Incubate Scene Report Nijmegen gaat van fluisterzacht naar knetterhard

‘Kermiseditie’ staat garant voor onverwachte ontmoeting tussen hoge en lage cultuur

Maarten de Waal ,

Het is snikheet deze donderdagavond, en in het centrum van onze woonplaats wordt deze hitte nog extra drukkend door de grote aantallen bezoekers van wat voor velen het culturele hoogtepunt van het jaar is: de Tilburgse kermis. Enkele trouwe Incubate-adepten hebben echter toch de weg naar de Cul de Sac weten te vinden, en zitten nu als een kluwen zwarte raven tussen de kleurig uitgedoste kermisklanten op het terras te wachten tot hun geestverwanten uit Nijmegen hen met hun experimentele klanken willen verblijden. Die laten even op zich wachten, en daar kunnen we ze niet helemaal ongelijk in geven, want binnen is het nog warmer dan buiten, en bovendien kijkt men natuurlijk de ogen uit bij dit staaltje Tilburgse folklore. Uiteindelijk weet men zich toch van het tafereel los te rukken en begeeft zich naar binnen, alwaar reeds de nodige apparaten geduldig op een tafeltje liggen te wachten.

Dear Listeners

Met zo’n bandnaam kun je natuurlijk bezwaarlijk snoeiharde noise gaan maken, tenzij je ironisch bezig wilt zijn. Dat onze luisterende vrienden uit Nijmegen het wel degelijk serieus menen, blijkt reeds aan het begin van hun set, wanneer het publiek op zachte toon gemaand wordt wat naderbij te treden.

Het duo begint inderdaad behoorlijk zacht, en hoewel er hier en daar wel degelijk wat luidere intermezzo's in hun performance zitten, tovert men ons over het geheel genomen vrij etherische muzieklandschappen voor met een soms wat buitenaardse ondertoon. De temperatuur helpt nu zeker mee om ons gemoed rijp te maken voor deze zweverige klanken, en voor we het weten dromen we weg naar verry mysterieuze oorden, gelegen buiten ons beperkende ruimte-tijd-continuüm. Wat minder ideaal voor de concertbeleving zijn wat kletsende en giechelende mussen achterin het café, maar die houden het al snel voor gezien - hetzelfde kan helaas niet gezegd worden van de handendrogers op de plees, die telkens wanneer iemnad er zijn handjes in stopt een gierend stofzuigergeluid produceren dat de fragiele klanken van de ijverige knoppendraaiers behoorlijk overstemt.

Maar ach, wanneer precies aan het einde van het uitgesponnen muziekstuk weer een gebrul uit de toiletten hoorbaar wordt, heeft dat ook wel iets – een soort ironisch commentaar op het gebodene, dat ons met beide beentjes op de grond houdt. Overigens hadden zich intussen ook enkele nieuwsgierige kermisbezoekers in het café laten zien, en naderhand hoorden we een van hen beweren dat het weliswaar op het eerste gezicht leek alsof men maar wat aan het doen was, maar dat er wat hem betreft bij nadere beschouwing ‘toch wel wat inzit’. Zo zie je maar, als het om ‘open-mindedness’ gaat kunnen veel mensen die zichzelf voor intellectuelen houden nog veel van de zogenaamde onderklasse leren.  

Dead Neanderthals

Na deze ontspannende brainwave- sessie is het contrast met dat andere Nijmeegse duo van vanavond, Dead Neanderthals, wel bijzonder groot. Peter Brötzmanns legendarische plaat ‘Machine Gun’ zal vast een inspiratiebron zijn geweest voor de geluidsaanval die hier op het publiek ondernomen wordt – een basis van trommelspervuur met daar bovenop de diepe stoombootklanken van de enorme (bas?)saxofoon. Wanneer men dan ook nog een bouwlamp ziedende stroboscoopflitsen over de arme aanwezigen laat uitstorten, om ze vervolgens maar helemaal in een hel wit licht te dompelen, is de aanslag op de zinnen compleet. 

Een blondine aan de bar kijkt verbouwereerd naar deze vorm van ‘Gesamtkunst’, en zal die avond naar huis zijn gegaan met het gevoel dat er op aarde allerlei vreemde, sinistere vormen van muziek bestaan waarvan ze daarvoor nooit weet had gehad. Voor hen die wel ontvankelijk zijn voor dit soort geweld, kan een dergelijke overweldiging een enorm bevrijdend gevoel oproepen, maar afgezien van een helft van het voorgaande duo en een bekende lokale performance-artiest zien we eigenlijk maar weinig mensen losgaan op dit gebeuren, uw recensent en zijn broer wellicht uitgezonderd – maar ach, misschien vonden de meeste mensen het te warm om zich te bewegen. Hoe dan ook, dit was een knallend zomers einde van een zeer geslaagde scene-rapportage. We zijn benieuwd of een volgende stad hier nog overheen komt…