De elektriciteitsfabriek wordt slechts een paar keer per jaar opengesteld. In de hoeken en boven in de rondgang van het gebouw staan percussionisten in de schijnwerpers te hameren en te slepen met metalen platen. Door de hoge ruimte echoën de industriële geluiden, wat zorgt voor een spanningsveld. De bezoekers, op stoelen, wachten nieuwsgierig af. In de indrukwekkende doch wat koude hal wordt Train Fragments vertoond. Deze beelden van de Canadese Herman Kolgen in samenwerking met de Belgische percussiegroep BL!NDMAN zijn een ode aan de Amerikaanse componist Steve Reich. De onheilspellende fragmenten van dwarrelende asvlokken en ontwrichte treinstellen in een verder getraumatiseerde stad en het gehele arsenaal aan versterkte akoestische instrumenten fortificeren elkaar. Tijd en beweging, een veel beproefd onderwerp in de kinetische stroming, staan ook hier centraal.
Rewire 2014; de vrijdag - Mens-machine krachtmeting en onverwachte climaxen
Vierde editie afgetrapt in E.ON Elektriciteitsfabriek
Rewire wordt dit jaar voor de vierde keer gehouden; op diverse locaties in de stad staat er een nieuw avontuur te wachten op het gebied van hedendaagse elektronische muziek, new jazz, neo-klassiek, experimentele pop, soundscapes en dance, voor elk wat wils. Aan Herman Kolgen & BL!NDMAN de taak om Rewire Festival 2014 te openen, en wel op een hele bijzondere locatie: de E.ON Elektriciteitsfabriek, net iets buiten het centrum van Den Haag.
Twee klassiek geschoolden, de één in cello en de ander in piano, Maarten Vos & Greg Haines. Beiden hebben meerdere projecten en samenwerkingen op hun conto en hebben een grote voorliefde om traditionele en akoestische instrumenten te combineren met live elektronica. Eerder dit jaar in Berlijn is de collaboratie tussen de twee ontstaan. Vanavond ontaardt dit in klassieke stukken doorspekt met minimalistische melodieën, ambient tot ambient-house en weer terug naar klassiek. Repetitief, breekbaar en klein en dan weer opzwepend. Vooral de stukken waarop de cello en de vleugel in zijn puurste vorm weerklinken voeren de boventoon. Vos en Haines compleet omringd door een vleugel, (analoge) synths, loopstations en pedalen hebben regelmatig onderlinge interactie en zetten een gedegen compositie neer. Later op de avond mag Haines het nog eens dunnetjes overdoen, ditmaal in zijn eentje. De stoelen zijn aan de kant geschoven en Haines heeft zichzelf omringd met zijn instrumenten. Deze set klinkt in tegenstelling tot de set die hij samen met Maarten Vos eerder deed, plat en chaotisch. Jammer, dit zijn we niet van de beste man met vele gezichten en samenwerkingen gewend. (PT)
Zodra je de Grote Kerk binnenloopt weerspiegelt het Huis van God precies wat we over een paar minuten gaan horen: mystiek en duisternis. Het licht gaat uit en vijf hangende, van kleur veranderende spots gaan aan. De vier oudere mannen van Bohren & Der Club of Gore komen het podium op. De heren hebben een gemeenschappelijke liefde voor hardcore en de bandnaam klinkt als een slechte Duitse seksfilm, maar in werkelijkheid is de muziek die ze maken het tegenovergestelde. De Duitse slow jazz die de heren produceren is namelijk een moment van rust in je leven, iets waar je je in kunt verliezen. Het is dan ook bijna vervelend te noemen als een nummer is afgelopen en er geklapt moet worden. Het schudt je wakker uit je trance. Tegelijkertijd is Bohren & der Club of Gore ook iets waarvan je moet houden en waarvoor je het geduld moet hebben om eraan te wennen, want het kan ook snel gaan vervelen. Zo is het eerste kwartier mooi tot je erachter komt dat ieder nummer dezelfde opbouw heeft: het begint zonder saxofoon, die komt er halverwege in - ondersteund door tot acht seconden durende noten van de drie andere heren - en het eindigt zonder saxofoon. Een opluchting is het dan ook als de pianist halverwege het optreden een gitaar in zijn handen neemt waardoor het laatste deel toch nog verfrissend klinkt. (TB)
Wat rustiger is het bij de eenmansact van Sigurd Borge Kristoffersen ofwel Void of Sound in de Barth Kapel. Op de achtergrond draait een film mee van een jonge vrouw met koptelefoon op en met een grote microfoon in haar handen op zoek naar geluid. Sound of Void zit ook in zijn eigen wereld. Onverstoorbaar maakt hij loops op zijn gitaar, die hij zo nu en dan bewerkt met een strijkstok. Op een glas heeft hij een microfoon geplakt om diens resonantie te verhogen naar een hogere frequentie. Een overvloed van laag over laag is het gevolg. Zijn zang fluctueert van wilde oerkreten tot zang van chantende monniken. Het hoge plafond van de kapel vervult daarin zijn akoestieke rol en verandert de duistere klanken in een haast hemelse sound. Na afloop van zijn set bedankt hij iedereen voor de aanwezigheid; hij is trots op zijn eerste grote festivaloptreden. (PT)
In de kleine kapel op de eerste verdieping van Brouwersgracht 2K staat een scherm opgetrokken tegen een muur aan. In een kwartgevulde zaal maken we na Void of Sound kennis met Noveller - Sarah Lipstate - terwijl achter haar rustgevende kleuren in elkaar overvloeien op het geluid van haar gitaar die bij lange na niet als een gitaar klinkt. Hemelse geluiden komen uit de boxen als een ambient engelengezang. Zelfs het applaus van het publiek klinkt deinzend. Geen aritmisch door elkaar geklap maar een golf van in elkaar overvloeiend geluid. De kleine Amerikaanse is bijna niet te zien over de koppen van het Nederlandse publiek. Mensen staan op hun tenen om maar een glimp op te vangen van de brunette en dringen zich langzaam naar voren. En als je licht genoeg bent kun je ook altijd rekenen op de schouders van je vriendje. Dan is er ineens een rare trilling te horen in het net gestarte nummer. “That doesn’t suppose to sound like that…” Als het vreemde geluid niet op te lossen valt, kiest Lipstate ervoor om het nummer volledig over te slaan en een ander nummer in te zetten. Met officieel nog acht minuten te gaan vindt Noveller het toch al genoeg voor vandaag. (TB)
Een uur lang worden in de Grote Kerk de piano’s tot in de fijnste puntjes gestemd voor de wereldpremière van Duitse house producer Henrik Schwarz en de Zwiterse pianist/componist/producer Nik Bärtsch die samen het stuk Scripted & Prepared hebben geschreven. Een veelbelovend, zichzelf overstijgende akoestische compositie, waarbij zelfgeschreven veranderende algoritmen de basis zijn van elk nummer. Met twee grand piano’s wordt een confrontatie aangegaan tussen klassieke en elektronische muziek. Er is veel animo voor dit unieke optreden, de Grote Kerk is afgeladen en mensen verdringen zich om foto’s te schieten of om een filmpje te kunnen maken. Ter hoogte van de doksaal zijn de twee vooruitstrevende mannen aan het werk, met de opengewerkte piano’s tegenover elkaar. De speeltuigen hebben aanpassingen en ingebouwde technische snufjes, waardoor elke aanslag van de toetsen systematisch klinkt. Handmatig kan er worden gemanipuleerd, waardoor er als het ware tweeledig gespeeld kan worden.
Bärtsch zit met gerechte rug geconcentreerd als een stenograaf die geen tijd te verliezen heeft, haast robotachtig zijn toetsen te beroeren. Handmatig bewerkt hij de pianosnaren door te plukken of met zijn vlakke hand erop te slaan. Het is een compositorisch actie-reactie stuk, waarbij de piano als instrument misschien wel is verworden tot een machine. Overduidelijk genietend van deze mens-machine krachtmeting zoeken zijn ogen die van Schwarz op, die op zijn beurt lustig erop los programmeert. Beide mannen en geprogrammeerde piano’s zorgen voor een intens en indrukwekkend optreden, dat zeker tot één van de hoogtepunten van deze avond gerekend mag worden. (PT)
Het licht dooft in het theater van Prins27 en een langharige man loopt rustig het podium op. Een merkwaardig type met sluik haar, volledig gekleed in het zwart en met kaplaarzen tot aan de knieën. (Later zegt iemand uit het publiek: “Ik kende zijn muziek wel maar had hem nog nooit gezien… aparte verschijning.”) Het is de Nederlander Jozef van Wissem die misschien nog wel bekender is in Amerika, het land waar hij nu woont. Hij won vorig jaar de Cannes Soundtrack Award, heeft muziek gemaakt voor het spel The Sims Medieval en studeerde luit in New York. De luit is dan ook het instrument van zijn voorkeur en hetgeen waar we vanavond van mogen genieten. Terwijl er drie kwartier staat aangegeven speelt Van Wissem maar een half uur wat te kort is voor deze mooie en toegankelijke barokmuziek. Een harde knal klinkt uit de boksen als Van Wissem zijn luit te veel beweegt maar hij gaat onverstoord door. Het geluid van de luit klinkt soms bijna als het geluid van een piano. Als een aantal mensen de zaal verlaat is het muizige gepiep van de trappen bijna een toevoeging te noemen aan hetgeen Van Wissem produceert op het podium. Als hij opstaat begeeft het dunne snoertje van zijn luit het toch maar na een quick fix kan hij weer verder. Hij kruipt achter de microfoon en herhaalt met zijn donkere stem “Love destroys all evil and frees us” terwijl hij verder blijft pingelen op zijn luit. Een nogal macaber en raar einde van een prachtig optreden. (TB)
Bij het nachtprogramma kan men de oren aan gruzelementen dansen bij onder meer Koreless, Drvg Cvltvre, Lee Gamble, Simian Mobile Disco en Gardland. Dag één van Rewire 2014, met nu al vele hoogtepunten, zit er weer op.