ADE dag 2: Experimentele glitch, een iPad-jock en een opzwepend beats-staartje op Hyperrhythm

Bimhuis biedt de nieuwste experimenten, snufjes en subgenres

Ingmar Griffioen ,

Alsof je kat op de trap met een pingpongballetje speelt, afwisselend piept, gromt en miauwt en dan naar beneden valt. Zo onregelmatig en onberekenbaar is de basis voor de Duitse glitch-pionier Oval. De toon is meteen gezet voor de Hyperrhythm-avond in het Bimhuis met een hyper-experimentele line-up en de nieuwste snufjes en subgenres. Beats zijn spaarzamer.

Bimhuis biedt de nieuwste experimenten, snufjes en subgenres

Alsof je kat op de trap met een pingpongballetje speelt, afwisselend piept, gromt en miauwt en dan naar beneden valt. Zo onregelmatig en onberekenbaar is de basis van de Duitse glitch-pionier Oval. De atmosferische laag kent een keurig patroon maar ook de hi-hats en de toetsen horten en stoten door de set. De toon is meteen gezet voor de Hyperrhythm-avond in het Bimhuis met een hyper-experimentele line-up en de nieuwste snufjes en subgenres. Beats zijn spaarzamer.

Wat is er aan de hand? Viral Radio-man Juha van 't Zelfde heeft een nieuwe experimentele elektronica-avond uitgebroed. Die hield hij op North Sea Jazz al ten doop met een aantal grote namen als Hudson Mohawke en Dimlite. Vanavond duiken we nog even verder de diepte in. En de geschiedenis, want Markus Popp aka Oval is een grote meneer dankzij zijn verleden als frontrunner op glitch-gebied. De Duitser stond aan de wieg van het in de jaren negentig in Duitsland ontstane genre, waarbij muziek wordt opgebouwd uit fouten (glitches): verstoringen als distortion, computerbugs of crashes.

Oval leverde als band vooral voor de eeuwwisseling meerdere glitch-klassiekers af, maar vanaf 2001 werd het stil. Dit jaar kwam Markus Popp terug met de dubbelaar O (gevuld met zeventig tracks, waarop de Duitser in plaats van het geluid van beschadigde cd's, zijn eigen spel op vooral snaarinstrumenten door de mangel haalt). Ook doet hij de eerste optredens in bijna tien jaar, vandaar dat het Bimhuis gevuld is met zo'n honderdtwintig toeschouwers die volkomen aan zijn lippen hangen. Iedereen zit en dat komt goed uit; want dit is muziek om hard op te spacen. Dansen zou sowieso potsierlijk zijn in dit klassieke jazz-podium, gadegeslagen door Renzo Piano's uit het water rijzende NEMO-schip. Alles tussen piep, knor en drone-dreun komt voorbij en om te zeggen dat Popp's sound-sculpturen nogal ongrijpbaar zijn, is een fors understatement.

Optreden doet Oval alleen en - hoewel het klinkt als de voornoemde ADHD-kat - volkomen stoïcijns. Als een nummer stopt, klinkt er een bescheiden applaus en verraadt Popp geen enkele emotie. Om het volgende nummer in te starten, zien we alleen zijn rechtervinger van de muis loskomen. Het moet voor de neutrale toeschouwer toch lijken alsof iemand hier wat muzieksoftware staat uit te proberen, wat dan soms klinkt alsof een kleuter op een xylofoon staat te hengsten. Er is behoorlijk wat om te ontdekken in Ovals composities, maar zijn set is van elke opbouw gespeend. Het is alsof hij wat experimentele schetsen loslaat, wat het moeilijk maakt om de aandacht erbij te houden. De set-up, hij met voornamelijk een laptop, helpt daarbij ook niet en maakt dit een optreden voor de liefhebber.

Dat zijn er aardig wat, want net als in zijn composities wordt het ook in het Bimhuis steeds drukker. Tussen de acts draait Juha behaaglijker. Zijn warmen klanktapijten vangen de bezoekers in het cafe op. Dat kunnen ze best gebruiken, want met de volgende act wordt het er niet makkelijker op. Hij is de helft van Noorwegens meest experimentele elektronica-duo Alog, maar vanavond maakt geluidskunstenaar Espen Sommer Eide zijn solo-debuut in Nederland as Phonophani. Omringd door allerhande apparatuur begint hij met een zeshoekige accordeon een zuigend geluid te produceren. Dat bouwt de Noor met behulp van zijn knoppen uit van ijle luchtverplaatsing naar een drone-achtig gebrom. Af en toe valt Eide stil en drukt een lichtgevend pad in, waarna bijvoorbeeld een bizar gepiep start. Zo onregelmatig dat je, als het je hartslag was, een godsgeschenk voor de medische wetenschap zou zijn.

Terwijl iets van een tjilpend vogeltje langzaam wegsterft, pakt de blonde man zijn iPad erbij voor de rest van de set. Jawel zijn iPad, Phonophani zal wellicht niet de eerste iPad-jock zijn, maar toch zeker wel de eerste die wij zien. Het tekent de vernieuwingsdrift en durf van de Noor dat hij het al zo prominent in zijn set gebruikt. Terwijl buiten een lege tram traag voorbijtrekt, breekt Phonophani het binnen af naar een krakende ruis met een soort zingende zaag-sample. Zijn stiel is bij vlagen fascinerend, maar net als bij Oval niet echt opbouwend naar iets. Het ontbeert structuur. Het is als Hendrik-Jan de Stuntman op De Parade: vol gewaagde stunts en experimenten, maar na een tijdje ken je het trucje wel.

Hoofdgast Mike Slott was ook present op de eerste Hyperrhythm avond op North Sea Jazz. Hij komt heel anders voor de dag: veel toegankelijker met eenvoudiger te behappen beats-georiënteerde tracks. Niet dat het rechttoe rechtaan is wat de Amerikaan, behorend tot de kring rond de Schotse producer Hudson Mohawke, serveert. Maar zijn o zo verknipte dubstep en hiphopbeats ratelen wel in begrijpelijke patronen met een weirde oriëntaalse laag eronder. En terwijl voor het eerst vanavond de beats door het Bimhuis beuken, en de hoofden van de bezoekers op de eerste rijen haast synchroon meeknikken, constateren we dat Slott hier de vreemde eend in de bijt is. Zijn modus operandi, zijn apparatuur en de ingrediënten zijn totaal anders dan die van zijn twee voorgangers en doen in vergelijking bijna gewoontjes aan. Sommige passages neigen zelfs naar de atmosferische drum 'n bass van eind jaren negentig.

Zijn set is intrigerend, dansbaar, fijn gelaagd en kent een goede opbouw. Nothing fancy about Mike Slott of het moeten zijn glimmende schoenen zijn. Hij is wel de enige die een aantal bezoekers van hun zetel weet te krijgen en een extatisch sfeertje creëert. Een goede afsluiter dus van een goed opgebouwde avond. Hyperrhythm doet zijn naam als een van de meest vernieuwende avonden alle eer aan. Het is misschien niet heel makkelijk wat hier gebeurde, maar wel heel belangrijk dat ook deze experimentele subgenres deel uitmaken van het ADE-spectrum.