Bliksems! (9)

Teken de tijd!, de Div

Arthur Crucq, ,

Het is februari 1983 en we zitten midden in de hoogtijdagen van de Nederpop. De single De bom van Doe Maar is net op zijn retour van een nummer een hit in de Top 40. In de Amsterdamse Melkweg wordt de Nederlandstalige week georganiseerd waar grote namen als Het Goede Doel, Toontje Lager en Drukwerk op het programma staan.

Teken de tijd!, de Div

Het is februari 1983 en we zitten midden in de hoogtijdagen van de Nederpop. De single De bom van Doe Maar is net op zijn retour van een nummer een hit in de Top 40. In de Amsterdamse Melkweg wordt de Nederlandstalige week georganiseerd waar grote namen als Het Goede Doel, Toontje Lager en Drukwerk op het programma staan. Onder deze grootheden bevindt zicht het Delfts gezelschap De Div. Een eigenzinnige groep, die onder de bekende nederpopnamen volledig uit de toon valt met haar hoekige new wave, die geïnspireerd lijkt door bands als Gang of Four en Talking Heads. De teksten zijn weliswaar Nederlandstalig, maar abstract. Het romantische tienerkamerdoemdenken, dat in De bom van Doe Maar nog de boventoon voert en zo typisch is voor de vroege jaren tachtig, heeft bij De Div plaatsgemaakt voor een nog onheilspellender gevoel. Mechanische ritmes, panische geluiden, hysterische tonen en de vaak onbewogen, maar rauwe stem van zanger Art Zaaijer die zijn tekstflarden aan de luisteraar proclameert. De groep valt in de smaak bij het VPRO en VARA-publiek uit die tijd en krijgt optredens op radio en TV. Er komen aanbiedingen van verschillende platenmaatschappijen, maar De Div blijft trouw aan het Delfts label Plexus. Jean Marie Aerts, die we kennen als de frontman van het Belgische TC Matic, zal de nieuwe plaat van De Div produceren. Open Zee verschijnt in 1984. Het is met die plaat dat mijn kennismaking met de muziek van De Div bezegeld zal worden, maar anno 1983 ben ik me van geen kwaad bewust. Nog steeds bevangen van het tienerkamerdoemdenken en het Nederpop virus zing ik mee met nummers als De bom van Doe Maar, Ben jij ook zo bang? van Toontje Lager en concludeer met Het Goede Doel dat Vriendschap een illusie is. Voor Doe Maarbuttons doe ik bijkans een moord en de LP 4US koop ik op de dag dat hij uitkomt. Het punkmeisje met de felle haarkleuren spat vier maal hevig geschrokken van de hoes met haar fluorescerende uitslag. Een hoes die ongetwijfeld de geschiedenis zal ingaan als een van de lelijkste, maar niettemin opvallendste. Pas aan het einde van die merkwaardige jaren tachtig hoor ik voor het eerst Open Zee van De Div. Even merkwaardig is de plaats waar De Div zich aan mij openbaart. Met een groepje mensen hebben we net een paar dagen de voormalige disco Nastasta aan het Spui gekraakt. Aan alle kanten komt het regenwater door de daken van de monumentale pandjes naar beneden en slapen boven een ondergelopen vloer wordt de norm in dit nieuwe onderkomen. Het is moeilijk je voor te stellen dat op deze plek een jaar eerder nog de Haagse wave-en punkscene uit haar dak ging en dat De Div er regelmatig oefende. Het was hier dat een van ons kwam aanzetten met een cassettebandje van Open Zee. “Teken de tijd, teken het op,” schalt de stem van Art Zaaijer, ondersteund door pompende ritmes en funky gitaarriffs uit de rammelige stereo-installatie. De sfeer van de muziek past bij die dagen. Grimmig naar buiten, maar kameraadschappelijk onder elkaar. Ontruiming hangt in de lucht. evenals kou, vocht en matig voedsel. In Den Haag wordt gedemonstreerd tegen het Verenigd Europa. De gekraakte pandjes aan het Spui spelen daarbij een cruciale rol. “Europa is hier,” klinkt het stellig op het debuut van De Div uit 1982. Op de hoes zien we bouwvakkers aan een ogenschijnlijk hoge constructie werken. Het is ook Europa dat aan het einde van de jaren tachtig de tijdgeest voorgoed een andere wending geeft. Overal in de Oostbloklanden rommelt het en op 9 november 1989 valt de Berlijnse muur en houden de jaren tachtig op te bestaan. De gekraakte panden overleven en worden omgedoopt tot ‘Iets Vrijers!?. Ze zullen het gezicht zijn van het alternatieve Den Haag in de vroege jaren negentig. Hallo Venray en Burma Shave zijn de nieuwe boegbeelden en het new wave dansen, ironisch ook wel ‘dubbeltjes zoeken’ genoemd, maakt plaats voor uitzinnige en snoeiharde technofeestjes. Ook De Div verandert. Halverwege de jaren tachtig besluit de groep in het Engels te gaan zingen en wordt de naam ingekort tot simpelweg Div. De single Sex, sex, sex uit 1988 wordt nog een culthit en komt hier en daar op verzamelalbums terecht, maar wanneer het laatste Div-album uiteindelijk in 1990 verschijnt, blijkt de creatieve fut eruit te zijn. De groep houdt het voor gezien. Zelf kan ik me een paar jaar later eigenlijk nauwelijks nog voorstellen dat het tijdperk van fluorescerend roze/groen, beenwarmers, Cure-kapsels, puntschoenen, buttons en Palestina sjaals ooit nog in een hernieuwde belangstelling zou komen te staan. De house leek voorgoed te hebben afgerekend met de rauwe somberheid van de wavers en het cynisch materialisme van de yuppen. Totdat een paar jaar geleden jonge muzikanten als Interpol en Franz Ferdinand weer uit het jaren-tachtigvaatje begonnen te tappen. De tijdgeest van de jaren tachtig is echter voorgoed verdwenen. Wat rest is de stijl en een nalatenschap van verassend veel goede muziek. Met inmiddels klassieke albums als ‘Europa is hier’ en ‘Open zee’ zou De Div uit Delft achteraf wel eens veel belangrijker en tijdlozer kunnen zijn dan we in de jaren tachtig hadden kunnen vermoeden.