Beeldend kunstenaars en muzikanten; ze maken verschillende dingen, maar hebben veel gemeen. Inspiratie, creativiteit. De drang om te creëren. Op zaterdag 16 oktober komen deze werelden bij elkaar als wij het Club 3voor12 Den Haag Festival organiseren en Uit Het Gareel op alle locaties exposities van kunstenaars cureert. In aanloop daarnaartoe zetten wij muzikale acts en kunstenaars bij elkaar om te praten over wat ze doen en wat hen inspireert. Dit keer: BJND en Niels Weerheim.

Als we geweten hadden dat een dubbel interview met twee creatievelingen zo tof kon zijn, hadden we dat al veel eerder gedaan. Vanaf het eerste moment is er een klik tussen kunstenaar Niels Weerheim en muzikant en tekstenschrijver Damion Grey. Al snel komen we erachter dat het maakprocest de mannen verbindt en daar kunnen we het uren over hebben.

Niels maakt abstracte kunst: “Als ik het makkelijk moet verwoorden, dan is het abstracte kunst. Maar eigenlijk probeer ik in mijn werk het onduidbare te duiden. Ik geloof dat iedereen creativiteit in zich heeft. Dat kan bijvoorbeeld ook zitten in de manier waarop je je kind opvoedt. Dat is een soort kracht die niet uit te drukken is in woorden. En dat onvatbare gevoel poog ik uit te beelden in mijn werk. Dat is waarom ik doe wat ik doe.” Niels zijn werk hangt tijdens het festival in het Paardcafé en dat is ook waar Damion optreedt. Samen met producer Bartjan vormt Damion hiphop-duo BJND, waarmee hij eerder dit jaar het album Volle Maan uitbracht.

Het maakproces

Het woord ‘maken’ staat vandaag centraal. De twee mannen zijn het er al snel over eens dat het eigenlijk niet zoveel uitmaakt wat je maakt, als je maar maakt. Of in de woorden van Damion: “Het maken zelf valideert al dat je iets maakt.” Het gaat dus niet om het resultaat, maar over het proces van creatief bezig zijn.

Damion: “Bartjan en ik gaan eigenlijk nooit de studio in met het idee: we moeten iets produceren. We gaan gewoon chillen, maken wat muziek. Soms komt er dan iets heel vets uit, maar we hebben ook tijden dat we maandenlang niks goeds maken. Dat maakt ook niet uit, als we gewoon chillen en muziek maken is het goed. Meestal begint het zo dat Bartjan een beat maakt. Daar krijg ik dan een vibe bij en dan komen de woorden vanzelf. Vaak heb ik pas bij het refrein door wat ik eigenlijk aan het maken ben en wat ik daarbij voel. Als ik dat dan zie, kan ik het nummer afmaken. Ik ga nooit gepland ergens een nummer schrijven, dat moet gewoon komen.”

“Wat vet!” het is ons meteen duidelijk dat Niels zich hierin herkent: “Ik werk echt precies zo. Ik kies van tevoren wel een kleurenpalet, maar ik weet eigenlijk niet wat ik ga maken, tot het af is. Je zit dan zo in je flow, dat het eigenlijk vanzelf gaat. Pas achteraf kijk je dan terug en zie je wat je hebt neergezet. Ik moet het echt voelen. Dat vind ik zo mooi aan kunst, dat ik mezelf echt kan verbazen met wat ik heb gemaakt.“

“Ik leg het vaak zo aan mensen uit” gaat Niels verder. “Tijdens het maakproces ben je als kunstenaar zoals de acteur in een film. Je ben bezig met de opnames. Pas als het allemaal klaar is, kun je gaan kijken wat je eigenlijk hebt gemaakt. Soms vind ik mijn werk heel kut als het net klaar is. Als ik het werk dan een week later nog niet voel, dan denk ik ook wel eens ‘maar ik heb het wel gemaakt toen ik me zo voelde, dus misschien is er dan wel iets van mijzelf dat ik niet accepteer’. Ik benader kunst graag vanuit de psychologische hoek. Ik vind het heel interessant om te zien hoe je dingen kunt denken of voelen en hoe je dat dan terugziet in de dingen die je op dat moment maakt.”

Damion sluit zich aan: “Het is vaak zo dat je dingen die je niet begrijpt, of niet onder woorden kunt brengen, juist wel kunt vatten in muziek of in jouw geval in kunst. Het is een soort zoektocht naar jezelf. Soms schrijf ik dingen op en besef ik me op dat moment pas dat ik me zo voel. Ik heb muziek soms echt nodig om bij die gevoelens te komen.”

“Soms voel ik me belemmerd door de woorden”

“Ik liep vandaag op straat en toen dacht ik na over jouw kunst, want die had ik gecheckt”, begint Damion. “En het doet mij heel erg denken aan hoe ik muziek maak. Het voelt heel intuïtief, het is een expressie van wat er in je gebeurt. Soms merk ik in mijn muziek dat ik me belemmerd voel door woorden, het zou zo chill zijn als ik een gevoel kon uiten zonder die beperking. Juist jouw abstractere werk voelt alsof je die vrijheid kunt pakken.”

“Sick”, antwoordt Niels, “ik merk juist dat ik af en toe niet genoeg heb aan mijn schilderijen om een verhaal te vertellen. Daarom maak ik af en toe video's bij mijn werk. Daar probeer ik dan mijn verhaal in te vertellen.”

Soms moet je even heel diep zinken

Dan komt bij ons direct de vraag op: wat nou als je het even niet voelt? Die momenten moeten er ook zijn. “Ja natuurlijk” vertelt Niels, “die momenten hebben we allemaal. Voor mij was eind Q2 echt huilen met de pet op. Ik heb echt momenten gehad dat ik dacht ‘ik ga stoppen, ik kan dit helemaal niet’. Voor mij helpt het dan om gewoon te gaan beginnen. Als ik iets ga maken, dan komt er vaak vanzelf wel inspiratie uit. Soms moet de pijn ook gewoon in het werk zitten, dat maakt het sterk. Dan moet je heel diep gaan, om bij je beste werk te komen”.  Damion vult aan: “Ja man, ik merk dat ook. Soms heb je gewoon dagen dat je er gewoon geen zin in hebt, maar het beste wat je dan kunt doen is gewoon gaan.”

Maar juist ook het gebrek aan ‘maken’, maakt dat de creatievelingen zich down gaan voelen. Niels vertelt: “Ik heb soms dagen dat ik bezig ben om exposities te regelen en mijn administratie te doen en dan zit ik er even helemaal niet in. Ik kan dan helemaal leip worden. Dan vraag ik me eerst vaak af wat er met me aan de hand is, waarom ik me zo voel. Dan bedenk ik me: ik moet gewoon wat gaan maken, ik heb te lang niets gedaan. Vaak kom je er dan helemaal niet in, dan moet ik mezelf er echt toe zetten. Ik merk dat het voor mij heel belangrijk is om elke dag even met mijn kunst bezig te zijn. Al zet ik alleen maar even twee potjes verf naast een doek of stuur ik een e-mail. Dan blijf je er in. Als ik eenmaal bezig ben, dan gaat het meteen weer beter.”

Ook hier zitten de makers op één lijn. Damion haakt meteen in met: “Ja! Dat is echt precies wat ik vaak voel. Dan ben je onrustig en denk je wat is er toch met me aan de hand? Maar dan moet ik gewoon muziek maken. Dat is echt mijn creatieve uitlaatklep, die heb ik nodig.”

“Ik kan me echt verliezen in lijstjes en richtlijnen. Dan denk ik veel teveel na, daar kan ik dan helemaal op vastlopen”, vertelt Damion. Niels haakt daarop in: “Ja, dat is echt niks. Wat ik probeer is wel kaders voor mijzelf neerzetten, dus dat je in jouw geval bijvoorbeeld een bepaalde gitaar en synthesizer kiest, en dat je daarna alles loslaat.” Damion: “Je hebt helemaal gelijk! Ik merk dat ik de afgelopen drie maanden veel teveel vast heb gezeten in slim nadenken over mijn muziek, maar nu ik hier zit en met jullie praat en kijk naar jouw kunst, besef ik me dat ik gewoon weer muziek moet gaan maken. Dat is zo bijzonder.”

Hoewel we Damion graag wilden spreken vanwege zijn muziekcarrière, heeft hij zelf ook een speciale band met schilderkunst. Zijn moeder is kunstenaar, en schilderde voor de release van Volle Maan bijbehorende werken, die onder andere gebruikt zijn als album cover. 

Het coronajaar: hoe was dat?

“Voor mij was het in het begin eigenlijk heel goed dat het er was, het gaf me heel veel vrijheid en tijd om dingen te maken. Maar aan het einde van 2020 merkte ik wel dat omdat je niets meer doet en niemand meer ontmoet. Dan mis je ook inspiratie”, aldus Niels.

“Ik heb naast mijn muziek een gewone nine to five job” vertelt Damion. “Ik heb ook een gezin en een kindje, dus dat ging gewoon door. Omdat ik niet thuis kon werken met die kleine om me heen, kon ik naar kantoor. Ik heb dus weinig last gehad van de situatie. Ik denk ook dat artiesten en creatieve mensen vaak van nature al wat chaotischer zijn. En dat is het natuurlijk geweest. Als je daar een beetje op kunt surfen, dan is het goed te doen. Maar als je steeds probeert alles te structureren, dan is het zwaar.”

Dit laatste wordt door Niels beaamt: “Ik denk ook dat je als maker sowieso een beetje los leeft van de wereld. Dat je je minder verbonden voelt met dit soort dingen, omdat je met je werk zo in je eigen wereld bent. Ik houd er sowieso niet van maatschappelijke thema’s aan te halen in mijn werk.”

Damion: “Wat ik wel miste was gezelschap. Ik heb het soms zo nodig om even met vrienden te chillen. Dan moet ik even niet werknemer,of vader of muzikant zijn. Dan moet ik gewoon even niks ‘moeten’. Die nieuwe ideeën, inzichten en perspectieven van andere mensen heb ik echt nodig voor mijn muziek. Dat jumpstarts mij echt. Dus toen ik dat niet had, werd mijn muziek ook anders. Want je bent steeds dezelfde persoon, dus dan maak je ook dezelfde muziek. Ik heb geprobeerd niet teveel over corona te schrijven, want daar was al teveel van en dat vond ik niks. Ik heb wel veel gekeken naar doorlopende thema’s die door de coronacrisis duidelijker werden, zoals polarisatie en het klimaat. Dat vind ik leuk”.

Club 3voor12

Na deze kennismaking hopen we stiekem dat Niels en Damion nog een keer samen gaan werken. Een chemie als deze vindt je niet vaak. We zijn geïnspireerd, gemotiveerd en in staat om straks zelf de vingerverf uit de kast te trekken. Maar voor we dat doen, eerst nog even de belangrijke informatie. Namelijk: waar en wanneer kun je het werk van Niels en de muziek van BJND bewonderen?

Uit Het Gareel Festival vindt plaats op 16 oktober in The Grey Space in the Middle, Paardcafé en Zéta. De grote opening en art tour is om 19:00 in The Grey Space in the Middle. Er zijn geen entreekosten!


Kunstenaars per locatie:
The Grey Space in the Middle: groepsexpositie: Anna Nunes, Dünya Atay, Erwin Verkade,  Glitterstudio, Jawgem, Marieke Matthijs, Marina Heuvelman, Niels Weerheim, Studio Poca 
Paardcafé: solo expositie: Niels Weerheim 
Zèta: solo expositie: Mwahrk + onthulling muurschildering Erwin Verkade 
The Grey Space in the Middle is ook op zondag te bezoeken 12:00-17:00 waar ook 5 dj's komen draaien en vinyl en vintage te koop is.