De kerk leek zelf ook verbaasd om het aantal fietsen dat tegen hem aanleunden. Jong, oud, bekend of de weg kwijt, goed of onvoorbereid, zit samen in de eerste kerk van de dag. Jozef van Wissem, luitenist en componist, speelt in een tent van zijn lange haren. In het begin voelde ik bij het publiek een noodzaak. Jozef moest, als eerdrager van de eerste live muzikant van velen, bewijzen hoe belangrijk muziek is en hoe zeer we het gemist hebben. Maar daar trok hij zich niets van aan. De lange, rustige tokkel ter introductie voelde eerst als saai. Na tien minuten betrapte ik mezelf erop dat mijn ogen waren dichtgevallen, toen ik opmerkte dat ik niet moe was, maar langzaam in trance raakte van het getokkel. ‘Do you ever feel like you want to..’ spreekt hij zingend. Zijn mysterieuze uitstraling en spel voelden voor mij in het moment anders dan achteraf. Maar nu ik de eindbestemming bereikt heb, ben ik dankbaar voor zijn spel als begin van de reis.
In den beginne was er niets dan een protestants kerkje in Appingedam, gevuld met kunstlustige mensen wiens eerste festivalervaring stond te beginnen. Festival Terug naar het begin is een interdisciplinair festival dat zich beweegt door het historisch wierdenlandschap van de gemeente Eemsdelta. Dit jaar is het georganiseerd rond een fietsroute in groepen van dertig mensen. De naam verwijst naar de geschiedenis die af te lezen is in het Groninger landschap: je ziet nog hoe de zee vroeger een stuk dichterbij was. Het ene kunstwerk steekt af tegen het kerkelijke decor, en de ander mengt zich er prachtig mee.
Na het eerste concert stappen we op de fiets en rijden we als een ketting door het vlakke land van Eemsdelta. Tevreden geklets ondersteund de dagtocht van 11 kilometer, en mensen lijken los te komen van de partner met wie ze gekomen zijn. Na een tijd zien we de vlag van het festival en weten we dat we er zijn. "Is dat hem?" hoor ik achter me wanneer een man met een gitaar ons tegemoet wandelt. Ja, het is hem. Tim Knol is de volgende muzikant die ons zal gaan verblijden. Twee meiden en één man giechelen om zijn aanwezigheid, maar hij lijkt zich bewust te profileren als ‘ook maar een mens’. Daar slaagt hij in, wanneer hij op veilige afstand tussen de mensen vertelt over zijn wandelclub. We zetten onze fietsen neer en lopen achter hem aan. ‘Ik doe dit bijna ieder weekend. We hebben al 1700 leden, en groeien nog!’ vertelt Tim. ‘Ik speel volgende week in een café. Ik moet weer helemaal vanaf het begin beginnen, wat ik heel fijn vind.’ Ik merk op dat hij dan op een symbolisch festival staat.
Wanneer we een mooi weiland bereiken, pakt hij zijn gitaar en begint voor ons te spelen, wat zich vormt tot een duet met de zeewind. We zijn in de ban van hem. Niet alleen door zijn kraakheldere stem en scherpe snaren, maar in de eerste plaats door zijn openheid. Hij is toegankelijk, en raakt daarmee een gevoelige snaar bij iedereen die in isolatie geleefd heeft. "De dokter vroeg me of ik oud wilde worden. Toen ik ja, natuurlijk! antwoordde, vertelde de dokter mij dat ik dan mijn leefstijl moest gaan veranderen. Dus dat deed ik. Ik begon te wandelen, en ben sindsdien niet gestopt."
Een lange pauze in een boerderij geeft iedereen de mogelijkheid de acts te laten bezinken. Het festival komt over alsof ze tijd over hadden: alles is tot in de puntjes verzorgt. Maar de groep is klein en een dag loopt nooit naar het oorspronkelijke plan. Zo waren er op elke locatie miniatuurhuisjes en -kerkjes te vinden, maar werd de lunch voor de hele groep door één hardwerkende man, en zijn ietwat geïrriteerde dochter, gemaakt.
Het festival werd afgemaakt door een expositie van kunstenares Joyce Zwerver en de gedichten van Babs Gons, die ons een ode aan het leven en de liefde gaf. Haar fijne, hese stem, bracht ons op zachte wijze, de pijnlijke wonden. We dansten op haar persoonlijke randje van muziek en poëzie, en sloten hiermee de reis van de dag af.
De ontdekkingstocht van Terug naar het begin is voorbij, en alhoewel ik niet het gevoel had dat ik iets zou ontdekken in het Groninger landschap, heb ik ontdekt dat het begonnen is. De muziek, de kunst: we zullen wellicht terug naar het prille begin moeten, maar het startschot is afgegaan. De dvd’s die we op het advies van De Jonge natuurlijk vrolijk hebben grijs gekeken hebben, kunnen eindelijk de prullenbak in.