Grauzone 2023 - de vrijdag Grauzone 2023 - de vrijdag

De eerste act die we zien op het festival is Minuit Machine, een Frans tweetal bestaand uit Hélène Thoury en Amandine Stioui. De Kleine Zaal van PAARD staat zo vol dat er geen muisje meer bij kan. Dat maakt bewegen lastig en dat is jammer, want het type muziek dat het duo maakt, is van het uiterst dansbare soort. Keiharde, beukende, industriële technobeats met praatzang, het type muziek dat best zou kunnen werken in een zweterige kelder om drie uur in de nacht. Ergens op het balkon van de zaal staat een enkele geluksvogel met voldoende ruimte om wel te dansen.

De repeterende woorden van Stioui geven de act een interessante lading. Het is allemaal niet heel poëtisch, maar intrigeert wel. “Why is it so hard?”, herhaalt de vocalist zichzelf terwijl de vuisten gebald de lucht in slaan en het hele podium over wordt gelopen. De zwarte make-up die op de wangen, net onder de ogen, van het duo is aangebracht maakt het geheel nog duisterder. Een tekstschrijver hoeft ook niet altijd eloquent te zijn om een gevoel over te brengen. Wel zou Minuit Machine beter tot wasdom komen op een later tijdstip, idealiter in een ruimte waar niet alleen een enkeling op het balkon kan dansen.

Drab Majesty moest het optreden op Grauzone helaas op het laatste moment afzeggen, maar niet getreurd: VR Sex was er wel. De band rond Noel Skum – die in Drab Majesty bekend staat als Deb Demure – opent de vrijdag in de Grote Zaal van PAARD en doet dat vol overtuiging. Het vijftal, gehuld in zwarte pakken, knalt met overstuurde bas, overstuurde gitaren en overstuurde zang door hun set heen terwijl zanger Z. Oro de jaren 80 terugbrengt met zijn onvermoeibare dans. De nummers van de synth punkers blijven niet enorm hangen, maar dat compenseert het vijftal met energie.

Die blijft helaas niet heel lang hangen. Tijdens het optreden van Tempers in de wederom uitpuilende Kleine Zaal dwalen onze gedachten namelijk regelmatig af. Waarom is het goedkoop als Wolter Kroes over een backing track zingt en legit als een zangeres van een synthpopduo het doet? Nee, niet afdwalen, focus! Wat horen we? Voortkabbelende synths met minimalistische beats, voortgebracht door Eddie Cooper, die ook een basgitaar vast heeft. Ok, backing track was misschien wat kort door de bocht, want hij speelt er ook nog wat bij. En dan is er nog de zang van Jasmine Golestaneh die opvallend vaak vals is. Hoe zou die karma kebab eigenlijk smaken? Het ruikt best lekker. En in welk jaar stond Idles ook alweer op Grauzone? Dat was 2018. We geven het op, op naar Sqürl.

En dan is er heel wat anders. “Who’s ready to fuck?”, vraagt zangeres en gitariste Phoebe Lunny van Lambrini Girls zodra ze het podium opstapt. Het drietal heeft net daarvoor wat lijkt op een jägerbomb weggetikt, dus de toon is gezet. Lambrini Girls is luid, in your face en heeft een boodschap. ‘Big Dick Energy’? Zo groot is ‘ie niet. ‘Help Me, I’m Gay’ wordt uitgeschreeuwd. Waarom Lunny geen vriendje heeft? Ze is een “massive lesbian”. Dit, en meer, wordt verpakt in explosieve punknummers waarbij ook drumster Catt Dampier en bassiste Fox Foxington Fox zich niet onbetuigd laten. En als Lunny haar teksten extra wil benadrukken, springt ze gewoon het publiek in om deze direct af te leveren. Na iets meer dan een half uur, een limbo in het publiek en de nodige middelvingers is het optreden voorbij. Een hoogtepunt dat zelfs op een duister festival als Grauzone een glimlach op het gezicht tovert.

Lebanon Hanover is een graag geziene act op Grauzone. Dat is logisch, want maar weinig acts belichamen de essentie van het festival zo goed als het Duits-Engelse duo. De postpunk is van het type diepe Ian Curtis-vocalen, baslijnen die onmisbaar zijn en, op de momenten dat bassist/zanger William Maybelline zijn bas weglegt, manische danspassen. De drums komen uit een computer en de gitaar is voorzien van een klein bakje galm. Het is druk in de grote zaal en de act speelt een sterke set. Een vroeg hoogtepuntje wordt bereikt bij het nummer ‘Kiss Me Until My Lips Fall Off’, waarmee de gothic romantiek van de band wordt bevestigd.

Met de stuwende baspartijen en heftige synths is Ambassade een act die aan het front van de Nederlandse new wave opereert. Frontman Pascal mompelt wat in zijn microfoon en trekt zijn Moog-synthesizer leeg terwijl bassist Jippe de diepte opzoekt met zijn instrument. Zeker als de bassist afwijkt van de eerder gespeelde basloopjes, wordt het interessant. Echt overtuigen doet het vanavond echter niet helemaal. Er lijkt een afstand gecreëerd tussen de artiesten en het publiek die de muziek net niet helemaal kan overbruggen. Echter is de band bij vlagen uitermate dansbaar en past het geheel in de programmering van het festival. Tel daar een marxistisch audiosample bij op en je hebt een antikapitalistisch feestje, en daar is nooit iemand slechter van geworden.

Waar Ambassade niet helemaal wist te overtuigen, doet Ditz dat wel. Het optreden van de band uit Brighton bewijst ook weer eens dat de kelder van The Grey Space een van beste plekken van de stad is om een optreden mee te maken. Zanger Cal Francis, gekleed in rok, panty en hoge hakken, is met zijn fles wijn of al zwaaiend met zijn microfoon het nonchalante middelpunt van de band. Hij schreeuwt en fluistert, ondersteund door de band die hoekige en groovende drums, spookachtige gitaren en nietsontziende basakkoorden aflevert. Het publiek – waaronder stadsgenoten Lambrini Girls – staat zo dichtbij het podium dat het onderscheid tussen hen en de band lijkt te verdwijnen. Ditz levert met zijn post-hardcore een optreden af waar je helemaal in op kan gaan, met behulp van de fantastische ruimte.

Oliver Ackermann heeft op het oog weinig respect voor zijn gitaren. Alleen al tijdens het eerste nummer gooit de gitarist van A Place To Bury Strangers meerdere malen zijn gitaar hoog de lucht in om deze vervolgens op de grond te laten vallen. Later in de set speelt hij op een gitaar de de helft van de body mist en breekt van een andere gitaar de hals af. Je moet ook wat als je in een band zit de zichzelf ‘the loudest in the world’ noemt. En luidruchtig is het. Nummers monden meer dan eens uit in langdurige orgies van geluid. De kans is rijkelijk aanwezig dat mensen zonder oordoppen de piep van de feedback die APTBS voortbrengt nooit meer kwijtraken.

Ondertussen maken de stroboscoop en de rookmachine op het podium overuren, wat het optreden van de noiserockers een extra vervreemdend effect geeft. Tot het trio plotseling in het midden van de zaal staat om daar met een basgitaar, een trommel en een flightcase vol effecten geluid te produceren. Fans die daardoor vlak naast de band kunnen staan, zijn door het dolle heen. Terug op het podium speelt Ackermann gitaar met een versterker, loopt hij rond met een stroboscoop waarmee hij een deel van het publiek verblindt en pakt hij er weer een andere gitaar bij. Alles voor de perfecte feedback. APTBS laat het podium in chaos en het publiek lamgeslagen achter.

In het Koorenhuis staan de groen-geschminkte weirdos van Smudged. Met hun dansbare krautpunk is het Rotterdamse collectief al vaker de aanjager geweest op late festivalavonden en dat is te merken. Met een toffe lichtshow en een flinke bak energie heb je nog geen garantie op een topshow, maar je bent wel al een eind op weg, lijkt de band te weten. Maar ook wat de rest betreft zet Smudged een sterke performance neer. De overdrive op de schreeuwerige zang, de opzwepende ritmes, de constante drang om naar voren te gaan. Smudged houdt weinig over van de zaal.

Afsluiter ‘Hypnotized’ ontpopt zich al helemaal tot een bizarre apotheose. Uit het niets mondt de song uit in gefreakte teringherrie inclusief geschreeuw, synths en opgefokte zestienden op computergegenereerde hi-hats. Met een flinke schop onder de kont stuurt Smudged het publiek de graunacht in.