Milkshake Festival is een blijvertje, dat mogen we nu na vijf jaar - een jubileum - wel stellen. Directeur Marieke Samallo voegt zich daarmee in het rijtje van succesvolle creatieve ondernemers in het Nederlandse festivalcircuit. Toch gaat elke vergelijking met headliner festivals zoals Lowlands, Pinkpop of Best Kept Secret mank. “Onze focus ligt niet op grote namen en dat zal zo de komende jaren blijven. Maar als ik even dagdroom dan gaan we nog een keer Grace Jones of Lady Gaga binnenhalen. Er treden in totaal zo’n 1100 dansers en performers op, die zijn gezichtsbepalend voor het festival en met één of twee headliners ga je daar direct in snijden.” 

Milkshake is dit jaar voor het eerst een tweedaags festival. Samallo: “We hoorden de laatste jaren steeds vaker van bezoekers dat één dag eigenlijk niet genoeg is om de honger te stillen. Dat experiment wilden we dolgraag aangaan, en het is extra mooi dat dit in het jubileumjaar gelukt is. Ook hebben we het kunnen regelen dat het festival een week later is en samenvalt met de programmering van de Europride.” Goede vriend Salco Occhipinto is vanaf het begin betrokken bij de productie: “Een ander nieuw initiatief is de vervroegde openstelling op vrijdag voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit hebben we in samenwerking gedaan met stichting Philadelphia. Tweehonderd bezoekers hebben een fantastische avond gehad. Er is zelfs een huwelijksaanzoek gedaan op het terrein.”

De tijd dat hiphop en homoseksualiteit niet samen gaan ligt al weer een paar jaar achter ons. Dat komt voor een groot deel door fenomeen Mykki Blanco, oftewel Michael David Quattlebaum Jr, de New Yorkse ambassadeur van de queer hiphop. Tot nu maakte Blanco indruk met een aantal shows in Nederland, voor het eerst in 2013 op London Calling, recent nog op Rewire. Een goed tijdslot op het Vieze Poezendek is daarom ook niet meer dan logisch. Een echte entertainer, letterlijk zoekend naar de grenzen van alle mogelijkheden van een optreden. Alle aandacht op Mykki als ze het publiek inspringt, in een draf richting de afzetting aan de zijkant van het terrein rent, een tijdje er bovenin hangt en in koprollen over het gras de weg terug naar podium weet te vinden. Nog meer aandacht als ze een olievat het podium opsleept, erop twerkt, verveelt raakt, het wegsmijt, net niet tegen de lichtbakken aan, na wild zoeken haar pruik vindt, opzet en haar microfoon half opeet. Het is chaotisch maar niet aanstellerig. Als je daar een hoop tekstuele knipogen bij optelt, voel je dat het zaterdag op deze plek voor het eerst op Milkshake gaande is.

Op dag twee is het buiten de hele dag zomers en zonnig, binnen in het Transformatorhuis brandt het bij de Is Burning stage, de enige plek op het festival waar pure rauwe techno met wat toefjes house alle aandacht krijgt en daar ook het best tot zijn recht komt. Het gelijknamige feest van afsluiters Carlos Valdes en Sandrien verkoopt sinds de start in het laatste jaar Trouw telkens razendsnel uit. Echte liefhebbers staan hier dan ook al om drie uur ’s middags in het duister de benen los te dansen. Als de zon onder is loopt het vol voor Steffi, al sinds 2005 resident van Berghain/Panoramabar. De Nederlandse producer verhuisde in 2007 naar Berlijn, want vond ‘er geen reet meer aan in Amsterdam’, zei ze tegen 3voor12 in 2014. Ze lijkt bijgedraaid want ze verplaatst zich na Milkshake met de hele line up van Is Burning naar De School om daar precies hetzelfde te doen: draaien, tot de ochtend gloort. Maar niet voordat Sandrien na lange tijd weer optreedt en samen met Carlos Valdes de laatste uurtjes Milkshake uitluidt. Het is mooi te zien dat haar comeback (na een half jaar herstel van ziekte) op deze avond zo'n succes is. 

Straight from Shoreditch, London: Alexandra Houston (l) met vriendinnetje Antonia Orpen. Alexandra is stylist en werkte onder meer samen met Róisín Murphy bij één van haar videoclips. Bij haar rode masker hoort eigenlijk een heel onderstuk van hetzelfde doorzichtige materiaal. "Maar helaas is het daar net een paar graden te koud voor. Deze outfit is eigenlijk mijn derde keus. Ik ben heel wat festivals gewend maar een festival als Milkshake bestaat niet in de UK. "Wij komen niet voor de muziek naar Amsterdam, en ik geloof met ons heel veel mensen hier. Precies daar maakt Milkshake het verschil." Voor beiden mag het label gay wel van het festival af. "Echt openminded wordt het pas als mensen niet meer vragen of we een stelletje zijn." 

Na vijf jaar gingen de deuren van Milkshake Festival voor het eerst twee dagen open. Voor directeur Samallo is het nu te vroeg om te zeggen of we ons volgend jaar weer een weekend onder kunnen dompelen. Evaluatiemomentje. Veel bezoekers gaan voor de jackpot en maken er met een weekendticket een mini-vakantie van. Vakanties zijn er om de stress en zorgen te verjagen. Dat lukt prima als het vrijwel nergens dringen is en je dus ook nergens vroeg vooraan hoeft te staan - ok, afgezien van het laatste uurtje festival bij Is Burning. Logistiek gezien is het festival helemaal af. 

En hoe mengt al die onbezorgdheid met de recente aanslagen, die van Orlando in het bijzonder? Milkshake is als grootste open en gay minded dance-festival van Europa misschien wel het podium om statements te maken maar echt politiek geladen wordt het nooit. Niet schreeuwen maar genieten lijkt juist het sterkste statement. Alle lof dat er een festival is dat blijft ontstijgen, zij het in muziekgenres, genderrollen of grote politieke vraagstukken. Wat ons betreft mag het leven er het hele jaar zo vriendelijk, zacht en lief eruit zien als een weekend Milkshake.