NOVA
Wethouder Marianne de Bie opent om half zeven Cultuurnacht Breda in een volle kantine van Pier 15. De ramen zijn afgeplakt, want NOVA blijft nog even een geheim. De wethouder is trots op de 8,4 die Breda gisteren scoorde in een city marketing onderzoek, “waar cultuur zeker een steentje aan bijdraagt.” Ze vraagt ook om nog meer verbinding binnen de sector. Dan is het tijd voor de onthulling van NOVA, waar zestien Sint Joost studenten onder begeleiding van drie docenten en met steun van veel vrijwilligers en sponsors sinds augustus hard aan hebben gewerkt. Voordat je de trap afdaalt naar het donker, kun je waarschuwingen lezen voor lichtflitsen, hard geluid, obstakels en rook. Je waant je verloren in de grote hal, door de dichte rook, de  dreigende dreun en de bollen als planeten boven je. De mens heeft wel degelijk een rol, met de lampjes op onze telefoons belichten we de planeten tot er voldoende paars zijn. Dan licht de centrale ster in het midden op met felle wit ledlampen en daalt onder een bonkend geluid langzaam dieper naar het midden van de hal. “NOVA verbeeldt de positie van de mens, in een tegenstelling tussen onze grootsheid en nietigheid ten opzichte van de kosmos met een interactieve en implosieve installatie.” Met recht.

Poëzie Magie STEK
We wandelen naar STEK, vlak naast Pier 15 om daar Poëzie Magie mee te pikken in het Houtje Touwtje Stro-Gebouwtje. Dichters dragen voor één voor één een gedicht of kort verhaal voor. Ilse Vandenbussche leidt in, daarna volgen veel dichters, voormalig stadsdichter Kees van Meel bijvoorbeeld, of Abdul en Daan Taks uit Tilburg of Ilonka de Winter uit Roosendaal, met geïmproviseerde muziek van Leon Weterings en soms Erik Vandenberge. Indrukwekkend is voormalig Kunstbende deelneemster Selma Oueddan, die indringend rondkijkt en al even indringend voordraagt over meisjes die het moeilijk hebben of de kwellende kracht van social media, met Leon stilletjes op gitaar en Erik op gedempte trompet: magisch.

Maarten van Damme
‘Plec To Be’, zo heet het pop-up museum van Arjo en Tim op STEK met plectrums van Triggerfinger, maar ook lokale acts als Dead Duck Alley en Curfew. Het plectrum van Rik van Berlo ontbreekt, hij speelt met vrienden bij de ingang van STEK op een ukelele met een Hawaii-shirt aan, namens Belcrum Beach. Binnen, in ‘de loods om oud ijzer’: presenteert Maarten van Damme zich als solo muzikant. Hij speelde gitaar bij grote acts als Drive Like Maria en Abel. Hij geeft toe wat nerveus te zijn voor dit avontuur. Het eerste instrumentale nummer is een ‘ode aan de schildpad’, maar verder staat zijn optreden los van ‘Plec To Be’ van zijn maat Arjo. De eerste plectrums waren van schildpaddenschild gemaakt. Wat Van Damme op gitaar laat zien, is de moeite. Je bent even vertrokken op de gitaarklanken en ritmes, die hij via kastjes, pedalen en toetsen oprekt, vertraagt en al in redelijk vaste vorm heeft gerangschikt.

CRUX is een beleving op zich, in de rechtbank waar vanmiddag nog een emotionele zaak speelde. We wachten eerst bij de ingang, gaan dan gelaten door de metaaldetector en als de griffier je de koptelefoon geeft, begint de voorstelling al. Je hoort stemmen, voetstappen en rustige muziek, terwijl je met maximaal 44 anderen in de hal wacht op de blauwe stoeltjes. “Weet je zeker dat je verder wilt gaan?” fluistert een stem. Spannende opbouw, iedereen is even opgesloten in zijn hoofd. In de rechtszaal zitten operazangeres Els Mondelaers en kunstenares en soundscapemaker Dyane Donck achter de tafel van de rechters, wij zitten op de publieke tribune of in de beklaagdenbank. We horen ze quotes oplezen en zingen, al dan niet vervormd of vertraagd als diepe mannenstem en lezen mee met de projecties op de muur, de muziek voelt tribaal en dichtbij. De voorstelling geeft een sacraal gevoel door de setting en het intieme. De stemmen zijn Vlaams en Nederlands, wat ook een mooi contrast geeft. Mondelaers gebruikt geregeld haar operazang en Donck speelt gitaar, megafoon en de theremin, wat het allemaal nog specialer maakt, op een zeer speciale plek.

RUIM
Drummers Bert en Auke Prinsen spelen in het ruim van Atlas Initiatief, een Poolse visserskotter uit 1974 die tussen 2015 en 2020 gerenoveerd wordt aan het Haveneiland waarbij kunstenaars en wetenschappers de ruimte kunnen gebruiken én meehelpen aan de renovatie. In 2020 moet de boot klaar zijn voor langere zeereizen. Via een steil trapje gaat het naar beneden, naar het ruim waar 24 toeschouwers rond de twee drumstellen mogen zitten. Je hoort nog wat gebabbel van de kade, maar bent mee als er wordt verteld over de set en de drie stukken. ‘Doldrums’, het windstiltegebied rond de evenaar, waar schepen som drie weken in verzeild raken met als resultaat verveling, in een hete omgeving. Stuk 2 luistert naar de titel ‘Whale Hunting’, op de eskimo manier, het is verder stil. Slot ‘Atlas’ is een stuk over en het dagelijks werk aan de boot. In een duo setting als deze gaan de drummers nog wel eens een gevecht aan, bij ‘RUIM’ is juist de samenwerking sterk, en het spel en de ruimte dragen bij aan een boeiende set en sfeer die langer had mogen duren.