Cristina Branco heeft een urgentere boodschap dan ooit tevoren

“Als het niet echt is kan ik het niet”

Mark Bink ,

In Amsterdam vind je meer verschillende culturen dan in New York. Muzikanten van over de hele wereld komen naar onze stad om te laten horen wat ze in huis hebben. In de nieuwe rubriek ‘Mokum Meltingpot’ aandacht voor een keur stijlen, van jazz en funk tot niet-westerse muziek. En dat het liefst allemaal door elkaar, tot je niet meer weet waar je precies naar luistert, maar voelt dat het goed is. Dit keer geven we het woord aan een van de koninginnen van de hedendaagse fado, die niet vies is van invloeden uit jazz en tango: Cristina Branco. We praten over haar wil om mensen bewust te maken van de wereld waarin we leven en haar behoefte aan oprechte emotie.

Op al uw vorige albumhoezen stond een mooie foto van uzelf, terwijl u dit keer bent afgebeeld als een soort clown. Wat is de reden hierachter?
De titel van mijn nieuwe plaat is Alegria (vreugde). Het gaat me om het contrast tussen dit woord en de thema’s die op het album aan bod komen, want dat zijn lang niet allemaal vrolijke verhalen. Zo probeer ik de aandacht te trekken van de luisteraar. Voor deze plaat heb ik twaalf persoonlijkheden bedacht, waarmee ik naar verschillende dichters ben gegaan. Ik heb deze mensen verteld over de karakters die ik in mijn hoofd had en heb hen gevraagd liedteksten te schrijven met deze fictieve personen in gedachte. Het zijn totaal verschillende types qua achtergrond, karakter en leeftijd. Zij vertellen hun persoonlijke verhaal en daarmee het verhaal van de moeilijke sociaal-economische situatie waarin de wereld zich op dit moment bevindt. Aan de hand van deze uiteenlopende personages kon ik veel van mijn gedachten en gevoelens kwijt op dit album.

Voor de mensen die uw muziek kennen is het verrassend; zij zijn niet van u gewend dat u zich bezighoudt met dit soort maatschappelijke thema’s.
Dat klopt, maar ik heb als zangeres de mogelijkheid om veel mensen te bereiken en het voelt als mijn plicht om dat te doen met een boodschap die ik belangrijk vind. Er zijn verschillende dingen gaande in de wereld waar ik me op dit moment druk over maak en die ik onder de aandacht wil brengen.

Zoals?
De wereld lijkt heel snel te veranderen en daardoor ook onze karakters en de manier waarop we met het leven omgaan. Het is als een draaimolen die steeds sneller gaat. Het gaat me niet alleen om de sociaal-economische veranderingen in brede zin, maar ook om wat er gebeurt op individueel niveau. Neem bijvoorbeeld de situatie in Portugal. Mensen zien dat de omstandigheden waarin zij leven er op achteruit gaan. Zij proberen te overleven, maar stellen zichzelf in mijn ogen onvoldoende de vraag wat zij zelf kunnen bijdragen aan een positieve verandering. Ondertussen trekken veel mensen zich steeds meer terug in hun eigen kleine wereld. Ik denk niet dat individualisme ons gaat redden. De kracht van het collectief is het enige dat helpt om uit de huidige impasse te komen. Samen staan we sterker.

Als u het zo belangrijk vindt om dit idee duidelijk over te brengen, is de poëtische, indirecte manier waarop u dat doet dan wel zo handig?
Dit is wie ik ben en dit is mijn manier om duidelijk te maken wat ik belangrijk vind. Het is deze poëtische vorm waarin ik het best tot mijn recht kom. Ik communiceer niet op een directe manier, dat klopt. Ik ben geen politica en ik heb ook niet de ambitie om dat te zijn.

U eerste album dateert van zestien jaar geleden en u heeft er inmiddels al dertien op uw naam staan. Wat houdt het boeiend? 
Er zijn zoveel verhalen te vertellen en duizenden ideeën om te ontdekken, dat ik nog wel even door kan gaan. Ik ben altijd op zoek naar een bepaald thema als ik aan een nieuw album begin. Een collectie mooie liedjes zonder achterliggend idee is niet genoeg. Tot nu toe heb ik altijd mijn instinct gevolgd bij het maken van muziek en natuurlijk hoop ik dat mensen mooi vinden wat ik maak, maar ik kan niet anders dan dat instinct volgen. Toen ik lang geleden mijn contract tekende bij Universal heb ik als eis gesteld dat ik nooit onder druk gezet wil worden om binnen een bepaalde tijd met iets nieuws te komen of een kant op te gaan waar ik niet achter sta. Ik wil eerlijk zijn tegenover mezelf en dat is me tot nu toe gelukt.

Is er een rode draad in uw werk?
Ja, ik denk het wel. Als ik later terugkijk op mijn leven en luister naar de muziek die ik heb gemaakt, wil ik horen dat al mijn muziek voortkomt uit oprechte emotie. Ik hoop en verwacht dat ik tegen die tijd met opgeheven hoofd kan vaststellen dat me dat gelukt is. Als het niet echt is, kan ik het niet. Dan val ik door de mand.

Cristina Branco, De La Mar Theater, Maandag 15 april 2013, 20:00 uur