De eerste dag van de zesde editie van State-X New Forms was niet uitverkocht, maar wel goed bezocht. Dit zorgde ervoor dat de meeste optredens op veel publiek konden rekenen, maar dat je niet op elkaar gedrukt naar je favoriete acts hoefde te kijken. Wel liet het publiek het in de late uurtjes afweten en was er voor de tegenvallende Gary Numan niet veel publiek meer over. Hoogtepunten waren Battles, The Melvins, Sandy Dillon en Merzbow.
Het Zuid-Hollandse ensemble Gamila valt de eer te beurt de 2009-editie van State-X New Forms te openen. Het optreden in het Koorenhuis zet direct de toon voor het festival. De elektronische soundscapes en monotone beats, afkomstig uit een rijtje laptops, worden versterkt door live drums, harp, cello en zang. Het optreden komt aarzelend op gang en Gamila laat lange pauzes tussen de nummers vallen. De weinige zang klinkt onheilspellend en de op de achtergrond getoonde beelden roepen een duistere en dreigende sfeer op. De drums worden regelmatig ingezet voor het aanbrengen van accenten en door de ingetogen stemming ademt Gamila de sfeer uit van een zware machine die op de laagste stand is aangezet. Gamila broeit, maar als toeschouwer krijg je wel de neiging op te springen en het ensemble aan te moedigen achter de tafel vandaan te komen, op te staan, en even helemaal los te gaan. (FV)
De eerste act in de grote zaal van het Paard van Troje is Merzbow, ook wel de keizer van de noise genoemd. Merzbow is de artiestennaam van de Japanner Masami Akita, die zijn pseudoniem afleidde van een kunstwerk van de Duitse Dadaïst Kurt Schwitters, de Merzbau. Een ondoordringbare muur van geluid gaat door de zaal, foyer, andere zalen en waarschijnlijk de complete Haagse binnenstad. Oorverdovend. Waar Merzbow meestal solo optreedt, heeft hij vandaag een drummer bij zich. Een fijne toevoeging, want hierdoor wordt er in al het muzikale geweld ook wat structuur aangebracht doordat er ook een beat is waar je je enigszins aan vast kunt houden. Noise wordt over het algemeen nog niet heel erg erkend in Nederland, maar in Japan is Merzbow een ware grootheid die aan de lopende band cd’s uitbrengt, waarmee hij laat zien dat lawaai ook best heel mooi kan zijn. (RH)
Het trio Three Trapped Tigers (TTT) is afkomstig uit Londen en neigt muzikaal naar de bekendere acts uit de WARP stal (Battles, Squarepusher). De band manoeuvreert tussen hysterische rock en noise met scheuten avant-garde jazz en ambient. Geen band om even makkelijk in een gedefinieerd hokje te plaatsen in ieder geval. Wat TTT onderscheidt van hun WARP voorbeelden is het gebruik van voornamelijk live instrumenten tijdens hun optredens. De eerste EP van het trio werd geproduceerd door Gordon Raphael, die ook de productie van de eerste twee albums van The Strokes op zijn naam heeft staan. TTT slaat muzikaal een andere weg in, en dat valt goed bij het publiek van State-X New Forms. En ondanks dat de muziek van TTT als behoorlijk hard is te typeren, blijkt de kleine zaal voor mensen die de oorverdovende noise terror van Merzbow in de grote zaal ontvlucht zijn een fijn toevluchtsoord. (FV)
De uit de US afkomstige in Den Haag wonende moderne hippie Stellar OM Source geeft ons een optreden dat bestaat uit elektronische muziek en visuele art. Hallucinerende beelden op new age muziek. New age muziek, zoals new age muziek hoort te zijn. Vage klanken die elkaar blijven opvolgen zijn afkomstig uit twee keyboards en een hoop draaiknopjes. De dame, Christelle Gualdi, is gekleed in een oosters pyjama-achtig pakje. Met haar ogen dicht geniet ze zichtbaar en ook het publiek laat ze genieten van haar zweverige muziek en de bijbehorende trippende beelden op de achtergrond. (JG)
De grote zaal is afgeladen vol als The Melvins het podium betreden. De heren testen hun instrumenten allemaal zelf en laten hiermee niets aan het toeval over. Door hun grote streven naar perfectie begint de daadwerkelijke show dan ook tien minuten later dan gepland. Maar het is het wachten waard, want de voormalige grungers zetten een muur van geluid neer waar je U tegen zegt. Met als voornaamste kenmerk de ritmesectie; maar liefst twee drummers rammen er op los en zijn zo goed op elkaar ingespeeld, dat geen tempowisseling te hoog gegrepen is. Al met al een geoliede show met flink wat gitaargeweld, waar het publiek zondermeer op heeft zitten wachten. Enige minpunt is eigenlijk dat er verder weinig gebeurt op het podium qua visuele aspecten. Hierdoor is een deel van de nieuwsgierigen alweer afgehaakt en op zoek naar vertier elders. (TL)
QFWFQ (spreek uit: QFWFQ) zorgt voor een onvervalst 'wat moeten we hier nu weer mee?' moment in de kleine zaal. Het publiek wordt bij binnenkomst geconfronteerd met een duo dat op verfblikken aan touwtjes rondstapt op het podium. Met wit geschminkte gezichten kijken de dame en heer verschrikt om zich heen en stoten onverstaanbare kreten uit. Uit een laptop komt een chaotische brei aan verknipte geluidsflarden en ook uit de schokkerige videoprojectie vol wireframes tegen een witte achtergrond valt weinig concreets op te maken. Voor wie dit gegeven genoeg is om schouderophalend de zaal te verlaten zijn voldoende alternatieven op SXNF te vinden, maar de act fascineert op de een of andere manier wel. Wie de installatie beter bekijkt merkt op dat de in het midden van het podium opgestelde videocamera de bewegingen van het duo registreert en in gemuteerde vorm in beeld en geluid laat terugkomen. Bij de tweede acte neemt Andrea Pensado plaats achter de laptop en manipuleert haar collega Greg Kowalski met een zaklamp de registratie door de camera waardoor hij contactloos lijkt te schilderen op de videoprojectie. Een bevreemdende performance die multimediale improvisatie naar een nieuw niveau tilt. (FV)
Onder de noemer X-Vektor is de organisatie van State-X New Forms op zoek gegaan naar onbekend experimenteel talent. Machinist & Mendel Kaelen zijn bestempeld als één van de meest belovende acts en verdienen daarmee een plaats op het festival. Uit handen van programmeur Henk Koolen ontvangen ze voorafgaand aan hun optreden het eerste exemplaar van de speciaal voor State-X New Forms uitgebrachte 10 inch vinyl single die ze delen met mede-uitverkoren Boom Boom Du Terre. Als met enige vertraging het optreden begint zien we twee mannen in zwarte pakken met opplaksnor en bolhoed. De ene staat achter een tafel een laptop te bedienen, de andere zit op zijn knieën handmatig effectpedalen af te stellen. Er wordt een soundscape opgebouwd en langzamerhand ontstaat een organische drone die van accenten wordt voorzien met gitaar en muzikale snuisterijen die op tafel liggen uitgespreid. Op de drie achtergrondschermen bewegen veelal zwart/wit beelden zich traag voort en de combinatie van muziek en beeld werk rustgevend op het binnendruppelende publiek wat het optreden ondergaat als een arthousefilm onder een warme deken. Visueel het meest in het oog springend is echter de dame in het publiek die zich conform het Machinist & Mendel Kaelen kledingvoorschrift heeft uitgedost met een snor. (FV)
Rond de klok van elven staat Boom Boom Du Terre geprogrammeerd in de kleine zaal. Jornt Jan Bras, zoals zijn echte naam luidt, gaat er helemaal voor. Vanaf seconde nul staat hij lekker te bewegen en het is nu alleen maar wachten tot het publiek met hem meedanst. Dat gebeurt uiteindelijk ook en Jornt zweept het publiek op door met een draagbaar keyboard helemaal loos te gaan. De stijl die hij draait is vrij ondefinieerbaar en daardoor ook best verrassend te noemen. Sommige wendingen in de muziek hoor je absoluut niet van tevoren aankomen. De diepe bassen doen de hele zaal trillen en daardoor beleeft het publiek deze act intens. Wat een beetje jammer is, is dat er geen constante doorloop in de set zit; de nummers eindigen vrij abrupt. Maar ja, daardoor is er ook meer ruimte voor applaus. Lof voor deze jongeman! (TL)
Het State-X New Forms publiek heeft zich in grote getale verschanst in de grote zaal voor het optreden van Battles. Na een korte wereldtournee met de crème de la crème van het WARP label doet het New Yorkse kwartet in haar een-na-laatste show Den Haag aan voor een set met rock doorspekte elektronica gekte. Behalve tracks van het twee jaar geleden verschenen debuut album ‘Mirrored’ test de band ook nieuw materiaal uit van het album waar ze momenteel aan werken. Hadden de eerste mini albums van de band nog meerdere luisterbeurten nodig om tot de luisteraar door te dringen, de nieuwe tracks vallen direct goed in het gehoor met pakkende beats en riffs en een Battlesque vleugje humor. Battles lijkt toegankelijker te worden, maar zonder hun eigenwijze geluid te verliezen. Dit voorproefje van wat komen gaat belooft in ieder geval heel veel goeds. Voordat drummer John Stanier het zweet uit zijn overhemd kan wringen, wordt de set afgesloten met het epische ‘Atlas’. De ‘oh-eey-oohs’ van Battle-smurf worden luidkeels meegezongen en zonder ook maar een woord met het publiek gewisseld te hebben of aan een toegift te denken verlaat Battles het podium en laten de mannen het Paard van Troje als een rokend slagveld smeulend achter. (FV)
De twee heren van Helado Negro uit New York staan een beetje verlegen op het podium van de kleine zaal. Al snel blijkt dat ze niet verlegen zijn, maar gewoon erg relaxed. Relaxte mensen maken natuurlijk relaxte muziek. Dat is een fijne afwisseling naast de drukke, soms ietwat hysterische geluiden die we de rest van de avond te horen krijgen. De man met de afro is de baas over de gitaar en de bijbehorende knopjes en pedaaltjes, ook verzorgt hij de vocals. De ander bespeelt de drums. Samen maken zij hele mooie en gevoelige nummers, maar het is er het tijdstip niet echt naar. Mensen hebben duidelijk pittigere muziek nodig. Pit kent dit relaxte duo niet, dus al snel haken mensen af. Ze zijn uit gerelaxt. (JG)
In het Koorenhuis staan om middernacht Sandy Dillon en haar begeleidingsband op het programma. Het is echter lang wachten voordat de show eindelijk van start gaat - veertig minuten uitloop - en dat is voor veel mensen reden om de zaal vroegtijdig te verlaten. Best jammer, want Sandy zet een ijzersterke performance neer. Ze ziet eruit als een uit een psychiatrisch ziekenhuis weggelopen patiënt en zo beweegt en zingt ze ook. Heel arty in ieder geval en een lust voor het oog en oor. De muziek laat zich het best omschrijven als avant garde, met een eervolle vermelding voor de man met de zingende zaag (letterlijk), die ook nog eens een potje saxofoon en mondharmonica blijkt te kunnen spelen. Naarmate de show vordert, ontpopt Sandy zich van zangeres tot een welbekwaam toetseniste en sleept het publiek verder mee in haar introverte ‘doom’ wereld. (TL)
Onze Vader, die in de hemelen zijt, geef ons heden ons Dagelijks Brood. Chris, Stefan en Kimberly van Daily Bread hebben bij de aanblik van een behoorlijk leeggelopen zaal vast een schietgebedje gedaan voordat ze het podium opgingen. Ze raggen zich moedig door het altijd moeilijke uurtje van één tot twee heen, maar de sexy garage rock, zoals de band haar muziek zelf omschrijft, slaat maar matig aan bij de aanwezige geïnteresseerden. De zaal en het podium zijn simpelweg te groot en te leeg voor het trio. Dat de drie ook nog eens te ver uit elkaar staan opgesteld helpt ook niet. Kimberly vertelt later dat ze normaal gesproken op festivals de hardste act zijn, maar op State-X New Forms is dit zeker niet het geval. Vooraan bij het podium wordt wat gedanst, maar behalve het handje vol fans wat op de been is gebracht, is het overige publiek niet te overtuigen van de 60's rock die als een vreemde eend in de bijt aandoet. Of het een gevalletje wrong time, wrong place is of dat de bitchy attitude van Kimberly te zwaar drukt op de algemene indruk die Daily Bread achterlaat blijft gissen. Het minuutje in De Wereld Draait Door was spectaculair, maar een uur op State-X New Forms spelen is nog een brug te ver voor het trio uit het hoge noorden. (FV)
Loops Haunt uit Schotland belooft ons een bijzondere mix van dubstep, hiphop en techno. De hiphop is ver te zoeken, maar fijne muziek is het zeker. De dubstep is voor iedereen geschikt om op te bewegen, niet te hard en niet te soft maar precies goed. Het is ondertussen wel wat minder druk geworden, maar er wordt nog steeds gedanst en lol gemaakt. De set is lekker afwisselend dus je kan je niet vervelen in de kleine zaal van het Paard van Troje. Het laatste half uurtje wordt het nog net wat drukker hier, het optreden van Daily Bread in de grote zaal is namelijk net afgelopen. (JG)
Geluidenkunstenaar Architect maakt om kwart over twee zijn entree in de grote zaal. Aan 3VOOR12 Den Haag had hij eerder kenbaar gemaakt los te zullen gaan mits het publiek dat ook zal doen. En daar schort het hem aan; weinig mensen gaan echt op in zijn muziek, die het midden houdt tussen ambient, drum ’n’ bass en dubstep. Zelfs het live meetrommelen wil niet echt helpen. Daarentegen staat zijn set wel als een huis en misstaat hij absoluut niet op een festival als SXNF. Als zijn tijd om is, neemt Daniel Myer -zijn echte naam dus- met een koel handgebaar afscheid van de zaal en verdwijnt backstage. Nog één act te gaan in de grote zaal. (TL)
Cakebuilder belooft ons de donkere schaduwen van de duivel. Dat klopt helemaal. Als je een beetje moe bent rond dit tijdstip, dan is dat van korte duur geweest. De muziek die deze jongen maakt schreeuwt je wakker. Dubstep gemixt met harde koude tonen. Je begeeft je werkelijk in het hol van de duistere meester uit Winnipeg te Canada. Soms is er niet echt een touw aan vast te knopen wat nou precies het ritme is, wat het wel wat moeilijk maakt om je lichaam er soepel op te laten bewegen. Zeker nu iedereen een beetje moe is geworden. Deze laatste act van de kleine zaal is in ieder geval wel een duistere knaller. (JG)
En dan is het eindelijk tijd voor de headliner van vanavond: Gary Numan neemt om half vier samen met zijn muzikale compagnon Ade Fenton plaats achter de wheels of steel. Ondanks niet veel mensen de moeite hebben genomen om getuige te zijn van dit unieke optreden, is het net druk genoeg om er een klein feestje van te maken. Alleen… de plaatjes die gedraaid worden, zijn nou niet echt Numan-stijl te noemen. Nummers als ‘Block rockin’ beats’, ‘Spitfire’, ‘Where’s your head at’ en ‘Blue Monday’ worden opgezet en dan ook nog eens van kop tot staart. Het is niet bepaald wat het publiek er van verwacht. En dat Gary’s vriendin constant aandacht van hem vraagt -ze gaat podium op, podium af- maakt de kwaliteit van de set er niet beter op. Vanuit het publiek is er iemand die via een briefje om Numan-klassieker ‘Cars’ smeekt, maar het roept slechts een simpel glimlachje bij Gary op, alsof zijn vroegere werk er niet toe doet. Jammer dat deze eerste dag SXNF zo moet eindigen… (TL)