Herman Stehouwer (fotograaf)

1. George Clinton (November, 013, Tilburg)
Met kop en schouders het beste optreden van 2011, de oude funk-legende onthaalde ons met een zeer breed optreden. Zowel nieuw als oud werk passeerde de revue. Een groot, gezellig zootje.

2. Samsara Blues Experiment (November, 013, Tilburg)
Deze jongens uit Berlijn stappen zo uit de jaren 70. Moeilijk te
klassificeren, maar met psychedelische nummers die af en toe neerdalen tot stoner kan er weinig fout.

3. Primordial (Mei, 013, Tilburg)
Hard, heftig, en melodisch, Primordial is de laatste jaren gegroeit
tot een steeds subtielere band. Deze subtieliteit geeft haar juist
meer kracht in de optredens dan andere black-metal groepen. Erg
aangrijpend.

Sas Schilten (fotograaf)

1. Voivod @ Roadburn
Oude favoriet en lang niet gezien. De band straalde op het podium, ze hadden het enorm naar hun zin en dat gold ook voor het publiek. We gingen terug in de tijd naar de eerste periode van voivod, het was heerlijk om de oude nummers weer live te horen.

2 Voivod @ Roadburn
En de avond erna werd het nog eens dunnetjes overgedaan,
het geluk kon niet op! De projecties bij de bands tijdens Roadburn hebben echt een meerwaarde. het was mooi om voivod in hun artwork omgeveing te zien en te fotograferen.

3. Kyuss Lives in 013
De grondleggers van de desert / stonerrock en toen op tour met de oude bezetting, oliveri op bas en bjork op de drums. En ook weer terug in de tijd, wat was het vroeger toch allemaal goed.....(muzikaal dan)

Susanne Maathuis (fotograaf)

1 Roadburn @ Roadburn, met speciale hoogtepuntjes Wardruna en Weedeater
Bij uitstek mijn favoriete festival, al ga je helemaal naar de klote. Bijna religieuze ervaring bij Wardruna en Weedeater was heerlijk manisch en geschift, met een wietwalm in de zaal die er 2 uur later nog hing. Oh en alle fantastische baarden.

2 Aux Raus @ 013
Afscheid van Aux raus en Afscheid van het concerten fotograferen voorlopig(t/m Roadburn) en er valt geen mooier afscheid te bedenken. Wat een knalschow (:

3 Mazgani @ 013
Mooie, donkere singer songwriter. Lekker diep en duister. Beter dan al die geiten wollen sokken wereld verbeterende droom hippies >.> Doe mij maar Donkere koffie ;)

Clemens Lambermont (eindredactie)

1. A Day To Remember - Eastpak Antidote Tour @ 013
Blije metalcore door blije mensen. Werd het publiek ook blij van. Special effects en sfeer waren superb. Zal me vooral bijblijven door
de epische moshpits en doodsbedreiging na mijn recensie. Speelde daarnaast als enige band een akoestisch nummer waarvoor props.

2. New YX @ Incubate
Hipsters zoals hipsters horen te zijn. Publiek boeide ze niet, vonden vooral de grond interessant. Uitstraling van een loden deurknop
maar geniale muziek. Tenminste, als je van harde, rauwe, geïmproviseerde Indie houdt. Vooral absurd doordat het publiek er geen fuck van snapte en twee 3voor12 gasten (ik dus + een andere dude) het helemaal de shit vonden. Kan nog wel wat worden, in het underground circuit.

3. Royal Republic - W2
Mag waarschijnlijk niet in deze lijst (omdat het in Den Bosch was) maar heb ik schijt aan. Meest geniale, ondergewaardeerde band van 2011. Maffe Zweden die een soort van ondefinieerbare stoere-kerels-rock maken maar dan met humor. Wisselen hun nummers af met metal-covers en akoestisch geklooi. Ondanks de kleine locatie een episch gebeuren.

Mathijs Nicolai (schrijver)

1. Peter Broderick, Pauluskerk, Incubate
Epische aaneenschakeling van hoogtepunten uit het verbluffende oeuvre van Broderick voor een muisstil publiek.

2. Wilco, 013
Wereldband in topvorm, collectief klaarkomen tijdens klassiekers als Art of Almost (nu al ja) en Impossible Germany, kippenvel bij Poor Places en One Sunday Morning, een toegift van liefst acht nummers (Would you like to hear some extra rock 'n roll?) en pas na 2,5 uur glimlachend naar huis: topshow!

3. EMA, 013, Incubate
Loepzuivere presentatie van één van de beste albums van het jaar, theatraal zonder overacting, rockchick van het jaar?

Richard Mathijsen (schrijver)

1. James Vincent McMorrow @ De NWE Vorst
Een mooie samenwerking tussen 013 en De NWE Vorst, waardoor de muziek nog meer op zijn plek was. De mooiste cd van 2011 en live eveneens prachtig.

2. The Black Atlantic @ 013 KZ
The Black Atlantic, Rue Royale en Kim Janssen. Veel beter wordt het niet op één avond. Mooie samenzang, dromerige nummers en een sfeer die precies past bij het eind van het jaar.

3. Port of Call @ Popronde Tilburg
Naast Marijn een van de hoogtepunten van de avond. De rauwe stem van zanger Pieter van Vliet kreeg uiteindelijk zelfs de rumoerige Stoffel stil.

Jelle Willers (eindredactie)

1) Triggerfinger, 013
Deze mannen zijn mijn helden. Ze weten als geen ander een zaal op zijn kop te zetten met hun keiharde melodieuze hardrock. Daarbij weet het trio ook een hele show lang te boeien. Met andere woorden: gaat dat zien!

2) Wilco, 013
Muzikaliteit ten top. De mannen van Wilco spelen alles zo goed, zonder een steek te laten vallen, dat je je verbaast of ze het wel live spelen. Maar dat doen ze, en hoe. Kijk het hier dan ook terug.

3) Dazzled Kid, 013
Het eerste concert dat ik voor 3voor12/Tilburg bezocht was meteen een goede: Dazzled Kid. In een niet al te volle zaal wist Tjeerd Bomhoff en co iedereen mee te nemen en gewoon hard te knallen. Heerlijk.

Freek Verhulst (eindredactie)

1. Triggerfinger in 013
Het beste samen te vatten in drie hele grote, dikke, vette woorden: ROCK! AND! ROLL!

2. Norberto Lobo in de Pauluskerk (Incubate)
Geweldige gitaarkunstenaar uit Portugal. Er was helaas weinig publiek, maar dat verhoogde de intimiteit alleen maar tussen de schaarse aanwezigen. Lobo raakte met elke snaar ook een
zenuw. Kippenvel.

3. Klaus Beyer in Cul de Sac (Incubate)
Hier had met gemak nog een keer Triggerfinger kunnen staan met hun show op Mundial (moshen in de modder!), of De Jeugd Van Tegenwoordig met hun hitrevue in 013. Wellicht had hier het voor de laatste keer beukende Aux Raus moeten staan. Maar er was dat ene
optreden van die ene man waar ik nog elke dag aan terugdenk: Klaus Beyer, de ultieme cultheld van 2011.

Hans Dehing (fotograaf)

1. Opeth in 013
Met een nieuw album dat wel een beetje afwijkt van wat je van de groep verwacht, kwam Opeth naar 013. Van tevoren ging het gerucht dat zanger Mikael Akerfeldt geen grunts zou gebruiken, en hoe moest dat dan? Nou, briljant zou het worden; gevarieerd, sfeervol en geweldig uitgevoerd.

2. KoRn in 013
KoRn mag vergane glorie zijn, maar daar was niet veel van te merken. Ik kan hier eigenlijk kort over zijn: KoRn bracht op een trommelvliezenmartelend volume een feestset van formaat en speelde de zaal moeiteloos plat.

3. Judas Priest in 013
De Metal Gods gingen ''voor de laatste" keer op tournee en ze trapten die tour af in de 013.  Het was een feest van klassiekers. Halford was verrassend goed bij stem en de invallende gitarist Richie Faulkner (K.K. Downing heeft er de brui aan gegeven) werd met open armen ontvangen.  Geweldig om deze helden in een kleine club te zien heersen.

Rob Kersten (fotograaf)

1. OneRepublic @ 013
Dit is voor mij de beste show van het jaar. Reden is puur het visuele aspect. Ik kreeg zelfs complimenten van lezers! Dat is voor mij de reden dat ze op één staan.

2. KoRn @ 013
Ook hier heb ik mooie platen kunnen schieten. Vooral Fieldy is een beetje camerageil en weet wat wij graag op de gevoelige plaat willen schieten!

3. Method Man & Redman @ 013
Zo, hun braken echt de tent AF! En wat een mooie plaatjes heeft dat gegeven! Super show!

Maarten de Waal (schrijver)

1. Ferenc Snétberger Trio in Paradox
Ook wel eens uitgekeken op het muzikale aanbod in de indie-, rock- en metal-scene? Treur niet - het ligt niet aan jou, werkelijk magistrale muziek vindt men vaak buiten de geijkte 3voor12-hokjes. Bij Ferenc Snétberger bijvoorbeeld, de Hongaarse gipsy-gitarist die de sterren van de hemel kan spelen en door een Duitse kwaliteitskrant zelfs de beste akoestische gitarist van Europa wordt genoemd. Moeilijk gedoe? Welnee, echt goede muziek is universeel aansprekend. Snétberger bespeelt zijn instrument met zo'n ogenschijnlijk gemak dat het lijkt alsof de gitaar zelf het muzikale verhaal vertelt, zonder menselijke tussenkomst. Verbluffend.
 
2. Caspar Brötzmann Massaker @ Roadburn
De zoon van free-jazz-gigant Peter Brötzmann laat zien dat hij zeker niet in de schaduw van zijn vader hoeft te staan. Zijn experimentele speelstijl zal mensen die zich laten voorstaan op hun kortzichtigheid wel weer het etiket '''piep-knor-muziek'' van stal doen halen (blijkbaar achten zij kuikens en varkens beter in staat tot het begrijpen van avantgardistische klanken), maar dat belet de ware liefhebber niet met open mond te kijken naar de muzikale slachting die Caspar met zijn companen aanricht. Sunn O))) bewijst met de keuze voor deze 'afsluiter' op de door hen gecureerde dag op Roadburn wederom dat muzikanten een stuk ruimdenkender en diepgravender zijn in hun muzikale voorkeuren dan menig muziekliefhebber of -journalist. Hulde!
 
3. Boris in 013
De westerse muziekpers weet meestal niet goed wat zij met Boris, de schijnbaar schizofrene Japanse band die zware undergroundrock moeiteloos afwisselt met op het eerste gehoor behoorlijk cheesy klinkende ballads, aan moet. Men houdt het er dan vaak op dat ''die Japanners'' de finesses van de westerse muziekcultuur nog niet helemaal in de vingers hebben. Ik denk echter niet dat het Boris' streven is hun westerse voorbeelden klakkeloos te kopiëren - zij willen juist een specifiek Japanse benadering van 'populaire' muziek over het voetlicht brengen, die gebaseerd lijkt op de zen-gedachte dat het niet gaat om wat je doet, maar om hoe je het doet. Alles wat men met volledige overgave brengt, heeft de zegen van de echte zen-boeddhist, en dan maakt het niet uit of je ''underground'' of ''mainstream''-muziek maakt. Zien is geloven.
 
4. R. Stevie Moore @ Incubated12
Op zijn manier ook grensoverschrijdend. Al tientallen jaren werkzaam in de marge, maar nog steeds stug vasthoudend aan zijn eigen visie. Mensen die op het podium plukken haar uit hun baard staan te rukken, verdienen zonder meer een plaats in de eindejaarslijst.
 
5. Jucifer + The Orange Man Theory in Little Devil
Een blonde indianenmeid, een ranzige drummer en HEAVY AMPLIFICATION - meer is soms niet nodig om een mens gelukkig te maken. De hyperactieve Italianen in het voorprogramma verdienen ook een speciale vermelding.

Wouter de Waal (schrijver)

1. Charles Gayle @ Incubate
Zoals ieder jaar ook in 2011 veel sterke en verrassende dingen gezien op Incubate, van de old school death metal van het Noorse Obliteration tot de intense improvisatiesessies van Chris Corsano en gasten. Er was echter geen figuur die het onafhankelijke cultuur credo van dit festival voor mij zo treffend samenvatte als de tegelijkertijd bewonderenswaardige en aandoenlijke vrije jazzclown Charles Gayle.
 
2. Keiji Haino @ Roadburn
Na de door een vulkaanuitbarsting geplaagde vorige editie keerde Roadburn dit jaar weer ijzersterk terug, onder meer met een langverwachte jubileumperformance van doomlegende Candlemass en een paar spetterende performances van thrash metal icoon Voivod (dat in 2012 zowaar terugkeert als curator). De in drones gedrenkte, door Sunn O))) gecureerde vrijdag van dit festival was een bijzonder hoogtepunt, met Japanse cultheld Haino als allesverwoestende aanvoerder: zijn sublieme herrie rinkelt nu nog na.   
 
3. The Devin Townsend Project in 013
Een magistraal en meeslepend optreden van het bizarre genie van de metalscene. Met vocale ondersteuning van Anneke van Giersbergen slaagde deze ranzige Canadees erin zijn concert met een podium vol headbangende en dansende (ja, dansende!) metalheads te besluiten. Disco blijkt nog steeds niet dood te zijn. 
 
4. George Clinton & Parliament Funkadelic in 013
Drie jaar geleden heb ik hem helaas moeten missen, maar eind dit jaar was funkfenomeen George Clinton terug in 013 met een kleurrijke en enerverende totaalperformance die verscheidene uren in beslag nam, maar geen seconde te lang duurde. Funk met een hoofdletter F (of P, in de lezing van de grote man zelf).
 
5. Ichi bij Gifgrond
Een Japanner op stelten, die met allerhande (vaak zelfgemaakte) instrumenten, ballonnen, pingpongballen, handgeklap en wat dies meer zij een geweldig vrolijke performance neerzet, die zowel buitengewoon virtuoos is als onvervalste kinderpret. Dankzij Gifgrond heeft Ichi afgelopen jaar in Tilburg een podium gekregen waarop hij net als vele andere eigenzinnige talenten al zijn schitterende strapatsen kwijt kan: erg mooi dat dit initiatief bestaat dus.

Linda van Loon (schrijver)

1) Ufomammut - Midi Theater Roadburn

Superlatieven kom ik te kort voor dit concert. Zelden zag en hoorde ik een band zo'n geweldige show neerzetten waarbij letterlijk het hele publiek stond te headbangen. Later dit jaar stonden ze nogmaals in Tilburg echter zonder de magie van Roadburn en de geweldige akoestiek van het Midi theater was het nog steeds genieten van de loodzware, stroperige Italiaanse sludge.

2) Peter Broderick - Pauluskerk Incubate

Van te voren niet gedacht dat ik zijn muziek mij zo zou kunnen raken, maar het gebeurde. Op de zondagavond van Incubate wist ik het niet droog te houden toen hij zijn prachtige liedjes ten gehore bracht in de Pauluskerk. Thuis nog vele malen proberen te luisteren, maar zo ontroeren als toen lijkt onmogelijk.

3) Roadburn, Incubate, Incubated.

Dankzij deze festivals heb ik het afgelopen jaar weer zoveel mooie, gave, toffe shows gezien en nieuwe bands en artiesten ontdekt. Te veel om allemaal op te noemen. Het waren weer prachtige edities van Roadburn, Incubate en Incubated. Ik kijk nu al uit naar de edities van komend jaar en de bijbehorende verrassingen.

Marco van Hoof (schrijver)

1. Play Me I’ m Yours-piano’s @ Incubate
Het ligt misschien voor de hand om te wijzen op het feit dat muziek van en voor iedereen is en ik zou nu een tirade kunnen houden tegen het totale gebrek aan cultureel besef bij Ruttes regime. Maar ik kan ook gewoon zeggen dat het heel fijn is om met mijn lief achterop door het Wilhelminapark langs de piano’s richting trein of huis te fietsen en dan te denken aan de clip van Strawberry Fields Forever.

2. Rue Royale in 013, Stage01
Dit optreden was in maart, maar dat het een kanshebber was om negen maanden later in dit lijstje op te duiken, was me door het bijna bovenwereldse stemgeluid en de rust- en troostbiedende muziek al duidelijk toen ik op de fiets terug naar huis zat.

3. Staff Benda Bilili in 013, Dommelsch Zaal
Dat de teksten in het Lingala en daarmee onverstaanbaar zijn, maakt net zo weinig uit als het feit dat bijna alle bandleden van deze Congolese groep gehandicapt zijn. Staff Benda Bilili maakt van
eenieder namelijk een uitgelaten en swingende feestvierder die, zoals de vertaling van de bandnaam wil, ver voorbij de uiterlijke schijn kijkt.