Lente-editie Zwarte Vleugels gewijd aan improvisatie

Undergroundsamenkomst in Paradox geeft volop gelegenheid tot wegdromen

Maarten de Waal ,

In het kader van de concertserie 'The Flipside Paradox', bestaande uit een zestal op improvisatie gestoelde optredens van een zestal brabantse muzikanten (waaronder onze vertrouwde donkergevederde vrienden Nick & Niels, op de site ook wel treffend met 'zwarte vlegels' aangeduid) die afwisselend in Paradox en Flipside Artspace in Eindhoven plaatsvinden, kunnen we deze milde woensdagavond voor de derde maal (en de tweede maal in Paradox) komen aanhoren waarin de muzikale samensmelting van een ruige improdrummer, een geflipte electronicaprofessor, een serene gitarist en zo nog drie persoonlijkheden kan resulteren. De twee vorige optredens was telkens één der leden van het gezelschap verhinderd, zodat dit de eerste keer is dat het volledige sextet haar kunsten kan vertonen. Wat zou dat opleveren?

Alvorens over te gaan tot deze groepsimprovisatie, krijgen de twee gitaristen van het gezelschap eerst de gelegenheid hun instrument solo te bespelen, kort onderbroken door een film van Efrat Zehavi, die teksten van Nick J. Swarth van beeld & geluid heeft voorzien. Het spits wordt afgebeten door de vertrouwde Niels Duffhues, die al jaren een eerder spiritueel pad lijkt te bewandelen, en kiest voor een korte verstilde meditatie die duister is zonder dreigend of intimiderend te worden. De daaropvolgende film valt enigszins in het water doordat het geluid niet tot klinken kan worden gebracht, wat leidt tot het surrealistische tafereel van een zaal die met ingehouden adem kijkt naar een opeenvolging van beelden, terwijl de onderliggende tekst en de muziek die deze zou moeten begeleiden volledig ontbreekt. Swarth, zoals altijd de gastheer van deze avond, belooft echter dat een volgende keer de film inclusief muziek en de door hem ingesproken tekst zal worden vertoond. Vervolgens horen we voor de pauze nog een solostuk van Aart Strootman, ondertussen kind aan huis in Paradox, die ons verrast met melancholiek gitaarspel zonder een spoortje minimal- of fusioninvloed.

Na de pauze is het dan eindelijk tijd voor het gezamenlijke musiceren. Nu goed, men noemt het dan wel 'vrije improvisatie', maar de meeste langere improvisatiesets kennen een aantal algemene aanwijzingen om de zaken in goede banen te leiden. Dat lijkt ook hier het geval, gezien het moeiteloos vloeiende karakter van deze vrij uitgesponnen set, die ons voert van een aanvankelijk reggae-achtige vibe met mooi baswerk van Gijs van den Broek naar een meer rockend gedeelte om, via een aantal verstilde passages, uit te komen bij een algeheel omineus muzikaal inferno, ondersteund en aangevuurd door, naar ik aanneem, gevonden teksten van Nick J. Swarth, waarin amoureuze zoektochten op datingsites, perikelen rond huisdieren, een verslaving aan computergame 'Call of Duty' en nog wat andere uitdrukkingen van het vervreemde moderne bestaan de revue passeren. Een van de aardigste dingen van dit soort improvisaties is de welhaast onmerkbare ineenvloeiing van muzikale thema's, die een vergelijkbaar effect sorteren als het kijken naar een zonsondergang, waarbij het uitspansel van minuut tot minuut anders kleurt zonder dat men de overgangen bemerkt. Zoals je dan bijna tot je verbazing constateert dat de hemel op een gegeven moment geheel donker is geworden, zo sterft hier onaangekondigd maar toch niet abrupt de laatste noot weg. Uit de sluimer ontwaakt onthalen de aanwezigen daarop het zestal op het podium op een warm applaus, waarna we nog enigszins verdwaasd het nachtelijk Tilburg instappen. Komt u de volgende keer gerust eens langs – deze ervaring is, evenals de zonsondergang, volledig gratis, dus financieel gaat u er niet op achteruit, terwijl het voor uw zieltje een verademing kan zijn.