Een bezoek aan een cultureel festival bestaat meestal uit luisteren, kijken, praten en drinken, niet per se in die volgorde van prioriteit. 3VOOR12 Den Haag koos zaterdagavond voor het eerste werkwoord en zocht de stille plekjes van Crossing Border op. We hielden een avond keurig de kaken op elkaar en kozen de luisterroute.

Getuigende onberispelijk gedrag begint de festivalavond voor 3VOOR12 Den Haag in de kerk. De priester heet Marcus Foster, de religie is het singer-songwritergenre  en de preek is meeslepend en warm zonder zoete nasmaak.  Het huwelijk tussen een talentvolle zanger en de Duitse Kerk is niet te overtreffen. De prachtige oude ruimte, de sfeervolle podiumbelichting en de treffende akoestiek maken de muzikale ervaring overdonderend intens. Het publiek is tijdens ieder nummer van begin tot eind geruisloos, het is alsof het kippenvel op de armen de tong heeft aangetast. De grootste magie is voelbaar tijdens de stiltes, waarvan het contrast de kracht van Fosters stem pas echt bewijst. Wie zaterdagavond naar Marcus Foster luistert, is naar de kerk geweest.

Na een ontnuchtering die twee graden Celsius heet, is het volgende luistermoment in de Oval, waar de Chronicles ons een literaire visie op het festival moeten geven. Tijdens Crossing Border schrijven vier jonge auteurs uit verschillende landen columns over hun ervaringen rondom het evenement, die ze voordragen tijdens het avondprogramma. Wanneer 3VOOR12 Den Haag de kleine, volle ruimte insluipt, mompelt een Britse 19-jarige met opgerolde broekspijpen iets tegen zijn interviewer over hoofdpijn en het uitgaansleven. We willen al bijna afhaken wanneer Ben Brooks een ronduit briljante column inzet over zijn gedachtestromen van de laatste vierentwintig uur. Met een sterk staaltje droge Britse humor en ontwapenende kwetsbaarheid verklaart de jonge schrijver binnen drie minuten wat hij met literatuur te maken heeft.

Een iets minder verfijnde, maar daarmee niet minder amusante benadering van literatuur vinden we vlak daarna in de Union. Topkok Pierre Wind en programmamaker Frank Evenblij ‘gaan iets doen met boeken’, maar wat dat inhoudt heeft de vrolijke chef een half uur voor aanvang nog niet precies bedacht. Wind is al jaren in allerlei vormen actief op Crossing Border (‘ook toen ik nog dacht dat ik een dichter was’, grijnst hij), en in de Union ondervraagt hij de ex-Jakhals over zijn favoriete auteurs. Het resulteert in een literair getint ‘ouwejongens krentenbrood’ waarin veel boeken als ‘echt kikkuh’ worden bekroond. Brusselmans, Dahl en Mulisch passeren, maar ook overzichtswerken over titels als ‘Gisteren droomde ik dat ik een worteltje was’. De chemie tussen de interviewer en Evenblij is positief (‘Ik kijk al je programma’s.’, ‘Ik vind jouw broccoli ook niet te versmaden.’), en het publiek is duidelijk geamuseerd. Tijdens welk ander literair evenement hoor je de interviewer immers fijntjes opmerken: ‘Iedere bladzijde van Mulisch is er een te veel’?

Terwijl de Koninklijke Schouwburg en het Nationaal Toneel na afloop van de programmering langzaam leegstromen, begeeft 3VOOR12 Den Haag zich naar het Theater aan het Spui om nog eenmaal te luisteren en daarna weer drie werkwoorden te mogen toevoegen op de afterparty. In de foyer vindt ‘Achievers’ plaats, een kruisbestuiving tussen literatuur en muziek waarbij hiphoppers auteurs afwisselen die passages uit hun werk voorlezen. Om het podium zijn zware leren banken geplaatst en met een kring van zo’n honderd geïnteresseerde toeschouwers krijgt het evenement, ondanks de grote ruimte, de sfeer van een literair café. Maar terwijl schrijvers als Henk van Straten en Ome Omar Dahmani passievol hun werk voorlezen, gebeurt er iets vreemds in onze luisterprogrammering. Omdat Achievers bij de entree van het theater plaatsvindt, stromen er steeds meer bezoekers van de afterparty binnen. Terwijl de minuten wegtikken nemen de promillages die de glazen deur passeren zienderogen toe, en het literaire evenement raakt langzaam overstemd door vrolijk rumoer. Een eerder tijdstip en een besloten zaal hadden de sprekers van Achievers meer eer toegewezen dan die hen nu door de afterpartybezoekers werd gegund. Het festival werd ingehaald door zijn eigen bezoekers. Luisteren, er komt een einde aan.