Van slabak tot platenhoes

Al 12 jaar worden geluid en kunst op Esc.Rec. tot één geheel verweven

Interview: Rene Simmelink ,

Hoe een beeldend kunstenaar zichzelf reeds jarenlang een weg baant door de commerciële wereld van ontwerpen, releasen en organiseren. Een kijkje in de diversiteit van de muzikale en creatieve geest van Harco Rutgers, de man achter onder meer platenlabel Esc.rec. en organisator van de avontuurlijke Ass-crack Stage-hack concerten.

Een bezoekje aan Het Havenkwartier in Deventer voelt altijd goed. De robuuste uitstraling van het gebied is nog altijd zichtbaar en ondanks de nieuwbouwprojecten die elkaar de laatste jaren in sneltreinvaart opvolgden, ademt het gebied nog altijd ‘een vrije manier van denken’ uit. Of je er nu in de avonduren voor een hapje en drankje belandt, of bij daglicht tijdens een uit-verveling-gemaakte-fietstocht, Het Havenkwartier blijft een unieke locatie binnen de stadsgrenzen van Deventer. En laat nu juist dit Havenkwartier het toneel zijn van Harco Rutgers. Ik spreek hem in zijn eigen atelierruimte. Want kunstenaars werken in een atelier. En Rutgers is een kunstenaar.

Zijn actieve ‘loopbaan’ begon na de kunstacademie in Kampen. Rutgers studeerde daar af op interieurarchitectuur en al tijdens zijn afstuderen zocht hij de combinatie met kunst in het maken van zijn meubels. Ondanks de vele tentoonstellingen, positieve reacties en lovende recensies waren er weinig galerieën die zijn werk daadwerkelijk verkochten, waardoor hij zijn meubelkunst nauwelijks aan de man wist te brengen. Inmiddels wonend in Rotterdam verbreedde zijn beroepspraktijk zich snel, uitwaaierend over verschillende creatieve vakgebieden. Aangezien de huisvesting daar op tweehoog voor een gezin met twee kinderen niet meer ideaal was, kwam de aangeboden atelierwoning in Deventer als geroepen. Men verkaste richting Deventer.

Daar kwam hij in aanraking met Bart Folmer, die hem boekte als DJ op een door hem georganiseerde avond in het Burgerweeshuis. Folmer was zelf actief in het hedendaagse IJsselhotel, met kunstinitiatief Willie, waar ook Harco zich na zijn vestiging in Deventer al snel bij aansloot. Willie was een collectief dat zich bezighield met het organiseren van tentoonstellingen en uitgaansavonden, waarbij muziek en beeldende kunst met elkaar werden verweven. Dit initiatief werd later voortgezet in Het Havenkwartier.

In 2004 startte Rutgers het label Esc.rec. met diezelfde Bart Folmer, die hier door tijdgebrek na de beginperiode mee is gestopt. Beiden liepen al langer met het idee een eigen label te starten om muziek uit te brengen die ze zelf goed vonden. “Vlak voordat ik met Esc.rec. begon had ik in eigen beheer een compilatie uitgebracht van een brede selectie artiesten die een remix maakten van een kunstproject. (Een interview hierover stond in 2003 op 3voor12 - red.)  Daarnaast kende ik ook een aantal artiesten die mijns inziens een schop onder hun kont nodig hadden om met hun producties de zolderkamer af te komen. Die eerste uitgaven in eigen beheer werden vervolgens gelijk de eerste releases in de catalogus van Esc.rec., samen met een nieuwe ‘sampler’ compilatie om op die manier duidelijk te maken wat je zoal kon verwachten op het label qua artiesten en muziek. Enkele artiesten waren al wereldwijd bekend, van anderen had nog nooit iemand gehoord. Ik heb veel waardevolle contacten overgehouden aan die eerste releases. Binnen zo’n experimentele scene werk je al snel internationaal. Esc.rec. is daardoor ook nooit echt een specifiek op Nederland georiënteerd label geweest. Voor mij blijft de belangrijkste voorwaarde voor het uitbrengen van een release, dat ik die zelf kwalitatief heel sterk vind. Mijn eigen muzieksmaak is leidend. Daarnaast moet een uitgave op mijn label nuttig zijn voor de betreffende artiest.” Daarmee doelt Rutgers op het feit dat hij zich heel bewust is van de impact van een kleinschalig label met een kleiner bereik. “Esc.rec. is nooit winstgevend geworden en ik ben heel blij dat ik quitte speel, maar de tijd die ik erin steek moet voor de artiest een waardevolle ondersteuning zijn. Dan vind ik het de moeite waard. Wanneer ik denk dat een artiest te weinig belang heeft bij een release op mijn label, dan probeer ik ze naar labels met een groter bereik te sturen.”

Op de vraag of hij nooit spijt heeft gehad dat er weinig artiesten met meer naamsbekendheid op het label hebben gereleased, antwoordt Rutgers overtuigd: “Nee. Van begin af aan kon het label muziek van grotere artiesten uitbrengen, maar dat is nooit een criterium geweest voor een release. Het zou misschien goed voor de naamsbekendheid en groei van het label zijn geweest, maar vaak stond het muzikaal dan te ver van me af. Bij het uitbrengen van muziek heb ik eigenlijk nooit op die manier strategische keuzes gemaakt of me beperkt tot een bepaald genre of hokje. Daardoor heeft het label nu vreemd genoeg toch een sterke eigen identiteit, die het anders misschien niet had gehad.”

We hebben Harco ook gevraagd naar zijn favoriete track op het label: "Haha, moeilijke vraag, die altijd weer terugkomt. Ik heb geen vaste favoriete tracks in de Esc.rec. catalogus, dat wisselt eigenlijk voortdurend. In nieuwere tracks valt voor mij persoonlijk vaak nog iets meer te ontdekken, maar ik ben tegelijk heel blij dat de oudere releases de tijd ook erg goed doorstaan en nog steeds voor het overgrote deel relevant blijken te zijn. De volledige Esc.rec. catalogus is trouwens gratis(!) te beluisteren via https://escrec.bandcamp.com/music. Maar als ik dan toch één track moet noemen dan wordt dat vandaag 'Silly' van Microwolf."

Dat het label een diverse en unieke insteek heeft staat buiten kijf. Van hoorspelen tot acid, van experimentele elektronica tot singer/songwriters, van verschillende geluidsbewerkingen tot aan zelfgebouwde instrumenten. En het einde is nog lang niet in zicht. “Ik ben nog tal van nieuwe dingen van plan. Zo ben ik een nieuwe serie gestart op het label, genaamd Sediment. Daarmee wil ik de grens opzoeken tussen live optredens en fysieke uitgaven. Een voorbeeld hiervan is Eli Gras uit Barcelona, die hier onlangs drie dagen in  heeft gewerkt als artist-in-residence. Zij heeft hier zelf een instrument gemaakt, een ‘Floating Bridge Harp’, bestaande uit een slabak van de Xenos met wat materialen van de lokale bouwmarkt. Aansluitend trad ze hiermee op. De opnames worden momenteel bewerkt en later dit jaar op Esc.rec. gereleased. Er wordt slechts één plaat van gesneden en het instrument waarmee het is gespeeld, dient vervolgens als hoes voor die betreffende plaat”, aldus een glunderende Rutgers, die met trots het  instrument laat zien. Een  uniek voorbeeld waarin beeldende kunst en geluidskunst op unieke wijze met elkaar verweven zijn.

Rutgers laat ook met regelmaat live muziek ten gehore brengen. Tijdens de zogenoemde Ass-crack Stage-hacks worden artiesten uit binnen- en buitenland uitgenodigd om hun kunsten te laten zien en horen. Deze sessies vonden veelal in de publieksruimte van Het Havenkwartier plaats, maar na de sluiting van Willie in 2012 werden ook concerten gegeven in het Filmhuis, Theater Bouwkunde, Het Burgerweeshuis en in het Kunstenlab. Dat beviel heel goed, maar toch kon Rutgers daar niet altijd datgene programmeren wat hij voor ogen had: simpelweg omdat de betreffende locatie hiervoor minder geschikt was of omdat deze vaak experimentele optredens niet garant stonden voor een hoog aantal bezoekers, waardoor het voor deze locaties niet rendabel genoeg was. Daarom besloot hij naast de concerten op externe locaties het heft in eigen hand te nemen en opende hij in zijn eigen atelierruimte ‘De Perifeer’, een podium dat plaats biedt aan maximaal 20 zittende bezoekers, waar hij zijn eigen gang kan gaan.

Een beslissing die achteraf meer voordelen bleek te hebben dan voorzien. “Zo’n kleine en intieme setting verplicht de luisteraar met aandacht naar het optreden te kijken en te luisteren. Waar je normaliter vaak afleiding hebt van een bar en pratende medebezoekers, vind je hier de aandacht die de artiest verdient. Daarnaast is het tot dusver een uitstekend podium gebleken voor try-outs. Recente voorbeelden hiervan zijn een nieuw live project van Bart Folmer tijdens het festival Muziek bij de Buren en Discohen, waarbij discoklassiekers van weleer in een nieuw jasje worden gestoken en worden voorgedragen op Leonard Cohen-achtige wijze.”

Wederom een kunstzinnige combinatie van stijlen, iets wat als een rode draad Rutgers’ gehele leven doorkruist. En daar lijkt voorlopig nog geen einde aan te komen, getuige zijn plannen voor de rest van dit kalenderjaar.


Wil je zelf eens een concert bijwonen of in het bezit komen van een Esc.rec. release?
De eerstvolgende Ass-crack Stage-hack (nummer 44) vindt plaats op 25 maart in de Perifeer. Dan komt Tomoko Sauvage langs, een in Parijs wonende Japanse dame die zal optreden met porseleinen klankschalen, gevuld met water, versterkt met hydrofoons (onderwatermicrofoons).
Info: http://www.escrec.com/6201

De eerstvolgende Esc.rec. uitgave wordt van The Void* en is een samenwerking met Shipwrec en Lomechanik, twee labels uit Nijmegen.
Meer info: http://www.escrec.com/releases