Grauzone bestiert al 10 jaar vanzelfsprekend de voorhoede

Ten tijde van het uitwerken van dit interview verschijnen er geregeld updates over artiesten die worden toegevoegd aan de jubileumeditie van Grauzone. Veel bekende en opkomende namen kleuren de Grauzone-socials: Emma Ruth Rundle, Kaelan Mikla, Boy Harsher, Lebanon Hanover, Algiers, Jozef van Wissem, Jo Quail, Vulva, Patriarchy, Lesley Woods (Au Pairs), POL en Death Valley Girls. De lijst wordt vrijwel constant aangevuld met nieuwe bekende en nog onbekende artiesten. Het belooft een donkere, artistieke, maar ook bewust geborgen editie te worden. Artistiek leider Natasja Alers legt uit: “Bij deze editie staat gender centraal. We hebben mooie acts en kunst vanuit de queer- en feminismescene. Hier voel ik mijzelf ook fijn en veilig bij. En ik wil ook dat iedereen zich vrij en veilig kan voelen tijdens Grauzone.”

De persoonlijke benadering loopt als een rode draad door de ontwikkeling van het festival. Grauzone-directeur Marc Emmerik deed voor Grauzone inspiratie op bij het ter ziele gegane Rotterdamse festival Pandora’s Music Box waar grootheden speelden zoals Siouxsie and the Banshees, John Cale (The Velvet Underground), Nick Cave and the Bad Seeds, Sonic Youth en Echo and the Bunnymen. Dit festival werd slechts 3 keer georganiseerd in de Rotterdamse Doelen van 1983 tot en met 1985, maar bracht alles samen waar Marc warm van werd. Marc: “Het was echt een totaalervaring. Muziek, kunst, performances: alles passeerde de experimentele revue. Ik was voordien eigenlijk alleen maar muziekfestivals gewend. Alles redelijk recht-toe-recht-aan. Pandora toonde dat je er echt ook iets anders, breders en mooiers van kon maken. En die geest hebben Natasja en ik overgepakt voor Grauzone.”

Het multidisciplinaire aspect van Grauzone maakt het festival uniek in zijn soort. Waar komt die voorliefde voor het invlechten van muziek, kunst en performance vandaan? Natasja: “Heel simpel: omdat Marc en ik zelf ook zo zijn. Ik ben beeldend kunstenaar en ik maak mijn sculpturen op muziek. Ik kan niet in stilte werken en heb playlists voor bepaalde werken zodat ik in andere sferen kom als ik bezig ben. Op die manier is muziek ook verbonden aan een sculptuur. En – verder terug de tijd in – dit ligt in lijn met mijn scriptie die ik schreef toen ik op de kunstacademie zat. Mijn onderzoek richtte zich ook op de relatie tussen kunst en muziek. Al die schakels daartussen die verbinding zoeken en maken. Alle kanten op. Dus ook de underground.” Marc: “Dit idee, of concept, bestrijkt dus verschillende kunstvormen. En precies dat is de spil van Grauzone.” 

Dat gendergelijkheid voor het duo belangrijk is, blijkt uit de strikte gelijkwaardige en getalsmatige verhouding mannen, vrouwen en alles daar tussenin op de eigen podia. Er wordt een lijstje bijgehouden om het in balans te hebben en houden. Marc: “Wij vinden dit volstrekt normaal en we doen dit echt al heel lang. We staan er eigenlijk niet bij stil dat dit niet de reguliere gang van zaken is. Maar voor ons is het vanzelfsprekend belangrijk. We hebben daarom ook wel eens grote bands geweigerd die zich aanboden omdat die verhouding dan uit het lood werd geslagen.” Natasja vult hem aan: “Ditzelfde geldt ook voor plantaardig eten. Voor ons is dat gewoon normaal en daarom is Grauzone al 10 jaar een vegan festival: voor bezoekers en artiesten. Sommige festivals zien dat als een uniek iets en tamboereren daar graag op. Voor ons is het volstrekt vanzelfsprekend en logisch dus we zullen daar geen persbericht over uitbrengen. Datzelfde geldt voor composteerbaar servies, treintickets voor artiesten in plaats van vliegreizen en eerlijk en duurzaam vervaardigde merchandise.” 

Risico’s nemen zit Grauzone in het bloed. Artiesten worden aangeschreven en krijgen de vrije hand in ideevorming en uitwerking. Wederom een bewuste keuze volgens Natasja: “Je hebt soms geen idee wat je kunt verwachten. Dat onverwachte en onontdekte is juist heel erg Grauzone. Zo hebben we verschillende mooie crossovers gehad zoals de Vlaamse sludgeband Amenra die de muziek verzorgde onder de film The Mirror van de Russische regisseur Andrei Tarkovsky. En dit jaar verzorgt de minimalistische componist Jozef van Wissem live de muziek onder de vampierenfilm Nosferatu.” Ook worden er extra elementen toegevoegd aan het programma van Grauzone. Zo wordt er in de voormalige rookruimte van PAARD een ministudio opgebouwd waar artiesten wordt gevraagd twee nummers op te nemen. Marc: “En dat brengen we dan vlak na Grauzone uit. En ook gaan we langer door. In PAARD draaien tot 5 uur ’s nachts dj’s. We snappen heel goed dat er verschillende smaken zijn van verschillende bezoekers. Daarom kun je een dag- en/of avondticket kopen. We proberen echt met iedere bezoeker rekening te houden, zowel qua smaak als financiële draagkracht. Daarom vragen wij overal fatsoenlijke prijzen voor.”

Dat Grauzone al 10 jaar precies vertolkt wat Natasja en Marc bedenken, heeft geleid tot de nominatie van beste festival door vakorganisatie VNPF. Voor het tweetal is dat een mooie verrassing. Natasja: “Hartstikke tof natuurlijk. Het betreft ook echt een vakjury dus ik ben benieuwd. Maar het is eigenlijk allemaal heel vanzelfsprekend wat we doen: een leuk en goed festival neerzetten en nooit genoegen nemen met half werk. Daarom houden we elkaar geregeld een spiegel voor en zijn we scherp op onze keuzes.” Marc: “We zijn wel echt perfectionistisch, ja.”