'Beautiful woorde' van de Zuid-Afrikaanse Dylan

Gert Vlok Nel bezingt zijn vaderland in de uitverkochte Klein'Saal van 013

Robin Geurts, ,

Voor wie Gert Vlok Nel niet kent, is het nauwelijks uit te leggen dat een obscure singer-songwriter uit Zuid-Afrika de Kleine Zaal van 013 weet uit te verkopen. Maar het goed ingelichte, wat oudere publiek dat zich vanavond voor het podium verzamelt, weet dat wel. Gert Vlok Nel eindigt zijn minitournee in 013 met een kort, maar magistraal optreden.

Gert Vlok Nel bezingt zijn vaderland in de uitverkochte Klein'Saal van 013

Voor wie Gert Vlok Nel niet kent, is het nauwelijks uit te leggen dat een obscure singer-songwriter uit Zuid-Afrika de Kleine Zaal van 013 weet uit te verkopen. Het publiek dat zich vanavond verzamelt voor het podium is over het algemeen wat ouder dan je er normaal tegenkomt. Het lijken goed ingelichte mensen, waarvan er gelukkig nog veel zijn in Tilburg. Gert Vlok Nel is tegelijkertijd een Dylanesque dichter en verhalenverteller, maar ook een soort cultfiguur a la Daniel Johnston. Zijn enige album Beaufort-Wes se Beautiful Woorde verscheen een paar jaar geleden al voor het eerst, maar is in 2006 dankzij een tv-documentaire over het leven van Vlok Nel opnieuw uitgebracht. De belangstelling voor de muziek van Gert Vlok Nel werd door die uitzending bij een groot publiek aangewakkerd en inmiddels staat de cd weer in de albumlijst. Zijn minitournee door Nederland eindigde de zanger in 013 met een kort, maar magistraal optreden. De taalbarrière doet weinig af aan het bijzondere taalgebruik van Vlok Nel. Het Afrikaans is sterk beïnvloed door Nederlands en Engels, dus in elke zin heb je wel een aantal aanknopingspunten om de tekst te begrijpen. Maar zelfs als je de taal voor het eerst zou horen, dan zou je je nog bewust zijn van de poëtische teksten van de zanger. Zijn zachte stem staat eerder in de weg bij het begrijpen van de teksten, maar gelukkig wordt het eerste nummer vertaald weergegeven op een scherm. Het leidt in eerste instantie nogal af, al die draaiende hoofden, maar het zorgt er wel voor dat je hierna beter mee kunt gaan in de wereld die Vlok Nel beschrijft. Die wereld wordt bepaald door kleine townships, treinen en vrachtwagens, maar ook door de overblijfselen van de apartheid en de AIDS-epidemie. We kennen de beelden misschien wel, maar het is een hele andere ervaring om ze bezongen te horen door deze korte, blanke bluesman. Dat wil niet zeggen dat Vlok Nel een protestzanger is: hij beschrijft zonder te oordelen of met vingers te wijzen zowel de mooie en de minder mooie kanten van zijn thuisland. De muziek zelf is net wat minder sprekend. Een bassist staat de zanger bij tijdens het optreden en geeft veel nummers een duidelijke Afrikaanse klank. Maar in het soort blues dat Vlok Nel gebruikt om zijn verhalen te begeleiden, is weinig ruimte voor muzikale variatie. In steeds herhalende ritmes en melodieën wordt alle ruimte gegeven aan de stem. Gert Vlok Nel beschrijft zijn Zuid-Afrika in de bezwerende maar troostende tonen van een soort reizende monnik. Het enige andere minpunt aan het concert was de korte duur: na iets meer dan een uurtje was Vlok Nel uitgespeeld en uitgesproken. Maar het zij hem vergeven: "We worden al wat ouder en we zijn snel moe," zegt hij als verontschuldiging. Het is te hopen dat de populariteit van Gert Vlok Nel leidt tot de komst van meer troubadours en dichters uit Zuid-Afrika en andere landen. De Engelstalige songwriters die je elke dag van de week wel ergens kunt zien, spreken na een avond met Vlok Nel namelijk veel minder tot de verbeelding.