Van tramremise naar onafhankelijk cultureel centrum, de OCCII viert dit jaar zijn dertigjarig jubileum. Het poppodium, in 1984 gekraakt door kraakgroep Amsterdamse Schrikkelbuurt, is in zijn organisatie volledig afhankelijk van vrijwilligers en heeft geen winstoogmerk. Hiermee tracht het culturele centrum, inclusief bijbehorende gemeenschap, een plek te (her)claimen in het steeds verder gentrificerende stadscentrum van Amsterdam. We gaan met Sandra (zakelijk- en vrijwilligerscoördinator) en Sjoerd (programmacoördinator) in gesprek over de dertigjarige DIY-filosofie van OCCII.

De OCCII bestaat dit jaar dus 30 jaar? 
Sjoerd: “Officieel wel.” 

Sandra: “Sinds dat de statuten zijn getekend ja. Voor die tijd, sinds 1984 dus, waren hier al culturele dingen gaande. Hierboven was bijvoorbeeld een bar, pas in 1992 kwam er echt een podium.”

Zijn er veel dingen veranderd over tijd?
Sjoerd: “Qua organisatie is er een hoop hetzelfde, alleen hadden in de jaren 90 heel veel mensen hier een soort van gesubsidieerde baan. Vijf à zes man kwam elke week bij elkaar voor werkoverleg, daar zaten ook vaak vrijwilligers bij. Zij deden dan de klussen, programmering, coördinatie, de bar, etc. Dat is sinds 2005 allemaal veranderd, we werken nu volledig met vrijwilligers en hebben maar anderhalve baan over aan coördinatie-functies. De programmering en uitvoering is volledig vrijwillig. We hebben nu nog steeds een zeer divers en internationaal programma, dat is Amsterdam ook natuurlijk. Daarnaast hebben we niet echt een hiërarchie. We zitten hier altijd met z’n allen en werken heel erg van onder naar boven uit. Ik weet niet precies hoe dat in het verleden was.” 

Jullie werken volgens een DIY-concept, wat houdt dat in? 
Sandra: “Do It Yourself! Dus alles wat je zelf kan doen, gewoon zelf doen. Je hebt direct contact met waar je gaat spelen, dus niet via een boeker of tourmanager. Zodat je niet belemmerd wordt in de keuzes die je wilt maken.”

Dus jullie werken veelal met onafhankelijke bands die nog niet aan een platenlabel hangen? 
Sjoerd: “Ja, maar ook wel met professionele bands. Omdat we zelf ook allemaal van over de hele wereld komen. Het idee is dat bands die hier spelen, ook zelf weer onderdeel zijn van dat netwerk. En als jij dan naar het buitenland gaat, speel of slaap je bij hun. Je wisselt heel veel uit. Er zijn zoveel mensen werkzaam in de muziekindustrie dat je elkaar ook wel tegenkomt. Dus ook als je een band boekt met een boeker ertussen, komt dat vaak toch door die connecties.” 

Hoeveel vrijwilligers zijn er in totaal actief bij de OCCII? En is dit voornamelijk een vast clubje of een grote poule? 
Sandra: “ Ik denk dat de grote poule uit ongeveer 60 man bestaat, die staan op een lijst en krijgen elke week een emailtje met de programmering en waar we hulp nodig hebben. Die vrijwilligers kunnen dan helpen op een avond voor een bardienst of kaartverkoop, maar bijvoorbeeld ook met social media, dingen op kantoor, klusjes doen, verven, enzovoort. Het is heel breed. Als je ‘s avonds niet kan, kan je ook overdag iets doen. Er gebeurt meer dan alleen de avonden zelf, ook qua vrijwilligerswerk. Ik denk dat de vaste kern van vrijwilligers een clubje van tien à vijftien mensen is die heel erg betrokken zijn en daardoor ook meer verantwoordelijk krijgen en nemen. Zoals een avond coördineren of geluid doen voor bands. Je vertrouwt je systeem niet aan iedereen.”

Hoe stroomlijnen jullie de organisatie van het vrijwilligersnetwerk? Ik kan me voorstellen dat het soms moeilijk is om dingen te coördineren of valt dat mee? 
Sandra: “Ik weet wel dat het makkelijk is als je met mensen met een vast contract werkt. Als ze dan zeggen niet te kunnen, moeten ze dat andere gewoon afzeggen. Hier is dat lastiger. Maar we redden het elke keer weer om genoeg mensen te vinden.”

Zit er veel fluctuatie in de poule of hebben jullie vrijwilligers die jaren blijven? 
Sandra: “Deels, we werken bijvoorbeeld veel met internationale mensen die hier komen werken of studeren. Die gaan natuurlijk na een tijdje vaak ook weer weg, maar willen hier juist heel graag mensen leren kennen of een netwerk opbouwen. Zeker nu we weer normaal open zijn, merk je een soort van influx van die groep mensen. Mensen uit het buitenland die hier zijn gekomen, maar niemand konden leren kennen. Die blijven hangen, dat is heel leuk.”

Sjoerd: “Een deel van de vrijwilligers maken onderdeel uit van de historie van de OCCII, de actiewereld en de kraakwereld. Die zie je nog steeds regelmatig terugkomen. Een aantal bestuursleden staan al veertig jaar op het podium. Dat zijn allemaal muzikanten, maar vinden het belangrijk dat dit soort kleine onafhankelijke plekken behouden blijven. Ook is er een soort breder vrijwilligersnetwerk, meer een gemeenschap of community vibe. Die komen meestal op de open dag of de wat grotere avonden die we organiseren. Maar ook gewoon via het kinderprogramma, er zijn vrijwilligers die hier al in hun pampers rondliepen. Die kwamen hier veel op de kinderdisco of bij de workshops en gaan uiteindelijk zelf workshops geven of hier optreden. Je probeert toch ook een soort van iets door te geven.”

Wat voor boodschap willen jullie als de OCCII aan de bezoekers meegeven? 
Sandra: “Ik denk voornamelijk dat winst maken niet van belang is, voor niemand. Het kan ook voor andere prijzen dan je in de rest van de stad ziet. Zowel voor onze drankjes als voor de entreeprijzen. Voornamelijk mensen die ons of andere alternatieve kraakplekken niet kennen, denken: ‘Wow kan dit? Werkt hier dan niemand? Hoe werkt dat dan?’. Wij laten zien dat het ook anders kan. Nog steeds, ook in Amsterdam.”

Sjoerd: “Het staat ook wel een beetje in de statuten, de laagdrempeligheid. Samen iets neerzetten of ‘Do it yourself all together’. Poppodia genoeg, maar plekken waar je zelf iets kan organiseren en optreden zijn er niet veel. Heel vaak ook door wegbezuiniging of projectontwikkelaars die de boel overnemen. Gelukkig hebben we hier nog steeds een gemeenschap die functioneert en goed nadenkt, plek en eigen weer heeft. We moeten dat onderhouden. Daar gaat ook heel veel tijd en aandacht naar. Zo houden we tijd en energie over om het programma te vullen, jonge bands een podium te bieden. In combinatie met buitenlandse bands die graag op dit soort plekken spelen.”

Laten we afsluiten met het dertigjarige bestaan, staat er nog iets leuks op de planning? 
Sjoerd: “We zijn wat terughoudend met het organiseren vanwege de corona en toestanden. Daarom hebben we besloten om een heel jaar lang het dertigjarige bestaan te vieren, we doen dan iets voor het publiek en de gemeenschap. In principe vieren we het elke 30ste van de maand! Deze maand is er bijvoorbeeld een gratis show van Attila the Stockbroker en Trespassers W., dat is oude folk poetry punk. Attila stond dertig jaar geleden al hier boven in de bar te spelen en dertig jaar later staat hij er op de 30ste weer. In juli en augustus is het even vakantie, daarna staan wat activiteiten onder embargo op de planning.”