Anderhalf jaar geleden deed het Amerikaanse avant garde collectief The Residents het Paard van Troje aan met de theater show 'The Bunny Boy'. Op 9 mei waren ze in afgeslankte vorm terug met de nieuwe productie 'Talking Light'. Wederom een audiovisuele theatershow met experimentele muziek, projecties, flarden rode draad en de nog immer in anonimiteit gehulde bandleden.
The Residents heeft in de ruim veertig jaar dat de band bestaat een hele reeks projecten gedaan en een stapel platen uitgebracht zonder daar ooit een mainstream publiek mee bediend te hebben. De projecten van het collectief lopen uiteen van een album vol bizarre Elvis covers ('The King And Eye'), een Hank Williams/Michael Jackson mash-up ('Kaw-liga') in een tijd waarin de mash-up nog uitgevonden moet worden tot interactieve cd-roms als 'The Gingerbreadman'. De leden van The Residents gaan er prat op anoniem te zijn en hullen zich in bizarre creaties om die mythe in stand te houden. Een outfit bestaande uit een tuxedo en een grote oogbol en hoge hoed over het hoofd is de meest bekende vermomming van het gezelschap.
Een show van The Residents houd het midden tussen musical, multimedia performance en popconcert, alhoewel dat laatste een ondergeschikte rol speelt. In ‘Talking Light’ draait het om een aantal spookverhalen. Het podium is ingericht als huiskamer en het publiek wordt welkom geheten door Randy, een oude man met een haakneus in een clowneske badjas. Hij stelt ons voor aan Chuck op laptop en Bob de gitarist. Carlos, het vierde bandlid, is met pensioen gegaan. De spookverhalen die volgen gaan over bizarre karakters met morbide obsessies en vage verledens.
Randy zingt en vertelt de verhalen en toont door middel van een projector in een afstandsbediening video's van interviews die delen van het verhaal toelichten. Om de zware kost wat dragelijker te maken voorziet hij het hele gebeuren op gezette momenten van een vleugje zwarte humor. Uiteindelijk blijft de vraag open staan of de verhalen herinneringen, fantasieën of hallucinaties zijn. Het omschrijven van de muziek van ‘Talking Light’ valt niet mee. Zoals gebruikelijk bij The Residents spelen ritme en melodie in de gangbare zin van het woord een beperkte rol en ook deze keer is de soundtrack van de avond een mix van gesproken woord, sinistere slaapliedjes, soundscapes, industriële ritmes en herrie. De schorre, bij vlagen hysterische stem van Randy (in de vorige show nog Harvey-in-het-konijnenpak), werkt al vlug op de zenuwen en is lang niet altijd te verstaan.
Na bijna twee uur is het genoeg geweest. Zowel voor Randy en zijn rariteitenkabinet als voor de bezoeker. Het publiek heeft kennisgemaakt met The Mirrorpeople en er zijn verhalen verteld door geprojecteerde vrouwen met vervormde gezichten. De bij vlagen onnavolgbare kakofonie op het podium zet zich in het hoofd van de bezoeker voort: Wat bedoelen ze nou precies en wat moet ik hier als toeschouwer mee? Zit ik het uit omdat ik wil weten hoe de volgende acte zich ontspint of omdat ik een kaartje heb gekocht en daar tot het einde toe gebruik van zal maken? Avant garde als excuusbegrip om allerlei kunstig gedoe onder te scharen is fraai, maar een beetje uitleg aan ons, simpele zielen in de zaal, is geen overbodige luxe. Of heeft het handjevol beschonken en berookte vijftigers dat los van elkaar in hoekjes van het Paard van Troje uitbundig staat te dansen het als enige begrepen en valt er niets te snappen maar maken The Residents een hogere vorm van dansmuziek?
En dan is er nog de mythe rondom The Residents. Anno 2010 is het simpelweg onmogelijk om je identiteit geheim te houden, helemaal als band op tour. Geen vliegtuigmaatschappij laat je verkleed als konijn of oogbol instappen, maar op internet lijken alle aanwijzingen over de identiteit van The Residents stelselmatig verdwenen, verdraaid of in mist gehuld. Werkt de band met strenge contracten en zwijgplicht clausules, of zijn de fans de enige die van niets weten en dat graag ook zo willen houden? En uit hoeveel personen bestaat The Residents eigenlijk ? Dit keer stonden ze er als trio, maar horen de acteurs in de filmpjes er ook bij? Hoe het ook zit met The Residents, ze verbazen na ruim veertig jaar nog steeds, zetten aan tot piekeren, hebben een ondefinieerbare aantrekkingskracht en zijn tegelijkertijd afstotelijk en ontoegankelijk. Het collectief heeft een volstrekt eigen universum gecreëerd, waarin je als gast een glimp kunt opvangen van de psyche en hersenkronkels van de mannen - of zitten er ook vrouwen bij? Al me al een bijzonder staaltje postmodern muziektheater voor liefhebbers.