Na een aanloop van twee avonden waarop de Haagse SXSW delegatie mocht spelen en een avondje Rufus Wainwright ging vrijdag 19 november het jaarlijkse Crossing Border festival echt van start. De achttiende editie van het festival waar muziek, literatuur, film en poëzie samenkomen speelde zich af op vier locaties in het centrum van Den Haag. Verdeeld over elf podia schuifelden bezoekers van het uitverkochte festival van act naar act en was de afweging vooral welke optredens noodgedwongen overgeslagen moesten worden.
Het startsein voor Crossing Border 2010 wordt om 19.00 uur gegeven door Wim de Bie in een van de zalen van de Koninklijke Schouwburg. Bij de kassa tent buiten staat nog een lange rij mensen om printjes in te wisselen voor polsbandjes. Tegelijkertijd trapt de uit Groenland afkomstige Nive Nielsen in het Nationaal Toneel Gebouw (NTG) af met haar folky roadmovie liedjes. Begeleid door een grote band die haar regelmatig overstemt, speelt ze voor een matig gevulde zaal die een uur lang Nive wat teveel van het goede vindt. De ambiance van de festival locaties ademt een sfeer uit die anders is dan bij andere festivals. Geen lauwe kroketten op Crossing Border, maar biologisch verantwoorde chocoladetaart en pesto pasta met rucola. Wie even sociaal wil bijkletsen of netwerken kan onder het genot van een glaasje wijn terecht op de fleurige kussentjes op de trap. Boekenmeisjes met literaire hoogstandjes in de aanbieding wandelen glimlachend rond.
In de Buchanan zaal is om half acht al gelijk een van de hoogtepunten van het festival te zien. Edwyn Collins, in 2005 geveld door twee hersenbloedingen en sindsdien deels verlamd, zingt zittend op een versterker liedjes van zijn nieuwe album en een selectie uit zijn oude werk met Orange Juice en eerdere solo platen. Collins, zichtbaar gelukkig met het feit dat hij nog in staat is op te treden, geniet intens van zijn band, het publiek en tijdens ‘In your eyes’ van zijn uitbundig dansende zoon William die hem vocaal bijstaat. John Cooper Clark kijkt vanaf de zijkant van het podium instemmend toe. Op de 3VOOR12 stage in de foyer van het NTG speelt John Grant een zouteloze akoestische sessie als opwarmertje voor zijn optreden later op de avond in de grote zaal in de schouwburg, waar nu nog Mercury Rev live nieuwe soundtracks voor twee oude films staat te spelen.
Met de ritmesectie van Blondie, de gitarist van de New York Dolls en zijn karakteristieke bolhoed maakt de Ier BP Fallon een verpletterende indruk. De 60-plusser is sinds afgelopen jaar protegé van Jack White en dat is muzikaal goed te horen. Instant cult klassieker ‘I believe in Elvis Presley’ komt al vroeg in de set voorbij en het is eigenlijk onbegrijpelijk dat hij nu pas op deze manier met een band op pad is. Op de tweede dag zal hij nog een gesproken woord optreden doen. Terug naar de Buchanan zaal voor tien minuten Nico Dijkshoorn die in een serie one-liners de muzikale helden van het Crossing Border publiek afzeikt en afsluit met een gedicht over ouwehoeren tijdens concerten, een fenomeen wat op Crossing Border gelukkig weinig voorkomt. Na een korte ombouw waarin niets om te bouwen valt betreedt Jamie Lidell het podium voor het afsluitende optreden van zijn Europese tournee. Alles aan Lidell is hip, van zijn schoenen tot zijn baardje, bril en kapsel en van de mega koebel tot de stickers op de deksel van zijn laptop. Lidell kan geen kwaad doen en de afgeladen zaal gaat enthousiast mee in zijn optreden.
De locaties zijn niet allemaal bedoeld voor de grote schare bezoekers die op het festival afkomen. Het is vaak schuifelen en wachten bij deuren, hoeken, smalle gangetjes en volle zalen. Een goede voorbereiding is vereist om in het korte tijdsbestek dat een avondje Crossing Border duurt meer dat drie acts volledig te kunnen zien. In de Cuatro tent is Jesse Malin ondertussen begonnen aan een optreden wat maar niet wil boeien. Ondertussen zingt de Nederlandse Lotte van Dijck haar kleine en intieme Nederlandstalige liedjes in de sfeervolle Victoria zaal helemaal bovenin de Schouwburg. Ze begeleidt zichzelf op gitaar en heeft daarnaast een bassist meegebracht. Tijdens het slotliedje van haar korte optreden wordt ze muzikaal ondersteunt door een mechanisch opwindgitaartje. Het liedje duurt zolang als de opwindveer in het stukje speelgoed nodig heeft om weer te ontspannen. Een mooi rustpunt, al is het jammer dat het gedreun uit onder- en naastgelegen zalen doorklinkt.
Even later is het de beurt aan actrice Anna Drijver om passages uit haar onlangs verschenen roman ‘Je Blijft’ voor te dragen. Zichtbaar zenuwachtig struikelt ze regelmatig over haar woorden, maar ze laat een erg sympathieke indruk achter. Ed Harcourt, die eerder op de 3VOOR12 stage een akoestische sessie deed, heeft inmiddels in de Duitse kerk het podium betreden. Op het zelfde moment spelen ook Low, Midlake en Blitzen Trapper die, als we de berichten op Twitter (#cb10) mogen geloven, allemaal de moeite waard zijn. Na vijf uur rondlopen zit om middernacht de eerste dag er op. Crossing border heeft voor de liefhebber veel hoogtepunten te bieden, maar het is moeilijk kiezen.