Incubate festival in conflict met Buma/Stemra over hoge rekening

Joost Heijthuijsen: “Op deze manier houdt Buma/Stemra belangrijke ontwikkelingen in de markt tegen”

3VOOR12/Landelijk - Atze de Vrieze ,

Festival Incubate is verontwaardigd over een brief van Buma/Stemra. Het evenement voor independent cultuur kreeg deze week een brief en een factuur van 14.822,90 euro. “Ze hebben domweg een factuur gestuurd over de totale gages van de optredende artiesten. Wij moeten maar bewijzen dat het anders is.”

Joost Heijthuijsen: “Op deze manier houdt Buma/Stemra belangrijke ontwikkelingen in de markt tegen”

Festival Incubate is verontwaardigd over een brief van Buma/Stemra. Het evenement voor independent cultuur kreeg deze week een brief en een factuur van 14.822,90 euro. Op zichzelf is het niet ongewoon dat Buma/Stemra een festival dergelijke rekeningen stuurt. De auteursrechtenorganisatie int rechten voor songwriters, en die treden op tijdens Incubate. Buma berekende 7% over het totaalbedrag van 177.946 euro uit het jaarverslag dat uitgegeven werd aan gages, reiskosten en huur van techniek. Maar volgens Joost Heijthuijsen ligt de kwestie bij Incubate ingewikkelder. “Ze hebben domweg een factuur gestuurd over de totale gages van de optredende artiesten. Wij moeten maar bewijzen dat het anders is.”

Dat ‘anders’ zit hem vooral in het type artiesten dat Incubate programmeert. Volgens Heijthuijsen zijn er verschillende soorten probleemgevallen. Muzikanten die nog geen muziek opgenomen hebben en nog geen materiaal geregistreerd hebben bijvoorbeeld. Of programma-onderdelen waarin geen (geregistreerde) muziek voor komt. Beeldend kunstenaars, dansers, lezingen, veelal over uitgerekend auteursrecht en piraterij. Afgelopen jaar was de controversiële Oostenrijkse kunstenaar Hermann Nitsch een week lang te gast. “Nitsch was een dure productie, die ongeveer tien procent van de totale begroting in beslag nam. Er werd door vrijwilligers muziek bij de opvoering gemaakt, maar geen bestaande composities.”

Dat laatste komt bij meer artiesten op Incubate voor. Het festival boekte redelijk wat improvisatiemuzikanten. “Justice Yeldham bijvoorbeeld, die werkt met glasplaat, en kunstenaars als Aufgehoben, Costes en Lasse Marhaug. Bij improvisatiemuziek worden geen bestaande werken gespeeld. Er kunnen wel citaten van bestaande werken worden gemaakt, maar dat mag Buma dan komen bepalen. Want wij kennen de hele muziekgeschiedenis niet uit ons hoofd.” Een vierde belangrijke categorie zijn de muzikanten die werken volgens het creative commons principe, die niet aangesloten zijn bij een Buma of een van zijn buitenlandse equivalenten. Incubate boekt relatief veel acts in die hoek. “Denk aan V/Vm, The Caretaker, Joao Brasil, Dj Pinchado, Dj Umb en Doma Tornados. Daar hoort ook nog de categorie copyleft-artiesten als Rip A Remix Manifesto en Good Copy Bad Copy bij.” 

Volgens woordvoerder Rudolf Riegen van Buma/Stemra is de gang van zaken helemaal niet zo vreemd. Hij legt uit dat Buma toestemming geeft voor het gebruik van bij hen geregistreerd materiaal, maar wel onder twee voorwaarden: “Er moet voor betaald worden, en wij vragen een deugdelijke opgave van materiaal.” Concreet: Incubate moet zorgen van setlijsten van de optredens, om zo aan te tonen dat lang niet het hele festival bestaat uit Buma-materiaal. “Muzikanten moeten die setlijsten zelf bijhouden, in hun eigen belang. Als op een festival voor meer dan twee derde Buma-materiaal gespeeld wordt, geldt een tarief van 7%, tussen een derde en twee derde hanteren we 5%, is het nog minder, dan betaalt een festival 3%.”

Incubate heeft die setlijsten niet aangeleverd, vertelt Joost Heijthuijsen. “We zijn het daar principieel niet mee eens. Buma dwingt ons een omvangrijke administratie bij te houden. Een oud en onwerkbaar systeem waar wij als festival juist tegen ageren.” Ook het gebruik van creative commons muziek ligt volgens Buma/Stemra ingewikkelder dan het lijkt. “Als artiesten meedoen aan de creative commons pilot bij Buma/Stemra bijvoorbeeld valt commerciële exploitatie in de vorm van een festival daar niet onder. Daar moet dus gewoon voor betaald worden.” Buma kan naar eigen zeggen op basis van aangeleverde informatie bepalen voor welke muziek wel of niet betaald moet worden.

Dan rest bij Incubate nog de vraag of het überhaupt moet betalen. Het festival vindt immers plaats binnen bestaande podia als 013 en Cul de Sac, die al een regeling hebben met Buma/Stemra. Volgens Joost Heijthuijsen is geen sprake van zaalhuur, en wordt nu dubbel betaald. “Uit onze gegevens blijkt dat niet”, zegt Rudolf Riegen. “Incubate heeft een jaarverslag opgestuurd waaruit blijkt dat de stichting het festival voor eigen risico en rekening organiseert. De kaartverkoop gaat naar het festival, niet naar de zalen. Dan is bij die zalen dus ook geen geld te incasseren.” Strikt genomen lijkt Buma/Stemra het gelijk aan zijn zijde te hebben, maar voor Incubate is het eerder een principekwestie. Hoe moet een rechtenorganisatie omgaan met de complexe en veranderende situatie rond het auteursrecht in de praktijk? Joost Heijthuisen: “Op deze manier houdt Buma/Stemra belangrijke ontwikkelingen in de markt tegen.”