De avond valt bij het Zuiderstrandtheater en het belooft weer een goede te worden: heerlijk zacht nazomerweer en Nils Frahm in het vooruitzicht. Gecombineerd met de spanning van het onbekende - want de ware TodaysArt bezoeker komt uiteraard om zich door het nieuwste van het nieuwste te laten verbazen. Welke TodaysArt avonturen wachten ons vanavond?
TodaysArt 2014: de zaterdag - Sublieme schoonheid en Japanse schoolfeestjes
Intense show van publiekslieveling Nils Frahm
Nu iedereen de weg weet op het Norfolkterrein en er twee geslaagde avonden op zitten van de tiende editie, is de zaterdag een relaxte en drukke avond. De programmering van de vrijdag bood meer vondsten en variatie, maar ook zaterdag 27 september werd er verwonderd en genoten, vooral door wie zijn dansschoenen aangetrokken had: na de overdonderende pianopracht van Nils Frahm gaf TodaysArt een onvervalst schoolfeest met linoleum vloeren, keytars en muzikale eightiesvibes. Onvoorspelbaar als altijd, maar toegankelijker dan ooit.
Als eerste in de Main Hall staat drone- en ambientkunstenaar Rafael Anton Irisarri uit Seattle geprogrammeerd. In 2012 stond hij op TodaysArt onder de noemer The Sight Below, vandaag is hij terug voor wat aangekondigd wordt als een intense en intieme show. Ondanks het vroege uur is het al druk in het theater. Wie na aanvang verschijnt, wordt verzocht even op de trap te wachten; om zijn concentratie niet te verstoren heeft Irisarri verzocht de deuren tijdens de eerste tien minuten van zijn show gesloten te houden. Daarna zoeken de laatkomers voetje voor voetje een zitplaats, want het is aardedonker in de zaal. En dit blijft zo gedurende de volle set. Hiermee stuurt de onzichtbare man met toetsen, gitaar en zijn laptop de zintuigen van de luisteraar: de volle concentratie gaat naar horen en voelen. En vooral dat laatste speelt een grote rol.
De opbouw is in het begin nog redelijk subtiel: een soundscape waarin natuurgeluiden te horen zijn, galmende zang en diepe dreunen. Gaandeweg worden de trillingen heviger en meermalen wordt de zaal in de stoelen gedrukt, zij het niet zo heftig als bij Ben Frost op de donderdag. Rafael bouwt zorgvuldig zijn eigen apocalyptische ervaring op, hij neemt je mee op een onbekende reis. Hij zit aan het stuur en laat dit aan het einde van de set duidelijk voelen: heviger en heviger wordt het, tot in de laatste minuten de zaal geteisterd wordt door harde, ontregelende noise. Angstige blikken (zichtbaar in het licht van de nooduitgangbordjes), handen bedekken de oren, mensen vluchten de zaal uit. Het geeft een idee van de hulpeloosheid als je in een neerstortend vliegtuig zit. Alles trilt mee, niet alleen broekspijpen maar ook je benen zelf en het meubilair. Hiermee eindigt de set, de lichten gaan aan. We leven nog. Muzikaal trauma of briljant menselijk experiment? In de zaal vechten opluchting, vervreemding en bewondering om de overhand. (LL)
Waar de stoelen gisteren nog overbodig waren bij SOHN, komen ze vanavond tijdens Nils Frahm goed van pas. Zijn klassieke pianostukken gecombineerd met elektronische muziek zijn perfect om zittend bij weg te dromen. De toeloop laat zien hoe gewild Frahm is bij het Nederlandse publiek, want binnen no time zit de hele Main Hall volledig vol. Met opgerolde broekspijpen en rode sokken schuifelt hij het podium op om een kleine toespraak te geven voordat hij achter zijn piano kruipt. Midden in zijn betoog wordt hij echter onderbroken door een omroepbericht van het theater. Een perfect moment voor Frahm om zijn humoristische kant te laten zien en de sfeer te zetten. Na het publiek te laten schuddebuiken van het lachen, zet Frahm dan toch zijn muziek in. Meteen dendert er een muur van geluid over de toeschouwers heen. De bas is zo hard door je lichaam dat het vet uit je aderen wordt getrild. Het - naar Frahms eigen zeggen - “well-raised audience” zakt onderuit in de stoelen om ruim een uur te kunnen genieten.
Na een paar nummers introduceert Frahm zijn nieuwe aanwinst: een piano die hij samen met een vriend van hem heeft gemaakt. Het ding heeft een kleinere range met 64 noten met aan iedere noot slechts één snaar. Het is anders dan normale piano’s en laat je meteen verliefd worden op het onwijs warme geluid. Frahm zit dan ook te popelen om erop te spelen. De lichten dempen, de spot gaat aan en we mogen meer dan vijf minuten genieten van Nils met zijn hart in zijn vingers. De spectaculaire lichtshow maakt alles nog intenser. Een minpunt daarvan is wel dat er halverwege de set zes schijnwerpers het publiek in worden geschenen die iedereen de ogen doet samenknijpen. Als we nog niet doof waren dan zijn we nu wel blind. Maar ach, dat hebben we er allemaal voor over. (TB)
Eén van de verrassingen van de zaterdag is Publicist, waar de van oorsprong Argentijnse producer/drummer Sebastian Thomson achter schuilgaat. Thomson drumt live mee met zijn zelf geproduceerde tracks en doet dat met veel energie. Een energie die al snel overslaat op het in flinke getalen aanwezige publiek.
De overgang van voorganger Moon Wheel naar Kiasmos in Club 2 is niet klein te noemen. Waar Moon Wheel houdt van eentonige nummers met een anticlimax, weet Kiasmos het veel beter aan te pakken. Om 1.00 uur snellen mensen dan ook naar Club 2 als de eerste deuntjes te horen zijn van het nieuwe project van Janus Rasmussen, uit de electropop groep Bloodgroup, en de geniale componist Ólafur Arnalds. De minimalistische electro wordt langzaam uitgebouwd tot een hoogtepunt van drie kwartier waarbij niemand stil kan staan. Verhitte persoonlijkheden in het publiek veroorzaken een klein opstootje maar de bewakers zijn er al snel bij om ze bij elkaar uit de buurt te halen. Alsof er niets is gebeurd, gaat het publiek verder, dansend en springend. De twee heren achter de knoppen genieten zo van deze tweede show die zij als Kiasmos geven, dat ook zij niet stil kunnen staan. Het is tweerichtingsverkeer, het publiek steekt hen aan en vice versa. Zo erg zelfs dat er een “we want more” te horen is als de twee na een uur moeten stoppen. (TB)
DJ’s Wajeed, OAKE, Mark Flash en Moon Wheel nemen de verdere nacht de honneurs waar. Morgen staan de technogodfathers van Underground Resistance nog op een jamsessie met Haagse drummer Guy Tavares in het containerdorp en is de lichtkunstpionier Robert Henke aan zet voor de finale in de Main Hall, maar daar denken de bezoekers van de zaterdagnacht nog niet aan. Die verliezen zich nog tot het ochtendgloren in dit spontane schoolfeestje voor volwassenen, waar de cola vervangen is door volwassener substanties, de dj’s stukken beter zijn dan vroeger in VWO-5 en het licht pas weer aan hoeft met zonsopgang.