Welke plaat voegde je als laatste toe aan jouw muziekcollectie?
Ik koop best veel muziek en mijn laatst aangeschafte track is Hammers van Nils Frahm. Het nummer heeft een bepaalde onrustige drive in zich; heel erg meeslepend. Ik kijk op een visuele manier naar muziek, dus als ik muziek hoor, transformeer ik dat meteen om in beeld. Dit is bijzonder dwingend en ik hou heel erg van dwingende muziek. Het is misschien wat duister soms, maar ik zie daar juist de puur- en mooiheid van in. Dit is voor mij pure emotie.
VJ Heleen Blanken zit nooit stil en is gewild om haar krachtige visuals
"Ik ooit dj? Nee, ik denk dat ik de zaal al na twee platen leeg zou draaien"
Vrijwel iedereen in de Amsterdamse dancescene weet wel wie Heleen Blanken is. Amsterdams blonde visualtrots op de dansvloer is regelmatig te bewonderen in Trouw en reist voor Ben Klock’s Klockworks de wereld over. Met haar eigen carrière gaat het uitstekend en sinds kort heeft ze onderdak gevonden bij Octopus Agents. Onder andere technopionier Jeff Mills werkt bijzonder graag met haar en dat zegt in onze ogen voldoende: tijd om eens een niet-dj in de platenkast te stoppen. Wij spraken met Heleen over haar bezigheden, maar vooral over haar platenkast. Waar luistert deze beeldenkoningin thuis naar?
Ik wil veel muziek van je horen, dus kom maar door. Iets in dezelfde trant?
Ik heb veel in dezelfde trant. 2562 heb ik net ontdekt en het nummer Jerash Hekwerken is tribe-achtig, haast Afrikaans. Ook hier komt weer dat dwingende in terug en ik vind het bijna ritueelachtig. Erg mooi. Hierbij zie ik natuur voor me, maar ik ben misschien wat vooringenomen, want vrijwel al mijn werk zit dicht bij de natuur. Dit gaat echt terug naar een andere tijd en het is verfrissend: je hoort het niet vaak. Het is misschien geen clubmuziek, maar ik denk dat mijn collectie sowieso weinig clubmuziek bevat. Laatst heb ik trouwens ook het nieuwe album van Conforce gekregen en dat hele album is prachtig.
Een dj zal jij dus nooit worden?
Haha, ik denk dat ik als dj de zaal vanaf de tweede plaat al leeg zou draaien. Nee, ik denk niet dat ik ooit aan een dj-carrière begin. Toch is muziek één van de belangrijkste elementen in mijn leven, 'music is my first love'. Het klinkt misschien raar, maar het is simpelweg zo. Als visueel kunstenaar valt of staat bij mij nagenoeg alles met muziek; zonder muziek kan ik niet doen wat ik nu doe. Het geeft me zoveel inspiratie en eigenlijk is muziek het enige dat me echt voortbeweegt.
Wat was de allereerste vinylplaat die je kocht?
Dat was in 2000 Icct Hedral van Aphex Twin en Philip Glass. Ik weet nog goed dat ik écht op zoek ging naar die plaat, maar hij was nergens te vinden. Ik plaatste een order bij Concerto in de Utrechtsestraat en op het moment dat ik mijn order al helemaal vergeten was, werd ik gebeld dat ze 'm hadden gevonden. Er zit iets onrustigs en drukkends in de plaat dat me pakt. Of ik zelf ook veel onrust in me heb? Nee, maar zonder al te psychologisch te worden verder: ik heb een onderhuids ding dat ik altijd maar verder wil en nieuwe dingen wil doen. Dus in die zin zit er wel een zekere onrust in me. Verder ben ik een heel vrolijk meisje hoor. Ik luister thuis bijna alleen maar klassieke muziek.
Ik hoor veel dreiging in de muziek die je luistert.
Ja, nog eentje in dezelfde lijn is No.No op het nieuwe album van The Field. Ik denk dat al mijn platen heel sfeervol zijn en ook bij dit nummer proef je meteen veel atmosfeer. Nu we dit zo samen beluisteren krijg ik er alweer kippenvel van. Dat dreigende komt ook hier weer in terug. Daarnaast wil ik graag een Surgeon remix van het nummer Fear Satan van Mogwai noemen. Hiermee zou je een tent leeg kunnen draaien, maar toen ik de track voor het eerst hoorde, was het haast als een spirituele ervaring voor me. Het nummer voelt duister aan, maar licht bestaat niet zonder duisternis. Het is opgebouwd uit zoveel verschillende lagen dat als je een goed geluidssysteem hebt, je uit al die lagen weer verschillende elementen kunt destilleren. Voor veel mensen lijkt het waarschijnlijk alsof er weinig verandert in de track, maar voor mij niet. Het origineel is overigens ook prachtig.
We zouden hier de hele middag muziek kunnen luisteren samen, maar heb je nog twee platen om het luistergedeelte mee af te sluiten?
Ik ben gek van Radiohead en vind eigenlijk alles mooi wat ze maken. De serie 'Live From The Basement' is mijn favoriet en ik wil de track Staircase graag uitlichten. Echt een ontzettend mooi nummer, tijdens de live-opnames uitgevoerd met twee drummers. Alles klopt en die vocal grijpt me ontzettend. Van Chris Clark wil ik graag Empty The Bones Of You noemen. Ik weet nog heel goed dat ik zo'n acht jaar geleden een Warp-avond meemaakte in het Muziekgebouw aan 't IJ, waar ik voor het eerst in contact kwam met zijn muziek. Samen met de bijzondere visuals kwam het keihard binnen. Zijn muziek is mentaal enorm beladen en zeker geen dansvloermateriaal. Zal ik er daarom ook nog maar een vrolijke noot eraan toevoegen? Anders lijkt het zo'n sombere bedoening.
Kom maar door met die vrolijke noot.
Misschien niet echt een vrolijke noot uiteindelijk, maar het nieuwe album van Boards Of Canada zit steengoed in elkaar. Net als al hun voorgaande werk trouwens. Vooral het nummer Everything You Do Is A Balloon vind ik ontzettend mooi, net als The Devil Is In The Details. Ze hebben zo waanzinnig veel goede tracks en ik kan er écht altijd naar luisteren. Ik weet niet precies waarom ik er altijd naar kan luisteren, maar daar zijn vast hele studies aan gewijd. Muziek werkt gewoon ontzettend lichamelijk en dit raakt me. Reach For The Dead is trouwens ook prachtig. Ik leerde Boards Of Canada kennen toen ik een jaar of zestien was en luister er inmiddels al bijna net zo lang naar. Het zijn bijzonder goede componisten en ik denk dat ik ze gerust mijn all-time-favoriet kan noemen.
Heb jij een band met vinyl?
Ja, dat heb ik zeker. Ik blijf het bijzonder vinden om een plaat vast te pakken en met liefde te behandelen. Als ik naar een dj kijk die bezig is met zijn vinyl alsof het zijn kleine 'treasures' zijn, dan word ik daar blij van. Uiteindelijk gaat het om de muziek en is iemand die een hele vette live-set met zijn laptop doet net zo tof, maar vinyl blijft mij een warm gevoel geven. Ik vind het mooi dat mensen écht naar bepaalde muziek op zoek zijn gegaan; zoiets heeft voor mij meer betekenis dan het zoeken van een specifiek nummertje op Beatport. Begrijp me niet verkeerd, ik ben helemaal niet tegen vooruitgang. Maar als je een vinylplaat koopt dan geef je jezelf echt een cadeautje; het is een bepaald gevoel.
Had je vroeger posters van iemand boven je bed hangen? En wanneer kwam je in aanraking met elektronische muziek?
Op mijn veertiende - in mijn grungeperiode - hing er een Nirvana poster boven mijn bed. En toen ging Kurt dood en was het einde Nirvana, helaas. Ik heb ze nooit live zien spelen, maar was wel echt fan destijds. Verder was ik niet zo van posters in mijn kamer. Qua elektronische muziek begon het voor mij in Club Mazzo en met wat illegale feestjes in mijn geboortestreek, zo rond mijn vijftiende. Daarna kwam Underworld en in 1998 ging ik voor het eerst naar Lowlands. Alles daar had me meteen te pakken en ik vond het te gek. Ik weet nog goed dat Laurent Garnier bijvoorbeeld draaide en het festival vaarde in die periode daarmee een andere koers dan voorheen. Lowlands was altijd echt van de bandjes, maar ik was tijdens mijn eerste weekend vrijwel alleen maar in de Bravo te vinden met al mijn vrienden; ondanks het feit dat ik echt van bandjes houd.
Hoe ben je uiteindelijk de scene ingerold?
Dat is allemaal heel toevallig gegaan. Ik heb beeldende kunst gestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie, maar was vanaf mijn zestiende al geïnteresseerd in elektronische muziek. In de kunstwereld heersen veel codes en ik merkte dat die codes mijn creativiteit flink beperkten. Toen ik met papieren op zak wat meer afstand nam van de kunstwereld, ontmoette ik Daniel Liddiard. Hij organiseerde destijds - nu zo'n drie jaar geleden - de BAF-feesten in Trouw en ik ging samen met hem promofilmpjes maken voor zijn avonden. Na een tijdje zei hij: 'Waarom ga je niet eens live vj'en in Trouw? Is dat niks voor jou?' In eerste instantie had ik te weinig eigen beelden waarmee ik dat kon doen, dus deed ik het vooral met bestaand beeld, maar dit voelde niet goed. Ik heb het twee maanden volgehouden en ben daarna al mijn eigen werk gaan filmen. Daarmee heb ik snel mijn eigen stijl ontwikkeld. Toen Daniel me niet veel later voorstelde aan Sandrien ging het balletje pas echt rollen. De klik tussen ons was er meteen. Haar muzieksmaak en waar zij voor staat in het leven strookt echt volkomen met hoe ik denk over dingen.
En toen werd je ineens opgepikt door meneer Ben Klock.
Ik maak inderdaad onderdeel uit van Klockworks en werk mee aan veel showcases. Ben Klock en Zak Khutorestky (DVS1) geven mij daarmee de mogelijkheid om over de hele wereld te touren en daar ben ik ze ontzettend dankbaar voor. Onlangs was ik nog in New York en bij Zak in Minneapolis, waar we een showcase deden in zijn warehouse. Heel erg gaaf. Ook voor volgend jaar staat er alweer van alles op de planning.
Hoe begon dit alles en hoe blijf je met beide benen op de grond staan?
Aan het begin van dit jaar kwam de eerste film - The Alignment is de tweede - uit die ik voor pionier Jeff Mills had gemaakt. Het was een experiment van ons beiden en aan de hand van zijn muziek maakte ik beelden; hij maakte muziek aan de hand van mijn beelden. Die wisselwerking beviel fantastisch en vlak voor de release van het filmpje - 1 januari 2013 - sprak ik kort met Ben Klock tijdens een Dekmantel-feest in het MC Theater. Hij was op zoek naar iemand die visuals maakte en ik vertelde dat ik hem misschien wel kon helpen. Twee maanden later kreeg ik mail van Ben; hij wilde weten of ik hem kon helpen met het zoeken naar een geschikte VJ. Toen ik aangaf hem te willen helpen, maar ook mijn beelden naar hem op te willen sturen, gebeurde er iets bizars. Hij had net twee dagen daarvoor een tweet van Jeff Mills gezien met wat werk van mij en wilde precies zoiets. Of ik het allemaal niet ontzettend snel vind gaan met me? Eigenlijk wel, vooral omdat ik nooit met het idee speelde om iets in de muziekindustrie te gaan doen. En twee jaar later sta je dan ineens met Ben, Jeff en Zak op de grote festivals. Ik blijf met beide benen op de grond staan, omdat ik gewoon mijn intuïtie en impulsen volg; dat is een belangrijke leidraad voor mij. Natuurlijk heeft mijn gevoel me ook wel eens in de steek gelaten, maar daar kom je gaandeweg het proces vanzelf achter en daar leer je alleen maar van. Daarnaast heb ik een hele lieve familie en veel goede vrienden die er wel voor zorgen dat ik niet ga vliegen.
Welke nachten springen er voor jou als vj uit?
Dat zijn zonder twijfel de Imprint-avonden die ik samen met Sandrien mag doen in Trouw. Laatst trad Tropic Of Cancer op als avondopener en nadat die schitterende live-act ten einde was, zette Sandrien een ongelofelijk diepe plaat op. We waren anderhalf uur lang in trance geweest en ik kreeg echt kippenvel over mijn hele lichaam. Dat soort momenten heb ik vaker tijdens Imprint, maar het zijn altijd momentopnames; nooit hele avonden. Ik weet ook nog goed dat ik de visuals deed voor Jeff Mills tijdens Awakenings Festival 2012. Op dat moment hadden we nog niet samengewerkt en voor mij was het ook de eerste keer dat ik mijn werk op zo'n gigantisch scherm geprojecteerd zag. Dat zijn wel bijzondere momenten.
Waar kom je, naast Trouw, graag in Amsterdam?
Ik kom wel eens in de Studio 80, omdat daar veel lieve vrienden werken en het er altijd gezellig is, maar verder ben ik niet meer zo veel in het uitgaansleven te vinden. Ik merk dat ik wat ouder word en heb ook helemaal geen zin om daaromheen te draaien. Concerten geven voor mij een mooie extra dimensie aan het leven en ik vind het ook fijn om lang te tafelen met vrienden. Verder blijft Trouw voor mij gewoon Trouw en is er voor mij geen fijnere club in Amsterdam. Het is mijn homebase en ik blijf er nog een jaar lang heel graag komen.
Jouw zaken worden inmiddels behartigd door Octopus Agents. Is dat een volgende stap in je carrière?
Ja, daar ben ik heel erg blij mee. Ik ben enigszins ongestructureerd, dus voelt het goed dat zij nu mijn management gaan doen. Octopus is een soort trechter die alle fijne dingen voor mij eruit moet filteren; kan beslissen wat goede stappen voor mijn carrière zijn. Dat heb ik nodig nu. Alles is best wel versplinterd momenteel en wat structuur in mijn leven zou fijn zijn. Ik heb ook sterk het idee dat ik nog veel meer kan dan ik vandaag de dag doe en daar wil ik voor gaan. Een uitgekiend stappenplan heb ik echter nooit gehad, dus dat wil ik graag zo houden. Ik geloof dat daardoor de authenticiteit van mijn werk gewaarborgd blijft.
Zijn er bepaalde dingen die je momenteel opvallen in de scene?
De hele USB-discussie en de discussie over wat het betekent om een dj te zijn, vallen me op. Het boeit me allemaal niet zo heel veel verder, maar het valt gewoon op dat mensen heel erg proberen te duiden wat nu écht is en wat cool is; of je nu bijvoorbeeld een vettere dj bent als je met vinyl draait of dat het eigenlijk helemaal geen drol uitmaakt en alles gewoon om de muziek moet gaan.
Wat zijn andere inspiratiebronnen voor jou buiten muziek en kunst en waarom wordt jouw leven nooit saai?
De natuur is voor mij enorm belangrijk. Ik loop soms lekker een uur door het Westerpark en haal daar al veel voldoening uit. Mijn ouders wonen in een prachtig natuurgebied en als ik daar ben, kom ik volledig tot rust. Ik heb dat soms nodig; even weg uit de stad. En als ik daar dan weer een tijd ben, ga ik dolgraag weer terug, want ik hou toch ook heel erg van de drukte hier. Ik zie mezelf later wel in een soort berglandschap wonen en denk dat ik daar heel gelukkig kan zijn, maar ik moet ook altijd mijn plekje in de stad houden. Saai wordt mijn leven nooit, omdat ik veel verschillende dingen doe. Soms heb ik een expositie, dan weer maak ik een filmpje voor de Dutch Design Week en een paar uur later ben ik bezig met het ontwerpen van flyers. Bij vj zijn houdt het leven voor mij simpelweg niet op. Mede door Ben Klock en Klockworks heb ik nu een enorm bereik en van daaruit kan ik verder. Vorige week kreeg ik nog een telefoontje uit Albanië... Ik kan in een week tijd gevraagd worden om een platenhoes te ontwerpen, om de visuals tijdens een optreden van een Noors synthpopbandje te verzorgen en om een videoclip te bedenken voor een Nederlandse zangeres. Die afwisseling vind ik fijn.
Je mag tot slot vijf artiesten uitnodigen voor jouw clubavond. Wie nodig je allemaal uit?
Aphex Twin en Boards Of Canada moeten sowieso langskomen en Radiohead moet er ook bij zijn. Zij zijn absoluut heel belangrijk en hun muziek overstijgt de grenzen van genres. Dan moet ik er nog twee, hè? The Field, omdat het een mooie atmosferische repetitieve noot geeft. En Sandrien mag natuurlijk niet ontbreken, zij moet er altijd zijn.