Vanavond, op 9 december, is het startschot van State-X New Forms. Het festival, dat traditioneel alleen op vrijdag- en zaterdagavond plaatsvond, zal dit jaar maar liefst tien dagen duren. State-X wordt bestierd door een 'gouden driehoek' van programmeurs. Twee van hen, Jan Borchers (Tegel Records) en Henk Koolen (Paard van Troje) lichten deze uitbreiding toe, bieden een inkijkje in het selectieproces van het festival en geven hun voorkeuren en tips.
Terwijl cultuur het overal moeilijk heeft, besluiten het programmeursteam, naast Borchers en Koolen bestaande uit Martijn Verlinden (HPC), om State-X New Forms vijf keer zo lang te maken - van twee naar tien dagen. Henk Koolen legt uit: “Ten eerste: als experimenteel festival moet je nou eenmaal onverwachte dingen doen! Maar het heeft een aantal grote voordelen. Zo zijn we dit jaar veel flexibeler naar artiesten toe, die steeds vollere tourschema's hebben en in het weekend moeilijk te boeken zijn. Acts als Black Lips en Omar Souleyman hadden we nooit binnengehaald als we weer aan twee dagen gebonden waren.”
Volgens Jan Borchers zit er tevens een financiële kant aan. “Ook voor ons lopen de subsidies terug, dus door het festival op te delen in meerdere avonden hebben we wat meer lucht. Daarbij komt er wat meer ruimte in het programma en hoeven mensen niet van het ene naar het andere optreden te hollen.” Koolen: “Vorig jaar hoorden we geluiden van bezoekers dat zoveel experimentele muziek in twee avonden een beetje too much is. Door het festival uit te smeren over tien dagen is het voor het publiek wat beter te behappen. Verder komen bands die ingetogenere muziek maken op deze manier beter tot hun recht. Doordat het festival langer duurt kunnen we dit jaar zorgen dat soortgelijke acts bij elkaar komen te staan. Zo kun je je meer op specifieke doelgroepen richten. Hiphopliefhebbers komen bijvoorbeeld vanavond aan hun trekken bij DB-Eat en Flying Lotus, wie van dubstep houdt moet volgende week vrijdag naar Leisure System in het Paard.”
De line-up is extreem gevarieerd: van blije garagepunk via diverse electronische genres tot hele harde metalvarianten. Hoe ging de selectie in zijn werk? Borchers: “We vertrouwen daarbij al sinds jaar en dag op onze persoonlijke smaak - die is heel specifiek, maar ook heel breed. Met Martijn vormen we een soort 'gouden driehoek' van programmeurs. Ik ben erg van de experimentele dingen, veel noise, terwijl Martijn meer in de elektronische hoek zit. Henk zweeft daar ergens tussenin. We merken wel dat er steeds meer muzikaal geëxperimenteerd wordt en dat ook andere festivals alternatiever programmeren. Er is voor ons in jaren niet zoveel te kiezen geweest als nu.” Koolen: “We hebben inderdaad meer acts moeten laten schieten dan dat we konden boeken: het aanbod is enorm. Criterium voor ons is wel dat er minimaal een rafelrandje aan zit; we programmeren geen pop.”
Vorig jaar werden de dubartiesten als “het ding” van de electronische muziek getipt. Hoe zit dat dit jaar? Koolen: “Dubstep gaat gewoon door: er blijven interessante dingen gebeuren. Veel artiesten die we dit jaar hebben gebruiken dubstep, maar geven het een volledig nieuwe twist. Een geheel nieuwe stroming van die grootte hebben we echter nog niet kunnen ontdekken.” Borchers: “Een nieuw fenomeen is witchhouse, een donkere, kale variant van house waar veel interesse voor is. Op woensdag is er in de Adventistenkerk een hele avond rond dit genre gepland. Maar 'de nieuwe dubstep' zie ik ook nog niet.” Koolen: “Ik merk dat er steeds meer belangstelling is voor neoklassieke muziek. Dustin O'Halloran, een pianist met strijkkwartet die op zaterdagmiddag speelt, is al wekenlang uitverkocht. Onvoorstelbaar eigenlijk: het is hele verstilde muziek, maar je ziet dat hij echt aan het doorbreken is.”
Welke artiest zien jullie zelf het liefst uitverkopen? Borchers: “Ik ben er erg trots op dat we Jad Fair, van de band Half Japanese, hebben binnengehaald. Naast dat hij een heel bijzondere muzikant is én een Amerikaanse cultheld, tekent hij ook nog: hij exposeert in [Haagse tentoonstellingsruimte] NEST, waarmee we een samenwerking hebben.” Koolen “Ik kijk vooral uit naar de zondagmiddag met Buke & Gass, rare indie-folk met een hoofdrol voor bijzondere ritmes en zelfgemaakte instrumenten, en Tyondai Braxton, die een speciaal rond podium heeft laten maken dat in het midden van de grote zaal van het Paard komt te staan. Dat wil ik zelf in ieder geval niet missen.” Borchers: “Een ander pareltje is Jack Allott volgende week zaterdag, die in onze traditie van geweldige, akoestische gitaristen valt. Op zijn laatste plaat maakt hij op een heel bijzondere manier gebruik van electronica.”
Tot slot hebben Koolen en Borchers nog wat tips voor de festivalgangers. Koolen: “Voor wie de toegangsprijzen te hoog vindt: zorg dat je een X-Pass hebt. Daarmee zijn de concerten goedkoper of zelfs gratis. En hij is geldig tot aan State-X New Forms 2012 - in de tussentijd zullen we zorgen dat je nog een hoop uit die kaart kunt halen!” Borchers: “En het Prakpodium, tussen de kleine en de grote zaal van het Paard. Het is waarschijnlijk het kleinste podium van Nederland, maar er zijn altijd fantastische dingen te zien. En zorg dat je hoe dan ook de afsluitende zaterdag niet mist.”