In april bracht de Commissie Macrodoelmatigheid MBO (CMMBO) een vernietigend rapport naar buiten. Artiestopleidingen op het MBO zouden beter geschrapt kunnen worden, omdat leerlingen van opleidingen tot artiest of desktop-publisher niet tot nauwelijks werk vinden waartoe zij zijn opgeleid.

Ruim drie maanden later is er weinig aandacht meer voor dit advies, wat onzekerheid heeft geschapen voor afstuderende studenten aan bijvoorbeeld de Herman Brood Academie maar ook de conservatoria in Nederland. Uit onderzoek van het CMMBO bleek dat tweederde van de afgestudeerden minimaal 12 uur per week werkt, wat lager ligt dan het gemiddelde in Nederland. 

Voor nu lijkt het erop dat, afgezien van een kamerbrief van Minister Van Engelshoven (OCW), er nog weinig actie ondernomen wordt door overheden om proactief hierop te reageren. Veel opleidingen en organisaties zien wel de toegevoegde waarde voor studenten. Zo is dit advies in het verkeerde keelgat geschoten bij onder andere het Deltion College in Zwolle en de Herman Brood Academie.

Wij spraken met twee net afgestudeerde studenten van het CvA (Conservatorium van Amsterdam): Rogier van Roosmalen (LAKSHMI, Alaska Pollock) en Timon Persoon (The Visual) over het uitgebrachte advies van het CMMBO en hun kijk op het volgen van een muziekopleiding.

Rogier van Roosmalen (LAKSHMI)

Allereerst, waarom ben jij begonnen bij het Conservatorium van Amsterdam?
'Ik ben begonnen op de Dutch School of Popular Music (DSoPM). Dat is eigenlijk een onofficiële vooropleiding van het conservatorium. Heel veel afgestudeerden geven daar les. Daar merkte ik al dat de connectie tussen de studenten super hecht is. Je komt in een soort community terecht, waardoor je ontzettend veel aan je netwerk kan doen. Verder merkte ik dat er ook geen competitief gedrag is. Kortom, je leert gewoon veel leuke mensen kennen en je bouwt er echt een band mee op. Naast dat het voor mij een mogelijkheid was om mijzelf te verbeteren als muzikant.'

Je bent nu geslaagd. Wat heeft de opleiding voor jou betekend?
'Voor het grootste deel heeft het mij een groot netwerk opgeleverd. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen manier van netwerken, en sommigen gaat dat natuurlijk makkelijker af dan anderen. Maar het is net wat je er zelf mee doet. Voor mij heeft het veel audities opgeleverd en je leert ontzettend veel op ondernemend vlak. Daarnaast betekende het voor mij net dat stapje hoger qua muzikaal presteren. Dat betekent niet dat het niet te behalen valt zonder opleiding, maar ik heb het gevoel wanneer je hier instroomt je eigenlijk een kickstart geeft aan je carrière. Je ontmoet mensen uit de industrie veel sneller en eerder in je carrière.'

'Ik zou op zakelijk vlak meer willen zien dat studenten een soort bibliotheek voor elkaar worden. Ik denk dat het belangrijk is om open te zijn over de manier van werken.'

Het kabinet heeft plannen om artiestopleidingen op te doeken. Hoe kijk jij aan tegen zo’n besluit?
'Het is best heftig allemaal. Toch snap ik de discussie ergens ook wel. Wanneer je kijkt naar de overwegingen, klinkt het logisch. Ik vind wel dat er te weinig wordt gekeken naar wat er naast het spelen van een instrument gebeurt. Allereerst is er maar een klein percentage van alle studenten die zijn hele leven rond het live spelen kan opbouwen, je breekt niet met ieder bandje door. Uiteindelijk bouw je wel een netwerk op waaruit je werk kan creëren. Ik geloof ook echt dat bijna iedereen naast het spelen wel iets anders in de muziekindustrie doet. De een geeft les, de ander werkt bij een label of boekingskantoor. Binnen de industrie kost het alleen wat tijd om te bouwen, maar uiteindelijk rol je toch wel ergens in. De creatieve sector is echt enorm wat dat betreft.'

Wat zou jij anders willen zien?
'Ik zou op zakelijk vlak meer willen zien dat studenten een soort bibliotheek voor elkaar worden. Dat ligt natuurlijk niet echt aan onze opleiding, maar meer aan ons vakgebied. Ik denk dat het belangrijk is om open te zijn over de manier van werken. Informatie delen is gewoon erg belangrijk als student en uiteindelijk ook als professional. Denk bijvoorbeeld aan dingen die je moet regelen als zzp’er, het is prettiger om het te kunnen vragen aan iemand die je kent in plaats van dat Google je beste vriend moet zijn.'

'Ik vind het bijvoorbeeld fantastisch als iemand op mij afloopt en hoe ik bepaalde dingen doe met mijn gear, wat ik gebruik en hoe ik het gebruik. Wanneer je met verschillende mensen spreekt krijg je altijd een eigen manier van aanpakken. Ik geloof echt dat dat werkt, en die nieuwsgierigheid mis ik over het algemeen gewoon een beetje. Ik zou ook echt iedereen gewoon willen aanraden om vragen persoonlijk te blijven stellen, het verbetert je netwerk en je komt er zelf verder mee.'

Het afgelopen jaar zijn er 159 studenten aangenomen op het CvA. Gemiddeld stroomt 88% door naar het tweede jaar. Uiteindelijk is slechts 1% van de studenten na de opleiding werloos en vind 64% werk op niveau. Daar blijft het niet bij, ook studeert ongeveer eenderde van de studenten door op een andere opleiding.

Timon Persoon (The Visual)

Waarom ben jij begonnen bij het Conservatorium van Amsterdam?
'Het is grappig, omdat er echt een periode is geweest dat ik heb overwogen om aan de universiteit iets als Politicologie of Rechten te gaan studeren. Mijn keuze voor het CvA kwam eigenlijk net als Rogier door de Dutch School of Popular Music. Je had daar op zaterdag les en krijgt daar de mogelijkheid om echt wat te doen met muziek. Ik heb daar 2 jaar gezeten en kwam er achter dat de warme en open groep mensen er voor zorgden dat ik daar echt iets mee wilde doen, nog meer eigenlijk dan bijvoorbeeld de toffe sound uit mijn keyboard. Het ging meer om de mensen dan om de opleiding zelf.

Je bent nu ook afgestudeerd. Wat heeft de opleiding voor jou betekend?
'De opleiding heeft voor mij veel betekend op persoonlijk vlak. Op de universiteit ben je vrij veel bezig met het begrijpen van stof, terwijl hier de focus op zelfkennis heel erg groot is. Mijn hoogtepunt is dat ik veel emotionele kennis over mezelf heb gekregen, en dit heb kunnen vertalen naar mijn sound. Of dat ik de juiste sound bij dit gevoel heb kunnen vinden. Het is ook super interessant om daarmee in de psychologie van mensen te duiken en op basis daarvan je visie als artiest te kunnen vormen.'

'Maar je leert ook veel over ondernemerschap. Het beste voorbeeld zijn de afstudeerprojecten, de avonden die we georganiseerd hebben. De avond die ik in Paradiso Noord heb georganiseerd heeft mij geholpen bij het ondernemen. We krijgen daar ook weinig hulp bij en je bent dan ook echt vanaf oktober tot mei bezig met deals sluiten en de boel te regelen. Daarnaast kreeg ik ook al de kans om op DSOPM les te geven, dus je haalt er echt veel uit als zzp’er. Je wordt echt gedwongen om de praktijk in te duiken.'

© Denise Janssens / 3V12 FRL

Timon Persoon (The Visual)

'Over het algemeen zou ik willen dat cultureel ondernemerschap serieus genomen wordt. In Nederland gebeurt dat gewoon te weinig. IJsland doet dat bijvoorbeeld beter.'

Het kabinet heeft plannen om artiestopleidingen op te doeken. Hoe kijk jij aan tegen zo’n besluit?
'Ik weet niet de precieze cijfers. Veel mensen stromen door naar CvA en het is zonde om dat weg te nemen. Wanneer je zulke opleidingen stopt gaat er ontzettend veel talent verloren. Je denkt op die manier veel te veel aan economische winstgevendheid of welvaart, terwijl kunst en cultureel ondernemerschap ook een belangrijke bouwsteen zijn binnen de samenleving. Ik vind het bijvoorbeeld bizar dat VVD-kamerlid Rutten kan zeggen dat wanneer je geen geld verdient in de muziekindustrie dat je geen muzikant bent. Dan doe je gewoon veel mensen tekort.'

'Er wordt ook veel te veel gedacht over de economie en wat popmuziek opbrengt, daarbij wordt verder niet gedacht aan de maatschappelijke bijdrage. Zo wordt er veel geld gestopt in popzalen, maar kunnen veel startende bands er niet spelen doordat de opbrengsten te laag zijn. De cultuur binnen de markt moet daarom wat veranderen. Ik zou willen zien dat er wordt geinvesteerd in de kleine ondernemer en dat we het zelf kunnen uitzoeken.'

Wat zou jij anders willen zien?
'Over het algemeen zou ik willen dat cultureel ondernemerschap serieus genomen wordt. In Nederland gebeurt dat gewoon te weinig. IJsland doet dat bijvoorbeeld beter. Wanneer zij het focusland zijn op Eurosonic, investeert de overheid daar ook écht in de bands omdat zij geloven in kunst en cultuur als exportproduct. Zij geven de bands en de industrie daar echt de kans om succesvol te kunnen zijn in het buitenland, en dat mis ik hier een beetje. De maatschappelijke waarde moet zichtbaar worden gemaakt. Meer geld is daarvoor gewoon hard nodig.'