Vanavond is er een brede selectie aan muzikanten om het Mondriaan Jazz festival in te kleuren. Waar vorig jaar de focus lag om samenwerking en unieke sessies is er dit jaar meer plek voor zowel vernieuwende muzikanten als oudgedienden. Als we naar de line-up kijken, is er voor iedere jazzliefhebber wat te beleven.

Is jazz nog innovatief?

Nog steeds spreekt men bij jazz over namen als Herbie Hancock, Miles Davis en John Coltrane. Is de echte innovatie binnen de jazz niet allang voorbij? Nou, als het aan het Mondriaan jazzfestival ligt niet. Er is vanavond veel nieuws te beleven op het gebied van jazz.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat jazzcriticus Nate Chinen dit jaar aanwezig is, die onlangs een boek schreef over het veranderende jazzlandschap (Playing Changes). Het festival wordt geopend in het Koorenhuis met een interactief optreden en interview tussen Tin Men And The Telephone en Nate Chinen. De act gebruikten suggesties vanuit het publiek, via een app, om zo de show vorm te geven. Via de app kan je stemmen op wereldleiders zodat de band daar later op in kan spelen. Het klinkt wat vreemd, maar een groot deel van het publiek staat toch met telefoon in de hand. Zelfs Nate Chinen moet eraan geloven. Een interessante start van het festival.

Later in de kleine zaal zien we Madison McFerrin, waar een publieke afgang bij een bijeenkomst van Hillary Clinton deel is geworden van de identiteit en songs. "Het was vreselijk, ik heb drie dagen gehuild zegt ze serieus." vertelt Madison met een serieuze toon. "Boehoe, arme ik" zegt Madison vervolgens spottend. Die combinatie van spot en serieuze uitspraken maakt Madison McFerrin charmant. Alles wat Madison zegt slikken we als zoete koek, en zo ook de muziek. Met een kop thee en slechts een enkele microfoon zit Madison er comfortabel bij. De songs worden a capella opgevoerd en bijgestaan door samples. Het draagt bij aan het huiselijke sfeertje en het is bewonderenswaardig om te zien, vooral als je beseft hoe Madisons carrière is gestart. Toch zijn we vooral geïnteresseerd in het volgende hoofdstuk, want Madison beweert: “ik doe dit a capella eigenlijk alleen maar omdat het zo goed viel”. Dan heeft Madison het waarschijnlijk over de song ‘Try’ dat inderdaad heel goed valt.

Echte technische innovatie zien we eigenlijk niet, maar het valt wel op dat bepaalde acts weldegelijk hulpmiddelen gebruiken. Zo gebruiken het Nederlands/Duitse Doppler Trio samples om de muziek een kosmische sfeer te geven. De heren zijn aan de ene kant vrij klassiek; contrabass, piano en drums. Maar gebruiken wel een onderwerp als ruimtevaart om het modern aspect te belichten. De jonge muzikanten leveren een fraai optreden af, dat alleen maar beter kan worden. Album nummer twee schijnt al op de plank te liggen. Knap voor een act die pas dit jaar de kop boven water stak met album ‘Nebula’.

Iets meer modernisering zien we bij Glass Museum in het Koorenhuis, de band rondom Antoine Flipo  en Martin Grégoire die naadloos prachtige melodieën verweven met elektronische genres. Denk Mammal Hands maar dan met stuwende electronica. Het valt ons op dat er dit jaar gekozen bij het Koorenhuis is gekozen voor de zaal. Er zijn de hele dag geen stoelen te vinden, behalve bij Glass Musuem, want twee voorbereide festivalgangers hebben de stoeltjes maar meegenomen. Slim. Want echt losgaan doen de twee Belgen niet. Mooi is het wel.

Glass Museum @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Glass Museum @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Naast innovatie is er ook plaats voor oudgedienden. Bij Art Ensemble of Chicago eerder op de avond bijvoorbeeld. Deze improvisatie-act viert hun 50 (!) jarige bestaan. Wanneer Roscoe Mitchell zijn fluit inzet, is het duidelijk dat dit niet voor iedereen is weggelegd, en dat is te merken aan het publiek. Er klinkt gelach. De minutenlange schelle fluit van Roscoe werk op de lachspieren van een aantal bezoekers. Een senior stormt boos de zaal uit en mompelt “dit is een belediging van muziek”. Echter, wie geduldig is krijgt een knotsgekke samensmelting van kunstzinnige jazz en Afrikaanse muziek. De muziek is doorgaans schel, excentriek en compleet ondoorgrondbaar. Wie later op de dag in het Paardcafé bij Nick Mazzarella Trio aansluit met het idee van jazztrio in het hoofd komt bedrogen uit. Wie maat probeert te houden is na drie minuten al de weg kwijt. Dit trio viert het avant-gardisme met drummer Frank Rosaly als schoolvoorbeeld. Die gebruikt werkelijk alles, waaronder een hark, om de drums finaal aan stukken te slaan. Juist. Wij zijn de weg kwijt.

Nick Mazzarella Trio @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Nick Mazzarella Trio @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Wat dit jaar opvalt is de programmering van hiphop. Vorig jaar stonden er enkele muzikanten die meegewerkt hadden aan How to Pimp A Butterfly van Kendrick Lamar. Dit jaar is het aan blackwave. om het status quo in jazz te doorbreken met een ode aan oldschool hiphop met liveband. Oftewel rappers die weten wat jazz is. Zo laat blackwave. zich klaarblijkelijk inspireren door acts als A Tribe Called Quest en De La Soul. De energie die de Belgen brengen is van zo’n hoog niveau dat het publiek wel mee moet doen. Vooral als de twee mc’s Jean en Willem meerdere malen het publiek induiken. De show is toch even wat anders dan het gemiddelde optreden van vandaag, maar het totaalplaatje klopt helemaal. De scheurende gitaar en funky baspartijen sluiten mooi op elkaar aan. En vooral die trompetpartijen van Luuk Hof zijn erg fraai. Toch is het niet alleen maar jazzy vibes en oldschool hiphop, zo is “Up There” meer in de lijn van nieuwere scholen van rap. Al is de live-uitvoering wel interessanter dan wat we tegenwoordig in de rapscene voorgeschoteld krijgen.

Als dat nog niet genoeg was, sluit er in de kleine zaal een groep af, waarvan de individuen vooral bekendheid hebben in de hiphop wereld: The Lesson GK. Bandleider Lenny ‘The Ox’ Reece is werkelijk waar een beest achter de drums. Lenny speelt ingewikkelde partijen met een ongekend gevoel voor timing. En dat terwijl de act alles improviseert. Maar goed, laten we de focus niet alleen op Lenny leggen, want zanger Jonathan Hoard slingert met gemak vette one-liners het publiek in, geheel met passende effecten. Zo blijft: “dare to be someone they have never seen before” goed hangen. Al is het jammer dat Phaseone vanavond vooral fungeert als hypeman, want tijdens medley ‘The Weekend’ ontpopt daar een vakkundige mc á la Black Thought. Kortom een zinderend hoogtepunt en tevens afsluiting van het Mondriaan festival. Dit jaar was vooral de combinatie van diversiteit bewonderenswaardig. Een festival waar oudgedienden, modernisering en een nieuwe school jazzmuzikanten hand in hand gaan.

The Lesson GK @ Mondriaan Jazz Festival 2019

The Lesson GK @ Mondriaan Jazz Festival 2019

blackwave. @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019

Seed Ensemble @ Mondriaan Jazz Festival 2019