De oorverdovende mis van Swans De oorverdovende mis van Swans

Norman Westberg vervult sinds de debuutplaat van Swans een semi-constante rol in de band, een bijzonder feitje, gezien de gigantische stal van artiesten die een bijdrage leveren of hebben geleverd aan de groep. Vanavond is Norman Westberg present als opener. Voorprogramma is vanavond een sterk woord, hij fungeert namelijk meer als een introductie in de wereld van Swans dan als een volwaardige openingsact. Zonder een duidelijke kop of staart hypnotiseert Norman met een smeuïge collage van gitaarlagen die continu ronddwalen en -zingen. Door zijn lange en magere aanwezigheid maakt hij een onopvallende indruk. Het is passend, door alle afwezigheid van showelement.

Alleen een zwarte tafel met een handvol aan effectpedalen en een aanhoudende blauwe gloed vergezellen de Amerikaanse gitarist. Hij laat de gitaarmuur voor zich spreken. Een andere constante factor is de wirwar aan opgestapelde echo's, delay's en grommende effecten. Al kauwend levert het Swans-lid een druilerige set zonder poespas, alsof er werkelijk niemand aanwezig is. Toegegeven, dit is gepaster dan een Spotify playlist met aanverwante Swansachtige sluimerende noiserockbands. Mede dankzij de pretentieloze aanpak, weet het geheel niet te overdonderen. We vermoeden dat de bedoeling is om je in de juiste sfeer te dommelen. En daarmee overtuigd Norman Westberg ons wel.

De Swans-ervaring is voor veel vergelijkbaar met een lichaamsuitreding. Na luttele minuten ontwaken bezoekers op een soort sjamanistische manier. Op het balkon dansen, zwieren en zwaaien mensen met volle overgave, sommige zelfs met een ontbloot lijf. Anderen dwalen onrustig door de zaal, in trance en op en zoek naar concertgangers die hetzelfde ervaren. Tussendoor staan mensen op om bier te halen. Een ander deel knikt goedkeurend. Ordelijkheid is hier niet van toepassing, en ondanks alle chaos is er genoeg aandacht aanwezig voor het bezwerende sonische geweld van Michael Gira en consorten.

Wanneer het geluid een bepaald volume bereikt en totaal losbarst, zijn typische instrumenten als basgitaren, drums en gitaren gewoonweg wapens, die salvo na salvo uitdelen onder leiding van de rasperige klaag- en schreeuwzang van frontman en parttime bezweerder. Christopher Pravdica richt zijn basgitaar veelvuldig richting het publiek en weet elke muzikale opwelling fysiek bij te staan met zijn instrument in de aanslag. Zo blijkt dat de muziek op het podium net zo hard binnenkomt als het de zaal in wordt geslingerd.

Dan volgt er een schril contrast. "It feels good to be home." Een van de weinige woorden die Michael uitspreekt tijdens het optreden. Dat ze zich thuis voelen zeggen ze niet alleen, dat zijn ze ook. Zien we daar zowaar een lachende Michael? Hij heeft het klaarblijkelijk naar zijn zin. Of zoals een typische Haagse concertganger het verwoordt, net voordat ‘No More Of This’ ingezet wordt, "lekkâh!". Dat nummer is overigens een opmerkelijk moment in de set, want die klinkt hoopvoller dan het gros van het werk, totdat je beseft dat onze misantropische vriend het over de dood heeft. Juist.

Van snoeiharde sonische muren met stompende drums tot jazzy intermezzo's met galmende klaagzang. Alles zit zo sterk in elkaar dat de dynamische stukken je telkens onverwacht bekruipen tot eenzelfde genadeloos en aardverschuivend slotstuk. De Swans-formule mag dan op papier voorspelbaar lijken, de praktische uitwerking en invulling is telkens anders. De ene ontknoping is nog intenser dan de ander. En wij zijn zojuist door het kolossale monster met de naam Swans geïmponeerd en verslonden.