Van Overeem heeft een klein team, hoofdzakelijk bestaande uit zijn manager Solomon Kifle. Van Overeem zit niet bij een label en treedt niet op. Op zijn naam zijn geen cd’s te krijgen en nog geen nummers te vinden op YouTube of Spotify. Hij lijkt daarom misschien onontdekt of onervaren, maar niets is minder waar. De een minuut durende Instagramfilmpjes waarin hij rapt krijgen zo’n 30 tot 50 duizend views. Honderden kijkers reageren met emoji’s van een vlam, waarmee ze bedoelen dat ze de rap of een line in het bijzonder goed, “vuur”, vinden. De start van Van Overeems carrière speelt zich af op social media. Volgens Rajko Disseldorp -hiphopjournalist en maker van de documentaireserie Hiphop NL- is dat typerend voor deze generatie hiphop: “Jan maakt zelf iets en gooit het gewoon online. Als dat dan tienduizenden views krijgt schrikt een journalist van een krant toch een beetje. Rappers van nu staan niet met lange stukken in De Volkskrant en zitten niet aan tafel bij De Wereld Draait Door. Dit speelt zich af in een soort parallelle wereld.”
“Verlossing zit in een paar likes ”, rapt Willem -de helft van voormalig hiphopduo The Opposites- over de Nederlandse hiphopscene in zijn liedje 'Nike Slogan'. Toen het hiphopalbum New Wave in 2015 een frisse wind deed waaien door de Nederlandse hiphop, schreef Thomas Heerma van Voss voor De Correspondent dat likes in deze scene een graadmeter voor succes zijn. Nu is daar een generatie hiphopartiesten voor wie likes op Instagram een graadmeter voor succes, verlossing én een manier van distributie zijn. Jan van Overeem (1997) is het voorbeeld van deze nieuwe hiphopgeneratie. Verspreiding van zijn muziek gaat via Instagram. Andere rappers uiten hun waardering niet in het echt, maar via Instagram Direct Messages.
Vijftigduizend views
Grote spelers op Instagram
Die parallelle wereld lijkt misschien willekeurig: je krijgt volgers of je krijgt ze niet, er zijn geen instituten met aanzien, want iedereen kan een Instagramaccount aanmaken. Dat beeld klopt niet helemaal, want ook op Instagram zijn er grote spelers die jonge rappers –soms onbedoeld- enorm kunnen helpen. Van Overeem: “Ik bleef nummers op YouTube zetten totdat op een gegeven moment ParraTV (een account over hiphop met meer dan honderdduizend volgers) een filmpje repostte. Weer andere, grote accounts deelden dat en zo kreeg ik er steeds meer volgers bij. Ik kreeg DM’s van rappers als Negativ, met wie ik ook nog weleens de studio in ben geweest. Ik ontmoette Solomon Kifle ook via ParraTV.” Met de komst van manager Kifle ontstond een uitgebreid plan voor de carrière van Van Overeem. Een plan grotendeels gebouwd op Instagramstrategie: “We wilden volgers gainen voordat ik iets ging uitbrengen. Solomon belde op een gegeven moment nadat ParraTV een filmpje van me had gerepost en zei: ‘Heb je geen slot op je account?’ Dat had ik niet, maar dat moest dus wel, omdat mensen anders gewoon even je account checken en weer weggaan. Met dat slotje moéten ze je wel volgen. De mensen die mij helpen hebben dus heel veel verstand van Instagram, dat is handig”, aldus van Overeem.
Cassettes verspreiden
Verstand hebben van Instagram als manager in de hedendaagse hiphopscene is inderdaad handig. De meeste rappers uit Van Overeems generatie zijn actief op Instagram en andere sociale media. Joost Klein, beter bekend als EenhoornJoost, begon als YouTuber (of influencer) en heeft inmiddels een carrière als rapper. Hetzelfde geldt voor Boef. Ook rapper Lijpe is extreem populair op Instagram. Disseldorp: ‘Ik vond het belangrijk om voor het Parool Lijpe te interviewen, ook om zo die kloof tussen Instagram en Youtube-rappers en de rest van Nederland wat kleiner te maken.’ Die kloof wordt kleiner door het bekend maken van muziek, het verzamelen van fans. Van Overeem ziet dat als geen ander: “Als een filmpje veel wordt bekeken en veel wordt geliked is het een succesvol filmpje. Als mensen elkaar taggen van, ‘wow, hoor die line’, dat is vet.” Verlossing zit voor een deel dus inderdaad in een paar likes, want getallen zijn belangrijk. Aandacht vragen voor je met bloed, zweet en tranen zelfgeschreven raps is daarentegen volgens Disseldorp niet aan likes gebonden: “Voor mijn documentaire sprak ik Osdorp Posse, de eerste Nederlandse rapgroep, die begin jaren ’90 populair was. Zij gingen gewoon zelf cassettes maken en die verspreiden. Misschien is volgers gainen nu hetzelfde als het verspreiden van cassettes. Het is fans verzamelen, en dat is van alle tijden.”
Jans muziek kun je checken op z'n Instagramaccount.