De festivals slaan deze zomer wellicht onophoudelijk om je oren, maar het culturele seizoen begint traditiegetrouw eind augustus met de Uitmarkt. Ook De Balie, als het epicentrum van debat, cultuur en media in Nederland, doet dit jaar volop mee en laat er geen toeval in bestaan om de nieuwsgierigheid van het brede publiek, dat vooral te vinden zal zijn bij het live-podium op het Museumplein, te winnen. Met trots gaan de deuren aan het Leidseplein wagenwijd open en kan de metamorfose van de grote zaal naar een lichte en toegankelijke ruimte alvast voor de officiële heropening bewonderd worden.
In het dertigjarige bestaan van de Balie is de grote zaal met zowel debatten, film en muziekprogrammering verreweg het meest gebruikte stuk van het pand, maar in al die tijd is er niets aan het interieur veranderd. Terwijl een volwaardig klusteam er lustig op los sjort en hijst nemen we de tussenstand op van de ruimte in wording. Vanwege de nieuwe lichtinval -de oude raampartijen worden in ere hersteld- valt pas op hoe bedompt het er in de oude situatie feitelijk uit heeft gezien. De niet al te flatteuze blauwe plavuizen tegen elke muur en een zwart plafond hebben meer weg van het interieur van een kraakpand dan een gerechtshof, de functie die het gebouw voor De Balie bekleedde.
Dianne Zuidema, sinds 2006 zakelijk directeur van De Balie, knikt en blikt dan ook met liefde (en met plattegrond) vooruit naar het eindresultaat. "De zaal krijgt met een moderne en praktische inrichting én met de terugkeer van authentieke details een veel functioneler en warmer karakter. Met het daglicht in de zaal is het mogelijk om zowel op de dag als in de avond te programmeren. Het beeld van de voormalige rechtszaal is weer voor de geest te halen. Nieuw als vanouds dus". Wel echt nieuw is de komst van een bar in de zaal. "Hier gaat geschonken en gedronken worden. Naast het grand café zal dus direct in de zaal een mogelijkheid zijn om wat te bestellen", aldus programmeur Dirk van der Straaten. "Het publiek in deze zaal versnippert bij de uitloop van een debat of voorstelling vrij snel en dat is eigenlijk een gemiste kans. Met de bar proberen we de inhoud en de ervaringen van het programma door te trekken naar een huiselijke sfeer".
Goed gesprek
Het goede gesprek wordt dus gekoesterd, iets waar De Balie groot mee is geworden, maar het praathuis van oprichter Felix Rottenberg kent zeker ook een goede film- en muziektraditie. Zo heeft IDFA als partner jarenlang een half pand gebruikt als kantoor- en festivallocatie. Na de verhuizing van het documentairefestival als grote speler zijn er naast eigen programma's nog seeds veel externe partijen die gecombineerd gebruik maken van zalen en horeca. Muziek komt in verschillende vormen en gradaties terug in de programmering. Zo is er elk jaar het Unheard Festival, waarbij filmscores door verschillende artiesten een nieuwe interpretatie krijgen, en vind in de foyer en zijzaal het alternatieve gedeelte van 5 Days Off plaats, met afgelopen editie de primeur van Kits Zonder Blog, een talkshow over de electronische muziek- en uitgaansscene.
Damir Imamović
Meest recent zijn de succesvolle Indievloot-concerten in samenwerking met Paradiso en OOR. "We willen geen structureel poppodium worden, maar staan wel open voor dit soort initiatieven. Een andere invalshoek levert ander publiek op en andersom". Daarbij grijpt van der Straaten het voorbeeld aan van het programma over Bosnië afgelopen winter. "Onder het credo De Bosniërs komen, en ze nemen hun cultuur mee wilden we Bosnië-Herzegovina opnieuw en op onze eigen manier onder de aandacht brengen. Door zowel lezingen, exposities als een electro-dj samen te brengen kunnen wij verder gaan waar Nieuwsuur ophoudt". Nog mooier wordt het als hij over Damir Imamović begint. "Het is toch best bijzonder als een nationale muziekheld terloops langskomt voor een masterclass-concert als hij lucht krijgt van ons programma"
Links- of rechtsom: omzet is ook belangrijk
Het beleid van De Balie is wat Zuidema betreft diversiteit, maar net als andere bedrijven gericht op volume en omzet. "De uitdaging om een balans tussen die twee doelstellingen te vinden is groot, zeker nu extra overheidssteun geen vanzelfsprekendheid meer is. Niches en een commerciële invulling kunnen dan ook naast elkaar bestaan". Aangezien het geen geheim is dat De Balie progressief wordt geleid is het de vraag of het publiek ook na de heropening zijn weg naar De Balie zal vinden. Met een geschiedenis als zakelijk leider van Oerol wil Zuidema geen platgetreden paden bewandelen. "Niet dat ik de noodzaak ervaar om mezelf te verdedigen, maar tijdens onze debatten is links en rechts zowel bij de deelnemers als het publiek in een gezonde mix vertegenwoordigd. Eerlijk gezegd verwachten we ook niet heel veel nieuw publiek te winnen en daarom zien we de heropening met het toneelstuk De dood van Theo van Gogh, geschreven en geregisseerd door Eddy Terstall, vooral als een mooie kans om onze openheid en unieke debatfunctie aan een bredere publiek te presenteren. De condities met een fonkelnieuwe zaal zijn in ieder geval optimaal".
De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10
Open huis tijdens Uitmarkt 2011, 26 t/m 28 augustus 2011 met een politieke quiz, diverse films en theater.