'Dawn Of The Dead' hebben we gisteren aan onze voorbij laten gaan, maar de performance van vandaag laat er geen twijfel over bestaan dat die kwalitatief hoogstaand zal zijn geweest. 'Suspiria' (1977) is naar het schijnt zeer losjes geïnspireerd op essayistisch werk van de visionaire opiumeter Thomas De Quincey, maar laat in zijn fantasmagorische uitbeelding van een behekst huis ook wel denken aan Poes 'The Fall Of The House Of Usher'. Net als in dat verhaal gaat het in krachtige illusionistische tinten geschetste gebouw na verbreking van de betovering te gronde, maar voor het zover is, zijn er wel de nodige lijken te betreuren. Hoewel, betreuren: als het fel oplichtende, bloedige rood zich weer eens over het witte doek verspreidt, stijgt er in de zaal steevast een luid gejuich op. Afgezien daarvan is het echter muisstil, een stilte die verder alleen nog onderbroken wordt als de talrijke toeschouwers na afloop van een muzikale uitbarsting applaudisseren. Dergelijke crescendo's blijven overigens beperkt tot de spannendste episodes van de film, want doorgaans houdt de groep zich op de achtergrond, hoewel hun stevige interventies altijd gepast zijn – allerminst toevallig, want de soundtrack bij deze film werd ook door dit gezelschap geschreven. Een voortreffelijk schouwspel.

Nadat we even een frisse neus hebben gehaald, is het tijd voor de gebeurtenis die voor velen de hoofdreden zal zijn geweest om deze dag aanwezig te zijn: een meer dan twee uur in beslag nemend carrièreretrospectief van Anathema. Dit monsterconcert blijkt opgedeeld in drie delen, beginnend bij het nieuwste werk in de huidige line-up, terugwerkend naar de late jaren negentig met hulp van bassist Duncan Patterson, en tenslotte uitkomend bij de beginperiode, waarbij ook oude vocalist Darren White aantreedt. Het idee voor deze opzet is afkomstig van 'Mr Roadburn' himself, Walter Hoeijmakers dus, en gezien de grote bijval die met name het oude werk oogst, is dit werkelijk een gouden greep geweest. Hoewel van elke plaat wat gespeeld wordt, ligt de focus ook overwegend op het materiaal uit de jeugdjaren van de band: Van de laatste zes (!) volwaardige langspelers, die in het eerste deel van de set doorgenomen worden, is met uitzondering van 'A Natural Disaster' telkens slechts één nummer uitgekozen. 

Na de eerste intermissie komt men echter meteen terug met de eerste vier nummers van 'Alternative 4', en ook van 'Eternity' en 'The Silent Enigma' worden meerdere composities ten gehore gebracht. De stemming is dan al uitgelatener, maar wanneer in het slotdeel van de set Darren White aantreedt om het werk van de eerste plaat en EP te vertolken gaat het dak er pas echt af. Darren is een begenadigd frontman die het publiek moeiteloos weet op te zwepen, niet in de laatste plaats door het jeugdig aandoend enthousiasme dat deze inmiddels grijze kerel uitstraalt. Het is duidelijk dat zowel White als veel van zijn toehoorders naar dit moment hebben toegeleefd, en het mag dan ook nauwelijks verbazen dat krakers als 'Kingdom' en 'Lovelorn Rhapsody' het kalende hoofd van menige metalhead op leeftijd in beweging krijgen. Als Vincent Cavanagh tegen het einde van de reguliere set het Batcaveshirt toont dat hij blijkbaar een slordige twintig jaar geleden in Tilburg heeft opgeduikeld en men ook nog eindigt met gedoodverfde toegift 'Sleepless', een anti-oorlogsepos, dringt zich op hoeveel gemoedelijker en ook sociaal bewogener de (alternatieve) muziekscene in die vroege jaren negentig was. Wat is er sedertdien toch in ons gevaren?

We wensen deze avond echter niet met nostalgische overpeinzingen te eindigen, dus even na half twaalf zijn we te vinden in de Cul de Sac voor het optreden van het jonge & energieke Tweak Bird. De al sinds enige tijd met de nodige saxofoonfreakouts verrijkte voortbrengselen van dit gitaar-drumduo hebben ons tot nu toe altijd in een welhaast euforische stemming weten te brengen, en ook vanavond verlaten we de kroeg weer met een brede glimlach. De twee Amerikaanse broers dollen met elkaar op het podium als twee jonge puppy's, maar persen er en passant een aantal stonerjams uit die ondanks de altijd voelbare ironische twist van een zeldzame gedrevenheid getuigen, zodat het publiek zelfs op de late zondagavond nog in extase raakt en we meer crowdsurfers zien dan bij enig ander concert dit weekend. Na afloop van dit dampende muzikale slotakkoord van het Roadburnfestival vallen vele aanwezigen de uitvoerenden zowat in de armen, wat de verbroederende sfeer op deze samenkomst meteen raak kenschetst. Op naar volgend jaar!