CB2015 belicht: The Cinematic Orchestra

"Geen enkel verhaal wordt twee keer op dezelfde manier gedeeld"

Britte Doensen ,

Crossing Border 2015 kent wederom een indrukwekkende line-up, met bijvoorbeeld acts als The Cinematic Orchestra, Bianca Casady & The C.I.A en The Garden. In de aanloop naar Crossing Border 2015 interviewt 3voor12 Den Haag enkele artiesten die dit jaar op dat indrukwekkende affiche prijken. Wat inspireert ze, hoe benaderen ze hun eigen muziek en wat gaan ze op Crossing Border precies doen? Vandaag: The Cinematic Orchestra.

The Cinematic Orchestra is een van oorsprong zeskoppige formatie van Engelse muzikanten die ondertussen al acht(!) albums op haar naam heeft staan. Als 3voor12 contact opneemt met frontman Jason Swinscoe, vertoeven de muzikanten in een studio in Parijs om de vijf nieuwe nummers van het negende album nog even fijn te schuren en de nieuwe liveshow voor te bereiden. In november speelt het orkest maar liefst eenentwintig shows in Europa, waar het optreden op Crossing Border Festival ook deel van uitmaakt.

Het succesverhaal van The Cinematic Orchestra

© Carl Fox

The Cinematic Orchestra is een project dat op eigen houtje gestart is door Jason Swinscoe in 1997. "Toen was het alleen ik, met een sampler, een computer en een heleboel platen." In de volgende twee jaar heeft Swinscoe in het Londense underground netwerk vijf jazzmuzikanten weten te ronselen, en toen was een echt orkest geboren. Het debuutalbum van de muzikanten, Motion, uit 1999, bleek al meteen een succesverhaal. "We hebben onder andere de award voor ‘Best Album of the Year’ gewonnen, maar eigenlijk was het meer een underground succes’’, zegt Swinscoe daarover. "Als je het aan mij vraagt, gebeurde er op dat moment niet veel bijzonders in de jazzwereld. Jazz bestond uit softe herhalingen van alles wat geweest was. Miles Davis en John Coltrane waren in de jaren ’50 en ’60 experimenteel. In de 21e eeuw zijn wij dat." Met het veranderen van muzikale technieken en daarmee het ontstaan van nieuwe mogelijkheden, lijkt het Swinscoe zinloos om in oude sferen te blijven hangen: "Je kunt muziek vanuit verschillende benaderingen beleven." Aan de formatie is voor het nieuwe album een beetje gesleuteld. Het orkest neemt met de komende tour een nieuwe drummer, pianist en bassist mee op reis. 

The Cinematic Orchestra in 2007
© Steve Double

The Cinematic Orchestra in 2007

De muziek

The Cinematic Orchestra als ‘gewoon’ een jazzgroep bestempelen, doet het orkest eigenlijk een beetje tekort. "Het gaat niet alleen om traditionele jazz. Voor mij is jazz meer een vrijheid, niet iets specifieks. Het is alleen maar een woord dat de openheid van de muziek kan beschrijven. En daarom is het flexibel en experimenteel." Bovendien verandert muziek mee met de tijd. "Het is onvermijdelijk dat je muziek verandert. Alles om je heen is continu in beweging en aan het veranderen. Al die bewegende elementen beïnvloeden hoe je als artiest muziek benadert door de tijd heen." Volgens Swinscoe is ieder album dat wordt uitgebracht daarom: "Een vastlegging van een periode in de tijd."

© Steve Double

Die dynamiek waarmee gewerkt wordt, is in de muziek van The Cinematic Orchestra goed te horen, te voelen en – zoals de naam al doet vermoeden – te zien. De muziek hoort als een samenvloeisel van harmonieuze, emotioneel beladen tonen waarin instrumentale en elektronische invloeden worden verwerkt. "Het zijn allemaal samples van de beste ideeën die tot ons komen tijdens het jammen" vertelt de frontman, "we puzzelen een beetje. En al die stukjes vloeien vervolgens samen in iets magisch."

Cinematic nader bekeken

© Steve Double

Jason Swinscoe geeft toe van origine geen muzikant te zijn: "Ik heb beeldende kunsten gestudeerd, maar als ik muziek schrijf, voelt het alsof ik een schilderij aan het schilderen ben. Het is een andere vorm van taal, eigenlijk. En muziek is de krachtigste taal die er bestaat." Het hangt van de plaats en het publiek af of er en welke visuals er worden gebruikt tijdens het optreden. Volgens de frontmanis kleur een onmisbare factor tijdens een show. "Kleur is allesbepalend voor het verhaal dat we met ons optreden willen vertellen, en dat is precies waar het woord ‘cinematic’ in onze naam voor staat", legt Swinscoe uit. "Visueel inzicht is niet iets dat op een scherm wordt afgebeeld, het ligt juist in de luisteraar, het publiek zelf. Afbeeldingen zijn niet noodzakelijkerwijs een voordeel voor je show."

© Carl Fox

De muziek is daarmee niet bepaald trendvolgend, noch trendzettend: "Het is geen dubstep, het is geen jungle, het is geen hiphop. Dat zijn allemaal maar termen. Als ik muziek schrijf, denk ik aan verhalen en beelden." Maar hoe implementeer je die verhalen en beelden dan in één sound? Volgens Jason Swinscoe ligt de kracht om een beeldende show te geven in de setlist: "We spelen geen track voor track. Onze setlist is een georganiseerd, geconstrueerd geheel van verschillende hoofdstukken, als het ware. Het gaat dan niet om ieder nummer op zich, maar om het hele verhaal achter al die nummers samen. Het is een reis die je maakt als je naar onze muziek luistert. We gaan van mellow, naar rauw, naar snel. Het is heel filmisch."

Crossing Border

Het format van Crossing Border – het combineren van muziek met andere vormen van kunst, literatuur en beeld – lijkt een perfecte match voor de ideeën van The Cinematic Orchestra.  "We gaan een geweldige show neerzetten", zegt Swinscoe overtuigend. "Iedere show is op zichzelf een andere ervaring. Er is een andere samenstelling, er is een ander publiek. Geen enkel verhaal wordt twee keer op dezelfde manier gedeeld. Sterker nog, je kunt een verhaal pas delen in het moment van de show. Dus waarom wordt het optreden op Crossing Border speciaal? Het is uniek."

The Cinematic Orchestra speelt zaterdag 14 november 2015 op Crossing Border.