CC is het geesteskind van de Amerikaan Lawrence Lessig, rechtenprofessor aan de Californische Stanford Universiteit. Doel van het nieuwe licentiesysyteem is een nieuwe omgang met auteursrecht en het publieke domein. Hij biedt hiermee tegenwicht aan de strenge Amerikaanse auteurswet, onder meer zichtbaar in de Digital Millennium Copyright Act (DMCA). In Europa leidt deze tendens tot het aanscherpen van de handhaving van het intellectueel eigendom. Vooral dat laatste is een doorn in het oog van Lessig. De verlenging van de auteursrechttermijn lijkt gelijke tred te houden met de toenemende populariteit van internetgebruik en het daarbij consumeren van film, muziek, literatuur en andere entertainmentvormen. Resultaat is dat de entertainmentindustrie het de consument op alle mogelijke manieren onmogelijk wil maken materiaal uit te wisselen. "Nog nooit hebben minder mensen meer controle gekregen over creatieve werken dan anno 2004", aldus Lessig, die verder stelt dat het Creative Commons-systeem is bedoeld voor "mensen die begrijpen dat innovatie en nieuwe ideeën voortbouwen op bestaand gedachtegoed". Het pakket licenties dat via CC wordt aangeboden is juridisch volledig rechtsgeldig. Het meest in het oog springende kenmerk is de frase 'sommige rechten voorbehouden' die het welbekende 'alle rechten voorbehouden' vervangt. De maker van materiaal kan naar eigen goeddunken aangeven welke rechten hij wel dan niet vrijgeeft. In de huidige auteurswet is dit onmogelijk: een muzikant die zijn muziek heeft geregistreerd bij Buma-Stemra kan niet aangeven dat hij bepaalde nummers wél wil vrijgeven voor uitwisseling. Ook kan een maker geen afstand doen van zijn auteursrecht. De CC-licenties bestaat uit 12 verschillende varianten, uiteenlopend van totale vrijgave 'aan het publieke domein', tot werk dat wel auteursrechtelijk is beschermd maar met goedkeuring van de maker wel gebruikt mag worden door anderen. Het eisen van naamsvermelding of het verbieden van commercieel hergebruik behoort ook tot de mogelijkheden. Meerdere CC-varianten zijn momenteel in ontwikkeling. Omdat het onmogelijk was het op Amerikaanse regelgeving gebaseerde CC in Nederland te introduceren is de juridische tekst onder handen genomen door professor Bernt Hugenholz en Nynke Hendriks. Beide zijn werkzaam aan het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam. "In Nederland is het bijvoorbeeld helemaal niet mogelijk om afstand te doen van je auteursrecht", vertelt Hugenholz tegen Netkwesties. "Je kunt wel zeggen dat iedereen het mag gebruiken, maar het blijft van jou. Op dat punt hebben we de tekst dus moeten herschrijven." Ook het onderdeel Naburige Rechten, dat de rechten van uitvoerende artiesten beschrijft, moest geïntegreerd worden. In Amerika kent men deze regeling namelijk niet. Makers kunnen licenties aan hun werk toevoegen op de website van Creative Commons. Hugenholz: "Ik roep iedereen op te ontdekken hoe makkelijk het aanvragen is. Probeer het eens, het geeft een heerlijk gevoel."