Tortoise past verrassend goed in Swingin' Groningen-concept

Band maakt indruk in De Oosterpoort

Jeroen de Boer, ,

Een eerste indruk is bepalend. Dat bewees Tortoise gisteravond in de Groninger Oosterpoort. In de verduisterde zaal klonken orkestrale uitvoeringen van easytunemelodietjes, af en toe op het tenenkrommend kitscherige af. Daaraan toegevoegd was een visueel uiterst aantrekkelijke podiumopstelling: ...

Band maakt indruk in De Oosterpoort

Een eerste indruk is bepalend. Dat bewees Tortoise gisteravond in de Groninger Oosterpoort. In de verduisterde zaal klonken orkestrale uitvoeringen van easytunemelodietjes, af en toe op het tenenkrommend kitscherige af. Daaraan toegevoegd was een visueel uiterst aantrekkelijke podiumopstelling: twee kleine jazzdrumstelletjes, tegenover elkaar geplaatst als twee mid-voors. Achter de slagwerksets aan de ene kant een midi-marimba en aan de andere kant een xylofoon. Achter deze vooruitgeschoven slagwerkbatterij in het midden de synths, sampler en andere electronica. En helemaal achterin aan de zijkanten de posities voor bas en gitaar. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik Tortoise nooit eerder live had gezien. Mede hierdoor, blijkt nu, vond ik ze voor Swingin' Groningen een vreemde keus. Na één nummer bleek echter dat ze prima passen in het concept: de band groovde namelijk als een bezetene. De twee intens spelende drummers John McEntire en John Herndon, de eerste licht en jazzy, de laatste meer rockend, produceerden namelijk dynamische, af en toe licht polyritmische grooves die de perfecte basis vormden voor de sterke thema's. Kinderlijk eenvoudig klinken ze af en toe, maar de schijn bedriegt. Er zit altijd wel een rare twist in Tortoise's muziek. Je neuriet een themaatje mee, maar merkt na verloop van tijd dat er iets mee aan de hand is. Óf het melodietjes is nog niet af en wordt over de maat heengetild waardoor er allerlei mogelijkheden ontstaan om je meer ritmische vrijheden te permiteren, óf de maatsoort is bewust oneven en wordt er doodleuk een melodietje gespeeld wat je zou verwachten in het repertoire van een easytune-artiest. Tortoise is bijzonder en het optreden was dat ook. Fascinerend was de voortdurende bezettingswisseling. Elk bandlid speelde in ieder geval één keer marimba of xylofoon, de bas- en gitaarpartijen werden afwisselend vertolkt door Jeff Parker, Doug McCombs en John McEntire. De avontuurlijke drumpartijen werden hierboven al genoemd. Verrassend was het ontzettend goede geluid van het vijftal uit Chicago. In tegenstelling tot de albums van de band klonk Tortoise bij tijd en wijle als een flinke rock-act en dat doet ze zeker geen kwaad. Wat dat betreft was de keuze van de pompeuze binnenkommuziek volsterkt logisch. De combinatie van sterke thema's, een improv-achtige doorwerking daarvan - in dynamiek variërend van jazzcombo tot stevige gitaarrock - had sterke overeenkomsten met de uit een orkestbak opborrelende meeneuriedeuntjes die je bij binnenkomst tegemoet kwamen. Het is echter ook de enige zwakte van Tortoise. Wanneer de nummers een thema ontberen, wat vooral halverwege het concert het geval was, wil het nogal eens uitmonden in op den duur saai wordende structuren zonder duidelijke kop of staart. Hiertegenover staan dan echter weer de Steve Reich-achtige xylofoon- en marimbapartijen die Tortoise haar onmiskenbaar eigen geluid geven. 'Dit groovt wel', merkte een bezoeker tijdens de show op. 'Dit soort dingen wil ik wel vaker zien', ving ik op na het concert. Het was misschien wel aardig geweest Tortoise toch gewoon op de Grote Markt te zetten.