Wereldkampioen Deejay Irie brengt met Doowutyalike! oldschool DJ'en naar Simplon

Een gesprek over ‘echt’ dj’en en de terugkeer van hiphop naar de dansvloer

Tekst: Remco van der Meer Foto's: Jan Westerhof ,

Onze eigen Deejay Irie is onlangs uitgeroepen tot wereldkampioen 'Visual DJ’. Hij trad op met grote namen als Q-Bert, Mix Master Mike en Jazzy Jeff, brengt continu mixtapes uit en wordt mede vanwege zijn oldschool draaitafelvaardigheden geroemd als één van de beste dj’s ter wereld. Met het aanstaande Doowutyalike!-feest in Simplon krijgt hij een eigen podium in zijn thuisstad. Voor 3voor12 groningen reden om eens af te spreken met Deejay Irie en Simplonprogrammeur Robert Wiersum.

Het wereldkampioenschap

In 2015 werd Irie uitgeroepen tot ‘Visual DJ Champion’ door DMC. DMC is de organisator van de oudste en meest prominente dj-kampioenschappen. Het is dan ook geen verrassing dat in de loop der jaren veel van de grote namen uit de scene hebben deelgenomen.

We hebben het dan wel over echte turntablists, die al scratchend en cuttend hun beheersing van de klassieke draaitafel laten zien. De categorie ‘Visual DJ’ is nieuw: het gaat om het live manipuleren van geluid én beeld. De unieke vaardigheid die deze combinatie vereist bracht Deejay Irie zijn faam.

Hoewel visual dj’en steeds populairder wordt, liet Irie de concurrentie achter zich. “Mijn aanpak is nog steeds uniek,” zo stelt Irie. “Wat ik fijn vind aan deze stijl is dat je als dj een stem hebt door middel van de zinnen die je kiest van andere mensen.”

Door beelden uit tv-series, films of ander materiaal te scratchen en cutten kan Irie een eigen verhaal vertellen. Zijn collega’s werken juist meer met muziek met videobeelden erbij. Hun techniek is hetzelfde, maar de stijl verschilt onderling enorm. “Je kan het zo gek niet bedenken of ze scratchen ermee.”

Hij mag dan overtuigend gewonnen hebben, na het wereldkampioenschap kan de dj niet op zijn lauweren rusten. “Er is geen zorg voor de kampioen, het is aan jou om iets met die titel te doen”, legt Irie uit. Natuurlijk levert het interesse op: meer optredens en interviews bijvoorbeeld. “Het respect lijkt hoger, je wordt anders benaderd. Ooit verdwijnt dat misschien weer, dus ik maak er maar gebruik van”, zo lacht Irie.

De afgelopen jaren

Veel draaide Irie niet in Groningen, meer in Polen in Duitsland. “In Polen zit mijn grootste publiek, in Krakau zit dan ook de IDA (de International Dj Association - red.). De organisator van hun wedstrijden is een goede vriend van mij geworden.”

In Nederland zelf speelt hij vooral met dansgezelschap ISH, waarmee hij al jaren theatervoorstellingen maakt. Op het moment tourt ISH met de voorstelling Funkish, waarmee de geschiedenis van de funk wordt uitgebeeld. Die samenwerking legde Irie geen windeieren. “Ik ben ooit gevraagd om een scratchsolo te doen met een beatboxer. Met die show stonden we toen op Broadway, in Los Angeles en Chicago.”

Irie verzorgt vooral het muzikale en audiovisuele onderdeel van de ISH-voorstellingen, maar zijn rol is altijd verschillend. “Ik heb ook een keer mijn eigen show mogen doen: Herculish. Daarmee stonden we ook op Lowlands.” Het mooiste aan ISH vindt Irie dat hij door de uiteenlopende shows gedwongen wordt om creatief naar zijn instrument te kijken.

“Ik ben dankbaar dat ze mij de ruimte bieden om te experimenteren”, zo besluit hij. Zijn werk in het theater en op de dansvloer vullen elkaar mooi aan. “Soms leer ik iets dat ik kan meenemen naar het dj’en, en andere keren weer een dj-truc die mee het theater in kan.”

Oldschool

Om zijn verhaal te vertellen maakt Irie veel gebruik van beeld en geluid van sprekende mensen. In de loop der jaren heeft hij bijvoorbeeld verschillende versies gemaakt van een routine over hiphop aan de hand van een stand-up show van Amerikaanse komiek Chris Rock. “Ik was gefrustreerd over de hiphopscene toen: veel mc’s hadden niet eens een dj, of begonnen vals te zingen.” Toen Irie een stuk van Chris Rock over moderne hiphop zag dacht Irie: dát past bij wat ik wil zeggen.

Deze voorkeur voor oldschool is terug te zien in alles wat Irie doet. Zo maakte hij een mixtape voor S.O.U.L. Productions, een initiatief dat ‘echte’ mixtapes terug wil brengen. “Mixtapes, dat woord is helemaal veranderd. Rappers brengen mixtapes uit waar geen dj aan te pas komt.”

Robert mengt zich in het gesprek: “Rappers gebruiken tegenwoordig veel beats van anderen, of van gastrappers. Vroeger deed de dj dat werk.” Die ‘echte' mixtapes stammen dus uit een radicaal anders tijdperk. Robert vertelt verder: “De mc hoorde vroeger bij de dj, tegenwoordig zijn die rollen omgedraaid.” Daarmee is meteen de link gelegd naar Doowutyalike! ”Met Doowutyalike! willen we de hiphop terugbrengen naar de dansvloer”, zo verklaart Robert.

Doowutyalike! wil daarnaast het ‘echte dj'en’ een podium geven. Robert denkt dat Deejay Irie het perfecte voorbeeld is: “Het is wat je hoort als hij draait: iemand die met platen live eigen tracks maakt.” Dat staat volgens hem in schril contrast met hoe veel dj’s werken. “Tegenwoordig zetten dj’s gewoon iets op play en stop. De tracks worden niet live gemixt, ze maken geen eigen verhaal van echte platen.”

Irie zelf is geen fan van de term ‘echte dj’, maar erkent wel dat die benaming veel gebruikt wordt om zijn oldschool-werkwijze aan te duiden: “Ze zien me gewoon werken: alles gaat op intuïtie. Veel mensen gooien thuis dingen over beats terwijl ik denk: ik verzin dat ter plekke. Toen ik begon heb ik nooit gedacht dat het ooit anders zou zijn."

"Vergelijk het met cello leren spelen, je denkt niet 'ooit bestaat de cello niet meer'.” Robert voegt toe: “dj'en is heel makkelijk geworden doordat er veel techniek is. Dat is niet per se erg, maar het is wel anders.” Irie wil wel duidelijk maken dat hij niet ‘anti’ is: “Je moet open-minded blijven.” Lachend concludeert hij: “Als je zegt dat alles vroeger beter was ben je al bijna dood, eigenlijk.”

Het probleem zit 'm volgens Irie niet eens in de techniek zelf. “Ik zie persoonlijk dat mensen niet de ballen meer hebben om iets anders te doen.” Volgens Irie spelen dj’s tegenwoordig veel op safe door met name populaire muziek te draaien. “Maar het ding is: de vorige dj draaide hem ook en de volgende draait hem ook en als je naar een andere club gaat draaien ze daar wéér die zelfde dingetjes.” Als dj’s niet origineel proberen te zijn ontwikkelen ze geen eigen identiteit, zo vat Irie samen.

Doowutyalike!

Met Doowutyalike! willen Robert en Irie mensen van de oldschool traditie laten proeven. In dezelfde lijn boekte Simplon al Mr. Scruff. Mr. Scruff komt van hetzelfde label, Ninja Tune. De DJ's Cheeba en Moneyshot die op Doowutyalike! spelen zijn de residents van Solid Steel, het online radio station van Ninja Tune. De titel van hun show, ‘Return of the Boombap’, is veelzeggend: boombap is een oldschool hiphop-stijl. Speciaal aan hun audiovisuele show is ook het gebruik van maar liefst vier draaitafels.

Een echt politiek statement zit niet achter Doowutyalike!, het is vooral Roberts overtuiging dat Irie een eigen podium in Groningen verdient. “Als je hem elke dag gefocust bezig ziet, hem wereldkampioen ziet worden, weet dat 'ie nooit in Groningen speelt en dat tegelijkertijd een kerel met wat mp3'tjes voor duizend man speelt, dan denk ik: hij moet een eigen podium hebben. ” Deejay Irie is dan ook de essentie van het Doowutyalike!-concept, ook bij de edities die nog zullen komen na die van 30 januari.

De toekomst

Robert vertelt dat er ook een audiovisuele show in de maak is waarmee Irie gaat touren. Irie: “Omdat ik als dj wordt gezien sta ik in clubs. Daar moet je mensen vooral aan het dansen houden en kan je dus niet echt artistiek bezig zijn. Maar bij zo’n optreden is er ruimte om te experimenteren." Met behulp van een videoteam en bijvoorbeeld decorbouwers willen Robert en Irie een echt audiovisueel spektakel neerzetten.

Naast de audiovisuele show staan er ook optredens in de planning op diverse festivals en clubs, waarbij de focus meer komt te liggen op zijn dj-sets in plaats van het showcasen van zijn turntablism. Daarnaast werkt Irie aan een EP en daarna een album: “Ik ben eerst gewoon muziek aan het maken.” Als kers op de taart zal Deejay Irie vanaf 24 februari een radioshow verzorgen voor Oog Radio, in de naam en stijl van Doowutyalike!.

Doowutyalike! invites Solid Steel wordt op 30 januari gehouden in Simplon. Aanvang 23.55 uur, entree vvk €12,50 en €15 aan de deur.