Janne Schra: "Ik durf nu chagrijnig op een podium te staan"

De zangeres herontdekte zichzelf, verhuisde naar Nijmegen en solliciteert nu naar een straatnaam

Timo Pisart ,

Voor de liefde verhuisde ze naar Nijmegen en ondertussen ontdekte ze "De Nieuwe... Janne Schra". Nu komen er een theatertour onder dezelfde naam, en een EP waarop de zangeres, die ooit furore maakte met Room Eleven en Schradinova, folk- en countryinvloeden de kans geeft. Niet té traditioneel, maar op z'n Zweeds; met kraakjes, grappige restgeluiden en een leger aan drummers. Ondertussen schudt ze de jazz en het verleden van zich af: "Ik ben trots op wat we hebben bereikt met Room Eleven, maar tegelijkertijd... tegelijkertijd ben ik nog nooit zo ongelukkig geweest als toen."

Het gebeurt zo vaak, dat Nijmegen ambitieuze bands en muzikanten verliest aan de Randstad: Cas, Teun en Bram van Go Back To The Zoo verhuisden net als Otto Wichers (Lucky Fonz III) naar de hoofdstad, Roos Rebergen (Roosbeef) verkaste van Duiven naar Utrecht (en woont inmiddels in Antwerpen). Janne Schra doet precies het tegenovergestelde: voor de liefde verhuisde ze het afgelopen jaar vanuit Amsterdam richting het oosten. Sinds 1 april 2012 ("en dat is geen grap") woont ze met Torre Florim, frontman van De Staat, in een buitenwijk in Nijmegen. "Het bevalt heel goed", vertelt ze zittend op het terras van theater en filmhuis LUX - waar ze op zaterdag 15 september haar eerste try-out zal geven. "Ik word er veel rustiger van en kan me beter concentreren op mijn werk: muziek maken en schilderen. Ik ben geboren en getogen in Huizen, daar gebeurt he-le-maal niks. Zo ben ik ooit wel met muziek begonnen. Om in je eigen ei te kruipen, in je eigen wereldje te kunnen belanden, heb je rust nodig."

De mooiste liedjes
Tijdens de theatertour "De Nieuwe... Janne Schra" zal de zangeres niet met een normáál bandje spelen, maar in een uitgeklede nieuwe bezetting, met het Red Limo-strijkkwartet (dat ook bij The Kyteman Orchestra meespeelt), gitarist Jurgen Burdorf en percussionist Gijs Anders van Straalen. Naast nieuwe nummers speelt ze nog altijd werk van Room Eleven en Schradinova, maar met een stuk minder jazz, en een flinke scheut folk. "Joni Mitchell was een van de eerste zangeressen die me écht heeft geraakt. Jazz heb ik wel een tijdje gevolgd, maar dat wist me nooit op zo'n manier te ontroeren. Het blijft toch... iets kunstmatigs hebben als je zo gaat soleren of iets heel tegendraads speelt. Hoe virtuozer, hoe minder je bij het liedje zit, en hoe minder je raakt. De liedjes die maar twee of drie akkoorden hebben, vind ik vaak de mooiste."

Toch heb je zeker vijf jaar lang op jazz geënte popmuziek gemaakt.
"Dat lag dus echt aan de band die ik had. Ik ben naar het conservatorium gegaan, heel simpel, heb gekeken wie daarbij hoort, en ben zo Room Eleven begonnen. Daar werden we dus heel succesvol mee, maar juist doordat we zo succesvol waren had ik het gevoel dat ik er niet meer uit kon."
 
Als muzikant lijkt succes an sich - met wat voor band dan ook - ook best verslavend.
"Nou ja, zo leuk is het eigenlijk helemaal niet. Als ik terugkijk, kan ik zeggen dat ik trots ben en heel blij met wat we hebben bereikt. Het geeft mij een soort klein stoeltje om op te staan. Kleine deurtjes die anders dicht bleven, kan ik gewoon open doen. Maar tegelijkertijd...." Ze lacht, maar ongemakkelijk. "...ben ik nog nooit zo ongelukkig geweest als toen."
 
Echt waar? Hoe kwam dat dan?
"Ja, gewoon. Ik werd heel erg geleefd, en ik leefde mezelf. Ik verwachtte dingen van mezelf die ik eigenlijk niet waar kon maken. Mensen verwachtten heel erg dat ik dat stralende figuur was, en die rol werkte perfect, maar van binnen werd ik tegelijkertijd steeds kleiner. Ik wist helemaal niet meer wie ik was buiten de rol die ik had aangenomen. Herman van Veen heeft eens gezegd: 'Als je op het podium staat moet je helemaal zijn wie je bent. Als je chagrijnig bent, moet je dat óók durven laten zien. Dan kun je ook geen energie verliezen.' Ik deed juist telkens moeite om iemand anders te zijn, keer op keer, tot ik een burn-out had van hier tot Tokyo. En dat terwijl we vrolijk een cd gingen opnemen in New York. Tegelijkertijd hadden we een soort tweede-plaat-syndroom. Dat alles viel ontzettend zwaar."
 
Toch heeft het toen nog twee jaar geduurd voordat je stopte.
"Inderdaad, maar vanaf die tweede plaat voelde ik het knagen. Daarvoor nog niet, toen was het gewoon een grote rollercoaster. Op het moment dat ik die burn-out kreeg, begon ik na te denken: "Is dit het wel?" en "Zijn dit de mensen met wie ik nog heel lang wil blijven werken?". Het antwoord op al die vragen was 'nee'. We zouden een pauze nemen, maar ik wilde helemaal niet meer verder. Toen heb ik gezegd: 'Laten we dan maar echt stoppen.' Al die bands die nóg eens hun succesjes gaan doen en daarmee op tour gaan, dat klopt gewoon niet. Dat hoeft van mij echt niet."
 
De nieuwe Janne Schra
Na het uiteenvallen van Room Eleven begon de zangeres nog niet onder haar eigen naam op te treden, maar vormde ze de band Schradinova. "Die naam was nog een klein muurtje om me heen om te ontdekken welke kant ik op moest. Anders zou ik meteen zeggen: 'Dit ben ik, en dít wil ik.' Maar dat wist ik nog helemaal niet. Dat weet ik nu veel beter. Althans, ik heb geaccepteerd wie ik ben, dat ik niet dat muurtje nodig heb, en misschien wel chagrijnig op een podium durf te staan."
 
Wanneer ze die nieuwe Janne Schra ontdekte? Het was een langzaam proces, en vooruit: haar dertigste verjaardag speelde mee. "Dan maakt het opeens niet meer zoveel uit hoe je je noemt", lacht ze. "Fuck it, ik heet ook gewoon Janne Schra." Een belangrijk keerpunt is ook het optreden dat de zangeres gaf met Americana- en folk-grootheid M. Ward, in het Utrechtse Vredenburg. "Dat was zo klein en intiem, dat ik dacht: deze kant moet ik zeker op. Mijn stem hoeft niet meer een onderdeeltje van de muziek te zijn, maar mag er bovenop liggen. De bezetting waarin ik nu optreed, is heel fijngevoelig. Alle nuances van mijn stem zijn te horen. En, ik speel nu ook stukjes piano. Als ik met pianist werk, durf ik niet zeggen: 'ik ga nu piano spelen', maar ik vind het wél heel leuk, en daardoor persoonlijker."

Een leger aan Zweden
Tegelijkertijd met de start van de theatertour verschijnt een EP vol nieuw werk, opgenomen met de Zweedse producer Tobias Fröberg. Aanvankelijk zou er al een volledig album worden uitgebracht, de release daarvan is nu uitgesteld tot januari. "Dat is een betere timing", denkt platenmaatschappij Universal. "Hij is helemaal af, dus voor mij is het prima als de plaat nu uitkomt. Maar je hoort mij niet klagen, hoor: alles in één keer is nogal heftig, én een nieuwe theatertour, én een nieuwe plaat. Dan zou het ook kunnen gaan voelen als een last."

Gaan we op die EP en dat album wéér een nieuwe Janne Schra horen?
"Ja, het gaat wel anders klinken dan de theatertour. Naast het Red Limo-strijkkwartet hoor je een klein leger aan Zweedse drummers, het zijn er wel drie! Ola Hultgren, die in de band van Ane Brun zit, doet bijvoorbeeld mee. Ook speelt Péter Morén - van Peter Bjorn and John - gitaar en bas op een nummer mee. Voor het maken van een heel intieme plaat, heb ik gewoon vier drummers en een percussionist laten slaan!"
 
Je producer is, net als bij je plaat met Schradinova, wéér een Zweed. Wat hebben die mannen?
Lachend: "Baarden." Vervolgens serieuzer: "Ze hebben smaak, omdat er daar heel veel uitkomt en mensen vaak net even iets verder denken qua productie. In Nederland is het vrij snel: het moet mooi glad en in de maat klinken. Zij denken meer in rauwigheid. Wil je anders wat van mijn plaat horen?" Meteen pakt de zangeres er een koptelefoontje bij, en de EP-tracks zijn inderdaad rauwer en meer folk-gericht dan haar eerdere werk. Maar wel folky op z'n Zweeds, met grappige koortjes, kraakjes en rare percussie. In het verlengde van de muziekscene daar, waar zangeressen als Ane Brun, Anna Terheim en Nina Kinert de dienst uitmaken. "Hoe ik het zelf vind klinken? Ik zit ergens tussen Feist, Nancy Sinatra en Van Morrisson, én Nina Simone. Nina Simone heeft hier ook gewoond, en er is een straat naar haar genoemd. Alle goede zangeressen hebben recht op een straat. Ha, ik wil ook een straat!"
 
Op zaterdag 8 september speelt Janne Schra de eerste show in nieuwe bezetting op festival Into The Great Wide Open. Tegelijkertijd komt de eerste single uit. Een week later, op zaterdag 15 september, doet De Nieuwe... Janne Schra een try-out in Lux, te Nijmegen.