Onafhankelijkheid is voor de ware muzikant een schone zaak. Een onafhankelijke muzikant laat zich het hoofd niet op hol brengen door het grote geld. Hij maakt de muziek die hij wil, zonder inhoudelijke concessies te doen. Maar ben je eigenlijk wel zo onafhankelijk als je je plaat uitbrengt bij een onafhankelijk label en je shows laat boeken door een onafhankelijk boekingskantoor? Het Tilburgse festival ZXZW realiseert zich dat onafhankelijkheid een glibberig begrip is. Toch kiest het ervoor het woord op te nemen in de ondertitel van zijn festival: ‘Independent culture’. Het festival stelt die keuze graag ter discussie in een heuse paneldiscussie.

Drie jaar geleden vond het Tilburgse festival voor het eerst plaats. Oprichters Vincent Koreman en Frank Kimenai zetten zich gelijktijdig in om obscure noise- en punkbands een plek te geven in Tilburg. Ze besloten de krachten te bundelen. Het werd een evenement met vijftig acts. Tijdens de editie van 2007 (16-23 september, met het zwaartepunt in het slotweekend) beschikt ZXZW over meer dan twintig kleine locaties in Tilburg en verwacht het festival zo’n 4.000 bezoekers. ZXZW is een idealistisch festival: “Wij willen het podium vergroten voor bands die normaal onopgemerkt blijven. We zijn er van overtuigd dat veel bands interessant zijn voor een groter publiek.” Dat laatste moeten we wel in verhouding zien. De grote zaal van 013 werd dit jaar uit het programma geschrapt. “Een capaciteit van 500 is eigenlijk maximaal.”

Bij de selectie van het programma is integriteit het sleutelwoord. De acts op ZXZW kiezen er volgens Kimenai allemaal voor “zichzelf te uiten zoals ze willen. Ze laten zich niet tegenhouden door de regels van de commercie of ethiek.” Daarmee is ZXZW nog geen anticommercieel festival, vindt Kimenai: “Ook breed gedragen bands kunnen heel interessant zijn”. ZXZW boekt zijn acts niet via Mojo, maar dat is geen principekwestie. Het festival doet een project met een Tilburgse kraakorganisatie, maar komt niet voort uit een politiek engagement. De termen ‘underground’ en ‘kunst’ worden bewust vermeden. En het festival is meer dan alleen noise en punk: er is ook plek voor bijvoorbeelf free jazz en singer-songwriter. “ZXZW wil open en laagdrempelig zijn,” zegt Kimenai. “Niet elitair of belerend.”

Geld speelt een ondergeschikte rol voor de independent muzikant. Veel acts in de scene zijn gewend voor deurgeld te spelen of genoegen te nemen met een slaapplaats op de bank van de programmeur. “We hebben ongeveer dertig logeeradressen in Tilburg”, zegt Kimenai. “We vinden dat belangrijk: zo verankeren we het festival in de locale muziekcultuur en ontstaan leuke contacten”. Het festival begint langzaam maar zeker zijn naam te vestigen. “Een groot deel van ons publiek komt uit Brabant, België en de Randstad, maar we verwachten ook veel mensen uit Frankrijk en Duitsland.” Een beetje liefhebber van independent muziek reist natuurlijk ook het liefst onafhankelijk: “Via de website couchsurfing.com is geen bank meer te krijgen in Tilburg.”

ZXZW vindt van 16 t/m 23 september plaats op diverse locaties in Tilburg. De paneldiscussie is gratis toegankelijk en zal plaatsvinden zondag 23 september van 13.30 tot 15.00 uur in het Duvelhok, St. Jozephstraat 133. De panelleden zijn: Gerard J. Walhof (programmamaker, journalist VPRO), Johan Prenger (eigenaar Refections Records), Jeroen van den Bogert (mede-eigenaar Alles Los Agency), Mike van Gaasbeek (financieel manager WORM) en Jan Borchers (AU, Soft Posh, State X/New Forms).