Op 16 september aanstaande wordt met een optreden van The Goran Bregovic Wedding & Funeral Orchestra in de Grote kerk de kick off gegeven van de kandidatuurstelling van Den Haag Culturele Hoofdstad 2018. Artistiek directeur Louis Behre (Crossing Border) mobiliseert de Haagse politiek en cultuursector om gezamenlijk met bewoners en ondernemers invulling te geven aan de titel Culturele Hoofdstad.
In de Border Kitchen, het kantoor van Crossing Border in de Haagse Weimarstraat, hangen tientallen gesigneerde posters van schrijvers en muzikanten die ooit door Louis Behre (1947) naar Nederland zijn gehaald. Naast Crossing Border worden ook het festival Walk the Line en de South by South West projecten hier voorbereid. Behre is begin 2010 door de gemeente Den Haag gevraagd om het bidbook samen te stellen waarmee een gooi wordt gedaan naar de titel Culturele Hoofdstad 2018. "Ik heb daar een weekend over nagedacht en heb toen ja gezegd. Ik ben vier dagen per week in dienst van 2018. Mijn zoon Michel doet SXSW en Walk the Line en er werken hier vijf zeer talentvolle mensen die zo zelfstandig zijn dat ze alles kunnen wat ik anders doe. Ik hang er alleen nog een beetje boven".
Nadat Behre is aangesteld als artistiek directeur blijft het aan de kant van de gemeente lange tijd stil. "Voormalig wethouder Citymarketing Frits Huffnagel heeft in 2007 alle bobo's van de Haagse cultuurwereld bij elkaar geroepen en vanaf dat moment is het begonnen", vertelt Behre. "Wim van Krimpen (ateliermeester 2018 -red.) heeft toen als start een boek geschreven waar niemand iets aan heeft, dat was de start op papier. Op 16 september maken we een nieuwe start, met het concert van Bregovic, zodat iedereen in Den Haag weer weet dat het doorgaat". Want door een publicatie in het AD begin juli waarin gemeld wordt dat Behre dreigt op te stappen als artistiek directeur is verwarring ontstaan over zijn betrokkenheid: "Er is een nieuw college aangesteld en de nieuwe wethouder cultuur wilde direct de helft van het budget voor 2018 wegbezuinigen. Daar komen dan nog de bezuinigingen overheen die gelden voor alle culturele instellingen, maar op die manier kan ik me niet vol enthousiasme op 2018 storten. De stad moet willen dat Den Haag Culturele hoofdstad wordt, niet alleen Louis Behre. Er is sinds 2007 een hoop geld ingestopt, als je nu stopt is dat allemaal weggegooid. Dat heb ik uitgelegd aan diverse wethouders en ambtenaren en een beetje druk uitgeoefend en toen is het budget weer teruggebracht naar het oorspronkelijke bedrag".
De vraag wat Den Haag ermee opschiet om culturele hoofdstad te worden is Behre al vaker gesteld. "Den Haag heeft als enige stad in Nederland, misschien wel als enige in Europa, popmuziek als speerpunt benoemd. Het gaat om stadsontwikkeling en heeft voordelen over de hele linie: meer toeristen, meer hotels, meer mensen die spullen gaan kopen in de stad, er komen meer evenementen, de hele stad gaat er wat aan hebben. En daarom praat ik nu ook met alle wethouders, niet alleen cultuur wethouder Marjolein de Jong. Ze moeten allemaal meebetalen. Iedere dag staat in de krant dat de jeugdwerkloosheid stijgt: laat de verantwoordelijke wethouder maar geld geven aan 2018, want tijdens de aanloop zullen heel veel mensen aan de slag moeten. En zelfs als Den Haag het niet wordt, dan staan er straks toch dingen met een lange levensduur. Nieuwe festivals, een nieuw gebouw, dat gaat allemaal door. Antwerpen was culturele hoofdstad in 1993 en het literatuurbeleid en Letterhuis zijn daar nog steeds de overblijfselen van".
In 2012 moeten de steden die een gooi doen naar de titel Culturele Hoofdstad 2018 een bidbook inleveren en in 2013 bepaald de EU welke Nederlandse stad het gaat worden. Naast Den Haag zijn ook Maastricht, Almere, Utrecht en het samenwerkingsverband BrabantStad in de race. Hoe kijkt Behre aan tegen de concurrentie? "Utrecht heeft bijna 2 miljoen per jaar te besteden, dat is ruim het dubbele van wat wij hebben. Er worden dan dure evenementen- en managementbureaus ingehuurd die met heel veel mensen een visie gaan bedenken. Maar die visie ligt gewoon op straat. Als ik hier door de Weimarstraat loop heb ik zo 50 ideeën. Maar Utrecht is wel al twee jaar bezig, door een gebrek aan slagvaardigheid begint het in Den Haag pas op 16 september". Is het bundelen van budgetten en krachten nog een optie? "Nee, dat zou typisch Nederlands zijn, het poldermodel. Ik ben ook al benaderd door andere steden, maar ik zie het als een voetbalwedstrijd: ik wil winnen, ik heb mijn ideeën en hoe eerder Utrecht uitgeschakeld is hoe beter. Zo simpel is het, samenwerken zal er niet inzitten." Wel wordt het gebied rondom Den Haag betrokken: "Steden als Rotterdam, Delft en Leiden hebben toegezegd de kandidatuur van Den Haag te steunen. Daarnaast werken we aan een convenant met Antwerpen, om de mode academie daar te laten samenwerken met studenten hier. Buiten de landsgrenzen, maar wel binnen het taalgebied".
Voor collega organisatoren in de regio heeft Behre een advies: "Organisatoren moeten gaan beseffen dat het vol krijgen van zalen door vrijkaarten weg te geven een vicieuze cirkel is. Je kunt niet het ene jaar de helft van je kaarten gratis weggeven en dat het volgende jaar niet meer doen. Iedereen gaat dan gewoon wachten en koopt geen kaartje meer want ze worden toch wel uitgenodigd. Je kunt beter twee jaar hard slikken, zo hebben we het met Crossing Border ook gedaan. Geen gastenlijst, behalve voor mensen die echt belangrijk zijn voor je festival. Dat zal ik ook gaan prediken naar 2018: zorg dat je een zaal vol betalende mensen krijgt. Daar koop je onafhankelijkheid mee omdat je voldoende inkomsten hebt. In de cultuursector zul je altijd subsidie nodig hebben, dat is altijd al zo geweest, maar je moet zorgen dat je met je vuist op tafel kunt slaan. Voor Crossing Border 2010 hebben we ondertussen de helft van de kaarten al verkocht."
Tot slot, hoe ziet Den Haag eruit als het in 2018 culturele hoofdstad van Europa is? "Ik zou graag zien dat de stad zich verjongd. Dat oudere directeuren van culturele instellingen, waar ik mezelf ook toe reken, met plezier kunnen terugkijken op een nieuwe generatie. Multicultureel, één smeltkroes van jong talent en nieuwe dingen. Cultuur is van iedereen en mijn grote taak is om ervoor te zorgen dat iedereen, van ADO-supporter tot rapper, meegaat in het idee. Daar denk ik dag en nacht over".