Free-jazz-noise-avondje in Hall of Fame doorbreekt alle (geluids)barrières

...en laat en passant zien hoeveel kwaliteit Nederland in huis heeft op het vlak van vrij(e) extreme muziek

Maarten de Waal ,

Voor de liefhebber van undergroundklanken is het wederom kiezen geblazen op deze regenachtige & winderige vrijdagavond in november: Gaan we naar de mooie dromerige ambient-gitaarsoundscapes van Dirk Serries in Paradox, of laten we ons liever omverblazen door Dead Neanderthals et al. in de sfeervolle ambiance van de Hall of Fame (Carcass in 013 is gelukkig al uitverkocht, anders was de beslissing mischien nog moeilijker geworden)? De sympathiek lage entree en de hoge banddichtheid (er staan er vandaag maar liefst 5 op het affiche – een snelle rekensom leert dan dat we één euro per band betalen) doen de balans uiteindelijk naar de Hall of Fame doorslaan, en potverdrie dierbare lezer, daar kregen we geen spijt van!

DONNÉ ET DESIRÉE

Zoals wel vaker zijn we er weer eens (te) vroeg bij, maar wel net op tijd om mee te pikken dat de drummer van de soundcheckende band op het podium dermate versterkt wordt dat het gebouw bijna op zijn grondvesten begint te trillen. Oef. Dit blijkt echter niet de opener van de avond, die zich na afloop van de soundcheck begeeft naar een beneden in de zaal opgestelde drumkit – een inventieve oplossing, die maakt dat de wachttijd tussen de verschillende acts vanavond minimaal is. Donné en Desirée zijn twee melige meiden, pardon twee stoere jongens, die zich van de klassieke gitaar-drumcombinatie bedienen. Hun muzikale mosterd betrekken zij uit het Beloofde Land van de moderne tijd, Amerika, en dan met name bij de meer avant-gardististisch rockende outfits uit New York en omstreken. Denk no wave, denk (het toevalsprincipe van) John Cage, denk geïmproviseerde gitaarherrie & ratelende drums met een toefje postrock. Vooral het begin van de set kent invloeden uit het laatste genre en is dan ook vrij rustig, met een repetitief gitaarlijntje en ingehouden drums, maar dra gooit de drummer alle reserves overboord en begint delen van zijn uitgebreide collectie klankafgevende parafernalia de lucht in te mikken, die bij het raken van de grond een daverende respons bij drums & gitaar ontlokken. Het einde van het liedje is uiteraard, dat ook delen van de drumkit eraan moeten geloven en bekkens verspreid over de grond komen te liggen. Een aanstekelijk enthousiaste performance van twee aanstekelijk enthousiaste jongens, die met hun transpiratieverwekkende show de stemming er reeds behoorlijk in weten te krijgen.

ALBATRE

Om de gecreëerde intense sfeer niet de kans te geven te verslappen, betreden direct daarna de drie Rotterdammers van Albatre het podium. De band, bestaande uit slagwerker, bassist en saxofonist, schijnt gloednieuw te zijn, maar de kale hoofden en grijze baard doen vermoeden dat deze lieden hun muzikale sporen reeds ruimschoots verdiend hebben. Dat kan men overigens niet alleen aflezen aan de leeftijd van deze kameraden, maar ook aan de spelkunsten, die meer dan uitstekend blijken te zijn. Albatre begint zijn set met een hermetisch & dwingend repetitief stuk, maar waaiert al snel alle kanten uit en speelt met een overgave die het spelplezier van de vorige band aanvult met een verbeten grimmigheid en ´sense of purpose´ die je meer bands zou toewensen. Duidelijk een band met een missie, dit trio uit Rotterdam, dat blijkens hun tourschema reeds nu gevraagd wordt voor shows in kraakhonken in Midden- en Oost-Europa. Zorg dat u ze niet mist, wanneer ze weer terug in het land zijn.

CACTUS TRUCK

Het hoogtepunt van de avond valt wat ons betreft echter in het midden, bij de show van Cactus Truck. Dit in Amsterdam gestationeerde trio, dat gevormd wordt door de ex-Tilburgers Jasper Stadhouders & Onno Govaert en last but not least de van oorsprong Amerikaanse toeteraar John Dikeman, hadden we al eens eerder aan het werk gezien in het voorprogramma van The Ex, en we herinnerden ons nog dat de fotograaf toen uit puur enthousiasme zijn dure toestel uit zijn handen had laten vallen. Zover komt het vandaag niet, maar we begrepen wel weer hoe zoiets had kunnen voorvallen: Dit is het slag impromuziek van het hoogste niveau dat stilstaan inderdaad bijna onmogelijk maakt. Het creatieve roffelwerk van Onno, die elk deel van zijn drumkit (inclusief de elementen die daar eigenlijk niet voor bestemd zijn) optimaal weet te benutten, het veelzijdige gitaarwerk van Jasper, en het elke theorie over het menselijk blaasvermogen tartende saxofoonwerk van de op en neer zwiepende John (die, voor zover we het kunnen zien, zijn geweld puur met behulp van zijn longen produceert, dus zonder enige vorm van versterking) staan garant voor een adembenemend muzikaal gesprek op het scherpst van de snede. Wanneer dan tegen het einde van de set alles samenkomt in een vrolijk-triomfantelijke samenklank die wel wat weg heeft van sommige passages in het werk van Albert Ayler, weet je dat je een bijzonder concert hebt bijgewoond. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat we op hun site vele lovende kritieken vonden, met voorop een New Yorkse jazzcriticus die hun optreden aldaar het beste van 2012 vond. Een band van onnederlandse klasse.

THE DEAR LISTENERS

Na al dat muzikale geweld zal zelfs de meest doorgewinterde liefhebber van intense free-jazz en noiserock wel naar een rustpuntje gesnakt hebben, en gelukkig wordt daarin ook voorzien door Robert Deters en Martin Luiten oftewel The Dear Listeners. Deze Nijmegenaren hadden we al eens eerder aan het werk gezien in Cul de Sac, toen ook al in het voorprogramma van Dead Neanderthals (iets waar een der leden van het duo ons, tot onze schande, op moest wijzen), en het wazige beeld dat voor ons geestesoog verscheen van twee tegenover elkaar gepositioneerde mannen gescheiden door een tafel vol elektronica bleek inderdaad zeer goed op het schouwspel van hedenavond te passen. De elektronische soundscapes met humoristische game-elementen die ons worden voorgeschoteld, zullen niet iedere jazz-noiseadept evenzeer hebben kunnen boeien (hier en daar wordt er zelfs lustig doorheen gepraat, voor welk gedrag een welgemeend ´foei!´ wel op zijn plaats is), maar er vormt zich uiteindelijk wel degelijk een kring van aandachtig luisterende jongens & meisjes rond de tafel. Een verademing.

DEAD NEANDERTHALS

De uitsmijter van de avond is echter wel weer een ´blast´-orkestje, bestaande uit een drummer en een saxofonist, die tot onze lichte verbazing deze keer zijn allergrootste instrument blijkt te hebben thuisgelaten. We durven er wel wat om te verwedden, dat we dit duo de afgelopen jaren meer dan enige andere band voor ons netvlies hebben gehad, en kunnen deze avond (die misschien al stiekem in de nacht is overgegaan) niet anders concluderen dan dat men nog steeds voortreffelijk slaagt in datgene wat men bij alle eerdere gelegenheden ook deed: Blazen & rammen alsof er geen morgen is, en daarbij grote vreugde en uitgelaten gegil aan personen in het publiek ontlokkend. Onze toestand hedenochtend deed ons ook bijna vermoeden dat er werkelijk geen nieuwe dag meer zou aanbreken, maar dit laat onverlet dat we gisteren een der gaafste undergroundfeestjes van het jaar hebben mogen bijwonen. Stomp u voor het hoofd wanneer u er niet bij was, Liefhebber van het Extatische & Ondergrondse.