"Spelen we op een festival? Goh, dat wist ik nog helemaal niet.” Drummer Chris Bear, van de sferische Amerikaanse band Grizzly Bear, is niet zo goed meer op de hoogte van hun tourschema. Na de release van het alom geprezen derde album ‘Veckatimest’ in juli dit jaar, vliegen ze van hot naar her. Van Crossing Border heeft hij nog nooit gehoord, maar hij heeft wel oren naar de mix tussen literatuur en muziek die aanstaand weekend op het programma staat. “Misschien lezen we zelf ook wel voor uit een boek”, grapt Bear.

Boeken en muzikanten, het is niet de meest voor de hand liggende combinatie voor een festival. Toch slaagt Crossing Border (net als Lowlands, overigens) er al jaren in beide fenomenen naast elkaar te programmeren. Wat heeft Grizzly Bear eigenlijk met literatuur? Vooral zichtbaar moeite met het oprakelen van een favoriet boek, zo is te zien aan een fronsende Chris. “Dat is moeilijk te zeggen. Misschien wel ‘The Master and Margarita’ (een satirische roman over de Sovjet Unie, red.), hoewel ik die al minstens 15 jaar niet meer gelezen heb.” Hij kijkt bedenkelijk en probeert zich de naam van de auteur te herinneren, zonder succes. “Hm, het lijkt nu ook niet meer zo geloofwaardig nu ik zijn naam ben vergeten”, lacht hij schaapachtig. Tijdens het touren een boek erbij pakken is voor Chris niet weggelegd. “Ik word duizelig tijdens het lezen als de bus rijdt, dus lees ik niet zoveel. Maar misschien moet ik audioboeken gaan luisteren.”

Op de vraag hoe de soundtrack van zijn favoriete boek zou klinken, fronst hij de wenkbrauwen opnieuw: “Ik denk dat het een beetje donker zou klinken, humeurig, verwrongen. Wat een moeilijke vraag!” Hij lijkt zijn onzekerheid weg te lachen. Met ‘The Master and Margarita’ in gedachten krijgen zijn gedachten wat meer vorm: “Dat zou klinken als kille voetpaden, met veel plukkerige pizzicato snaargeluiden. En geluiden van krakende vloeren, rammelende objecten, met een fladderende percussie.” Zijn voorkeur voor sterke atmosferische muziek ligt natuurlijk niet ver uit de lijn van de muziek van Grizzly Bear zelf: meerstemmige, dromerige composities à la Fleet Foxes, een band die eerder al muziekliefhebbers overwon. Chris: “Het oproepen van een atmosfeer is voor onze muziek erg belangrijk. Het is altijd al een deel geweest van wat we doen. Ik denk ook dat een liedje vaak kan veranderen, afhankelijk van wat voor atmosfeer je erom heen plaatst, of de manier waarop het is opgenomen. Ik bedoel, de instrumenten die je gebruikt creëren niet zozeer een melodie, maar meer een ambiance of zoiets. Een algemene achtergrondtoon dat het pallet moet voorstellen van de rest van de stukken die eroverheen geplaatst worden.”

Die gelaagdheid vormt de basis van Grizzly Bear. Als geschoolde jazzmuzikant is het ook een element dat Bear bewondert in andere muziek en waardoor hij sterk beïnvloed wordt. “Soms moet je vaker naar bepaalde muziek luisteren om het in je op te nemen. Dat heb ik ook met de albums die ik het mooist vind, daar duurt het een tijdje voordat het aankomt. Telkens wanneer je ze opnieuw beluistert kun je een nieuw element ontdekken, en een compleet andere ervaring ermee hebben. Neem bijvoorbeeld het album ‘Spirit Stereo Frequency’ van de band All Night Radio. Dat is zo’n vreemd psychedelisch popalbum dat allemaal rare productiedetails erin verwerkt heeft.” Zelfs nu nog kan hij subtiele verschillen ontdekken. Datzelfde geldt voor Radiohead. Chris herinnert zich toen ‘Kid A’ uitkwam met alle spanning eromheen, en kocht ‘m meteen. “Ik luisterde echt zes keer achter elkaar ernaar, en uiteindelijk sijpelden de details door.” Volgens Chris blijft de muziek hierdoor een veranderlijk levend wezen, in plaats van een kortstondig effect dat eindig is.

De diepzinnigheid van de band leent zich misschien niet voor iedereen, maar daar hebben ze wat op gevonden op ‘Veckatimest’. Het is in vele opzichten een toegankelijker album, aldus Chris. Waar de muziek voorheen soms van gelaagdheid over elkaar buitelde, heeft Grizzly Bear de arrangementen strak getrokken. “Bij ‘Yellow House’ (debuutalbum uit 2006, red.) was het de eerste keer dat we allemaal samenwerkten, waarbij we alle instrumenten die we konden vinden gebruikten. Nu zochten we naar specifieke momenten waar het mooier uitkwam om een pianogedeelte in te lassen, in plaats van dat in elk liedje te stoppen.” Hij verbaast zich wel over de mensen die vinden dat ‘Veckatimest’ gelaagder klinkt dan ‘Yellow House’, want dat is niet zo. “Misschien hoor je meer omdat het geluid helderder is, maar technisch gezien is het simpeler.”

Zo diep als hun muziek gaat, zo abstract zijn de teksten. Chris legt uit: “Onze muziek gaat tekstueel gezien meestal niet over een persoonlijk verhaal. Het is vaker impressionistisch en abstract, en het verhaal kan voor iedereen anders zijn.” Literatuur of poëzie zou volgens hem dan ook goed passen bij de band, mits het net zo abstract is. “Een verhaal als ‘laat ik eens boodschappen doen’ valt dus uit de toon”, lacht Chris.

Grizzly Bear speelt op vrijdag 20 november om 22.45 uur in The Royal.