Jazzformatie Kairos 4tet omarmt nieuwe invloeden

"Op elke plaat moet iets verrassends gebeuren"

Amsterdam ,

In Amsterdam vind je meer verschillende culturen dan in New York. Muzikanten van over de hele wereld komen naar onze stad om te laten horen wat ze in huis hebben. In de rubriek ‘Mokum Melting Pot’ aandacht voor een keur aan stijlen, van jazz en funk tot niet-westerse muziek. Dit keer een gesprek met Adam Waldmann, bandleider en saxofonist van het Britse Kairos 4tet. Het viertal bracht met ‘Everything We Hold’ een van de best ontvangen jazzplaten van dit jaar tot nu toe uit. En er is meer dan jazz, want Kairos’ liedjes worden meer dan ooit beïnvloed door andere stijlen, waaronder folk en klassieke muziek.

Op jullie website staat dat jullie met 'Everything We Hold' een nieuwe, onverwachte richting in slaan. Waar merk ik dat aan als luisteraar?
"Dat heeft vooral te maken met de vocalisten. Op ons laatste album stonden twee vocale tracks, op het eerste album één. We wilden meer menselijke stemmen in de muziek. Het is de eerste keer dat we werken met mannelijke vocalisten: Marc O’ Reilly en Omar. En dit album is ook meer song based dan onze vorige platen. Het bestaat half uit liedjes en half uit instrumentale stukken. Op ons vorige album heb ik twee nummers geschreven met een goede vriend van me; Rupert Friend, een acteur en tekstschrijver. Die samenwerking verliep zo goed dat ik hiermee door wilde gaan bij onze nieuwe plaat. We hebben meer dan ooit geprobeerd door middel van muziek en tekst op een directe manier emotie over te brengen en ik heb het gevoel dat we hierin geslaagd zijn. Ik denk dat het jazz-publiek dit allemaal niet van ons verwachtte."

Klopt het dat folk en klassieke invloeden op dit album een grotere rol spelen dan op jullie vorige platen?
"Ja, ik denk het wel. In de jazz zie ik veel artiesten die op zoek zijn naar een bepaalde formule en wanneer ze die gevonden hebben, houden ze daar aan vast. Het maken van een album vergt zoveel van mij, dat ik elk album iets nieuws wil doen. Ik wil mezelf blijven uitdagen om iets anders te proberen en een betere muzikant te worden. Er moet iets verrassends gebeuren op onze platen."

Wanneer ik de korte documentaire over het album bekijk, krijg ik het idee dat bij deze plaat niet alles al van tevoren geschreven is, maar dat de ideeën voor een deel zijn ontstaan in de studio.
"Ja, dat klopt en daar zijn meerdere redenen voor. Eén van de redenen is dat we de beschikking hadden over de studio van Peter Gabriel op het Engelse platteland. Ik wilde opnemen op een plek waar we niet vast zaten aan bepaalde tijden, zodat we tot diep in de nacht konden doorspelen en er ook ruimte was voor het ontstaan van nieuwe ideeën. We gingen de studio in met geraamten van liedjes en we hebben daar allerlei dingen aan toegevoegd, zoals strijkers en klassieke elementen. Dat hebben we nooit eerder gedaan. We werkten samen met een producer; Jules Buckley. Ook dat was voor het eerst. Omdat ik ruimte wilde overlaten voor eventuele ideeën van zowel de band als van Jules, heb ik de tracks bewust niet helemaal afgemaakt voordat we begonnen aan het opnameproces. Waar het op neerkomt is dat we op zoek waren naar de balans tussen een gedegen voorbereiding en genoeg ruimte voor verrassingen in de studio." 

Alles bij elkaar zijn er dus veel meer personen en momenten die van invloed zijn geweest op 'Everything We Hold', dan op jullie vorige platen.
"Ja. Deze plaat is het grootste project waar ik tot nu toe aan heb gewerkt. Het was een hele klus, maar de uitkomst is de moeite waard. Hiervoor waren we gewoon een kwartet. Dit keer waren er veel meer elementen om rekening mee te houden. Wat ik wel wilde behouden was het bandgevoel; dat het album klinkt als een plaat van een band en niet als een samenwerkingsverband van verschillende muzikanten."

Wat ook opvalt aan 'Everything We Hold' is dat het een toegankelijke plaat is, zeker voor een jazz-album.
"Ik hou van sterke melodieën en goede grooves, maar ook van de vrijheid van improvisatie. Het was mijn bedoeling die zaken op een goede manier te combineren."

Naast een muzikaal geheel, lijkt er ook tekstueel sprake van eenheid. De teksten gaan over menselijke relaties in verschillende vormen.
"Inderdaad. 'Home To You' is een liefdesliedje voor mijn vriendin, 'Song For The Open Road' gaat over de relatie tussen mens en natuur, 'Eli's Bells' is een slaapliedje dat ik schreef voor mijn nichtje en 'Narrowboat Man' gaat over vriendschap. Daarnaast draag ik een liedje op aan elk van mijn bandleden. En dan zijn er nog de '99 Pt’s', die gaan over intermenselijke relaties in breder perspectief. Hiervoor kreeg ik de inspiratie van de Occupy beweging. Een vriend van me maakt daar onderdeel van uit. Toen ik bij een van hun bijeenkomsten was, raakte ik diep onder de indruk van alle mensen die zich daar belangeloos voor inzetten. De instrumentale stukken gaan dus ook over relaties; een belangrijk thema op 'Everything We Hold'."

Kijken jullie uit naar de tour, of zijn jullie liever bezig in de studio?
"Optreden staat voor ons centraal. Voor zo’n bijzondere ervaring zijn de mensen in de zaal net zo belangrijk als de band op het podium. Bij elk optreden improviseren we er op los, zodat geen enkele show hetzelfde is. Het is bijzonder voor ons om op het vasteland van Europa te kunnen spelen. Als muzikant in Engeland is het moeilijk om het eiland af te komen, omdat er vaak niet genoeg geld is om de oversteek te maken en een publiek te bereiken buiten Groot-Brittannië. Daarom zijn we heel dankbaar dat we de kans krijgen om te touren door verschillende landen, daar in aanraking te komen met andere culturen en nieuwe mensen te leren kennen."

Zal iedereen die op het album te horen is, ook te zien zijn tijdens de optredens?
"In het Bimhuis zullen Marc O’ Reilly en Emilia Martensson ook aanwezig zijn. Omar is er niet bij, want dat was financieel niet haalbaar. Na Amsterdam zullen we ook nog spelen in Eindhoven en Rotterdam, waarbij de getalenteerde Nederlandse zangeres Fridolijn van Poll ons zal vergezellen."

Kairos 4tet, presentatie 'Everything We Hold', Bimhuis, zaterdag 5 oktober 2013, 20:30 uur