In januari kon je op de MySpace van de Swans opeens lezen “SWANS ARE NOT DEAD” – een duidelijk boodschap met een knipoog naar de titel van hun live cd Swans Are Dead. Na een veertien jaar lange pauze hebben Michael Gira en een paar ander bandleden eindelijk een nieuwe cd gemaakt: My Father Will Guide Me Up A Rope To The Sky. De cd heeft goede kritieken gekregen, geldt dat ook voor het live concert afgelopen dinsdag in Vera?
James Blackshaw opent de avond. Het podium staat vol met verschillende instrumenten die de Swans straks gaan gebruiken, maar James Blackshaw heeft alleen maar een gitaar nodig. Zijn bijzondere spel is genoeg om het podium te vullen en de aandacht van het publiek vast te houden.
Dan komen de Swans het podium op en het is nog maar de vraag of de meeste mensen op de hoogte zijn van het "nieuwe oude" geluid van de band. Het nieuwe album moest de stijl van Swans' laatste studio cd Soundtracks For The Blind en het geluid van Angels Of Light samenbrengen. De band is erin geslaagd om de typische stijl waar de Swans bekend om zijn te behouden en toch anders te klinken, wat ook blijkt uit het concert.
De teksten zijn altijd een belangrijk onderdeel van de songs van de Swans geweest. Vaak gingen ze over provocatieve onderwerpen zoals het geloof. Op de nieuwe cd ging Michael Gira door met het thema van religie. Zelfs de titel, My Father Will Guide Me Up A Rope To The Sky, verwijst naar suïcide en spiritualiteit. Tijdens het optreden valt het op dat de band daardoor sterk geïnspireerd is. Michael Gira leeft zich heel erg in en in combinatie met zijn onheilspellende stem lijkt hij op een prediker in een postpunk jasje die de apocalyps voorspelt.
Dat effect wordt versterkt door de monotone harde bas, drums en het geluid geproduceerd door allerlei andere instrumenten waarmee het podium volstaat. Soms vloeien alle geluiden samen tot een krachtige geluidsmuur, zo hard dat het lijkt alsof je naast een vliegtuig staat. Daarna valt het ´uit elkaar´ en dan kun je bijvoorbeeld de xylofoon of een gong onderscheiden.
Het heeft ook wel wat weg van een seance of een massale trance zoals in de jaren zeventig weleens gebeurde, maar dan donker en zelfs een tikkeltje agressief. Het publiek lijkt in ieder geval onder de invloed van deze ervaring te zijn. Sommige gaan helemaal los op de geluiden, terwijl anderen juist naar binnen keren en bijna verstenen. Je wordt heel erg de show in gezogen. Dat is wat Michael Gira wou bereiken: muziek maken die een out of body-experience nabootst en die je doet zweven.
In deze serieuze en donkere sfeer is er toch wel ruimte voor een grapje. Als de Swans klaar zijn met het spelen van een nummer, hoor je nog wat geroezemoes in het publiek. Dan zegt Michael Gira quasi-geïrriteerd: “Shut up!” Het publiek kan er wel om lachen.