‘Ambient’ van Arnold Veeman explodeert met kapotgeslagen viool

Michael Nyman festvial in Groningen 24 t/m 31 oktober

Johanz Westerman ,

Bij menig popliefhebber tref je wel eens wat ‘klassiek’ aan in de muziekverzameling. Een plaatje van Satie bijvoorbeeld, maar ook Michael Nyman is geen uitzondering. Met name zijn werk voor de filmmaker Peter Greenaway vond als soundtrack zijn weg naar een groter (pop)publiek. De openingsavond van het Michael Nyman festival maakte inzichtelijk hoe dat kan

Michael Nyman festvial in Groningen 24 t/m 31 oktober


Afgelopen zaterdag werd het Michael Nyman festival geopend in de Noorderkerk te Groningen. Een avontuurlijk programma waarin de link wordt gelegd tussen pré-klassiek en post-klassiek. Arno Veeman liet een viool stuk slaan en de uitvoering van de trancenderende minimal compositie Hoketus (Louis Andriessen) gaf de hedendaagse experimentele elektronische minimalisten uit de pop het nakijken.

Het Northern Consort speelde eerst een paar stukken uit de 17e eeuwse muziek, pré-klassiek, waarin de organisatie en symetrie vooral in het ritme zit, in tegenstelling tot de klassieke muziek, waar de symetrie in de melodie zit. De afzonderlijke melodielijnen schuiven over elkaar heen en komen op vrijwel onnavolgbare wijze op de juiste plekken weer even bij elkaar. De bewerking van werk van Brian Eno laat het principe van onafhankelijk over elkaar heen schuivende melodieën in een ambient context horen. In plaats van de melodische polyfonie schuiven de afzonderlijke geluiden als losse klanken over elkaar heen, waardoor je ze als geluid an sich gaat ervaren en het meer een sonische ambient ervaring wordt.

Het werk van Michael Nyman is de geheel andere kant van de minimal. Drukke ritmische patronen als bij Phillip Glass, waardoor strakke herhalende baspatronen of veranderingen in accent en timbre. Dat kwam helemaal tot uiting in de overdonderende stereo compositie van Louis Andriessen: Hoketus. Wat een overdonderde sonische ervaring! Twee clubjes muzikanten staan tegenover elkaar en gaan elkaar te lijf met telkens weer in net in elkaar passende ritmische veranderingen. De accenten verschuiven en trekken de patronen syncopisch door, het zelfde effect als je krijgt als je aan de accentknop van de TB 303 draait en de timbre’s verandert door aan de filterknoppen te trekken en eenzelfde soort trance gevoel ontstaat.

Arnold Veeman schreef voor deze avond een compositie waarin telkens een grote climax wordt bereikt in een John Zorn achtige compositie, met opeenvolging van geluiden uit instrumenten, gespeeld in een afgesproken volgorde. Gaming on Eno, waarbij het principe van een kunstproject van Brian Eno in de muziek wordt toegepast. Op het hoogtepunt wordt een viool kapot geslagen door een theatraal doorgeslagen violiste: een visualisering van het breken met bepaalde principes van de klassieke muziek. De kunstzinnige uitwassen van de pop en van de klassiek komen donderdag 29 oktober weer bij elkaar, wanneer Lunapark (met Michael Nyman op piano) Come To Daddy van Aphex Twin gaat uitvoeren. Zaterdag 31 oktober wordt in De Oosptrpoort door de Michael Nyman Band filmmuziek uitgevoerd, waaronder een stuk dat hij maakte voor Peter Greenaway’s Zoo. De muziek waarmee hij zijn weg vond naar een breder (pop) publiek in die (in tegenstelling tot veel popmuziek) de tand des tijds glansrijk heeft doorstaan.