Dat Steve Vai te gast is in Groningen mag geen enkele muziekliefhebber zijn ontgaan. Bij het tiende componistenfestival van De Oosterpoort bepaalt namelijk de gitaargod het programma. Dit doet hij met ondersteuning van het Noord Nederlands Orkest. Deze muzikale cocktail moet zowel gitaar- als klassiekliefhebbers aanspreken en dat is vanavond aan het gemêleerde publiek goed te zien.

Steve Vai heeft de afgelopen vier maanden de tijd genomen om een stuk te componeren dat vandaag wordt opgevoerd. Dat stuk is vanavond het tweede deel van het programma en tevens een wereldprimeur. We beginnen echter luchtig. Het eerste nummer Kill the Guy with the Ball is een track waarbij Vai iets op de gitaar speelt wat vervolgens door een sectie van het orkest nagespeeld wordt. Om het geluid van de gitaar te kunnen nabootsen, spelen de leden van het orkest de noten door elkaar. Het moet voor hen een enorme technische uitdaging zijn om zo'n kakofonie aan geluiden toch goed te laten klinken! Bijzonder hoe je toch iedere keer weer kippenvel kunt krijgen wanneer je geconfronteerd wordt met de dynamiek van een orkest.

De combinatie met topgitarist Vai maakt het verhaal af. Als je naar Vai's lange vingers kijkt wil je maar één ding: net zo intens geliefkoosd worden als de gitaar. Tel daar dan nog bij op dat er op het podium nog 86 mensen zitten die evenveel van hun instrument houden en je hebt een enorme muzikale orgie. Het verstilt eventjes als er na drie nummers sonisch geweld een piano het podium opgerold wordt. De beurt is aan Mike Keneally om enkele nummers van Vai te spelen. Keneally is onder andere bekend als gitarist en toetsenist bij Zappa, maar vanavond laat hij zien dat een plekje achter een vleugel hem ook wel ligt. Het muziekgevoel spat er vanaf als je zijn piano-interpretaties van Steve Vai hoort. Wanneer je het repertoire van Vai niet goed kent is dit stuk van de avond echter wat lastiger om door te komen.

Na het desalniettemin bijzonder virtuoze optreden van Keneally komt het NNO weer het podium op, nu nog zonder Steve Vai maar met Christophe Weidmann. Weidmann bespeelt de elektrische viool en dat is een zeer goede aanvulling op de avond. Een elektrische viool doet namelijk precies wat de naam doet vermoeden. Namelijk scheuren als een elektrische gitaar alleen dan constant, doordat de strijkstok continu over de snaren glijdt. Af en toe laat Weidmann het instrument klinken als een normale altviool om hem daarna weer snel terug te laten transformeren tot hardrockviool, het voorkeursinstrument van de duivel zelve. Daarbij schuwt de violist het gebruik van effecten niet, op het laatst speelt hij samen met zichzelf door een delay (echo, red.) te gebruiken.

Daarna is het weer de beurt aan Steve Vai en staan er alleen nog wereldpremières op het programma. Voor de pauze luisteren we naar The Middle of Everywhere en daarna naar Expanding the Universe. Laatstgenoemde is niet zomaar een nummer, maar een groot stuk dat op klassieke wijze is opgebouwd uit verschillende delen. Sommige mensen vergeten soms dat Vai niet zomaar een gitaarspeler of liedjesschrijver is. Vanavond laat hij zich vooral zien als componist. Het stuk zit knap in elkaar en is zowel harmonisch als uitdagend. Vai is dan ook een avant gardist die zich absoluut niet laat beperken door de manier waarop dingen zouden moeten klinken. Dat is goed te zien aan zijn gitaarspel waarbij hij op de meest uiteenlopende manieren geluid uit het instrument perst. Ook het orkest moet geloven aan de innovatiedrang van Vai, wat heerlijk is om te horen.

Al met al kun je dus best zeggen dat Vai het potentieel van een orkest volledig benut. De arrangementen zijn weloverwogen en een beleving om naar te luisteren. Opvallend aan de compositie is dat het gitaarspel wel een centrale rol heeft, maar nooit overheersend wordt. Vai heeft er een totaalstuk van gemaakt en niet alleen gitaargeweld met orkestrale ondersteuning. De avond wordt afgesloten met twee toegiften en een praatje van Steve Vai. De manier waarop de gitaargod iedereen bedankt is bijzonder: je voelt dat hij met ziel en zaligheid aan het project heeft gewerkt. Hij noemt het dan ook “een ervaring die ik de rest van mijn leven zal koesteren”.